Tàu mặt nước tự vận hành, con người chỉ cần ngồi ở đất liền và điều khiển

Nếu có khung pháp lý để vận hành tàu biển không người lái, loại hình giao thông thủy này sẽ được áp dụng trong nhiều lĩnh vực và giảm nhiều chi phí vận hành.

Ngày 8/8, Liên hiệp các hội KH&KT Việt Nam, Viện Nghiên cứu Pháp luật và Trợ giúp Pháp lý tổ chức hội thảo khoa học “Tàu mặt nước tự vận hành: Khung pháp lý, quản trị và thực tiễn tại Việt Nam”. Hội thảo diễn ra tại Trường Đại học Hàng hải Hải Phòng với sự tham gia của nhiều chuyên gia đầu ngành về hàng hải.

Tại hội thảo, nhiều chuyên gia đã nêu ra những lợi ích và ứng dụng thực tiễn của loại hình tàu mặt nước tự vận hành trong bối cảnh bùng nổ của AI và thời đại công nghệ 4.0.

Trao đổi tại hội thảo, GS.TS Nguyễn Hồng Thao đã phân tích các khía cạnh của đề tài về tàu mặt nước tự vận hành.

Cụ thể, tàu mặt nước tự vận hành (Mass) là loại hình tàu không có người lái trực tiếp, không có thủy thủ đoàn trên tàu.

Hiện nay, tổ chức hàng hải quốc tế IMO đang xây dựng bộ quy tắc điều chỉnh các hoạt động của tàu MASS và đưa ra 4 cấp độ tự động hóa của tàu gồm: Tàu có trang bị các thiết bị lái tự động; Tàu có trang bị các thiết bị không cần có sự điều khiển chung của con người; Tàu được trang bị thêm một số chức năng AI điều khiển hành trình và có thể nhận biết được hành trình của tàu; Tàu sẽ hoàn toàn không có người và tự vận hành giữa biển khơi.

Đây là tiến bộ rất lớn của ngành hàng hải và con người trong kỷ nguyên công nghệ 4.0. 

Rất nhiều nước đã đi tiên phong trong lĩnh vực này như Na Uy, Trung Quốc và Singapore.

Cũng theo GS.TS Nguyễn Hồng Thao, loại tàu mặt nước này có thể ứng dụng trong những ngành vận tải biển chở container, tìm kiếm cứu nạn, nghiên cứu khoa học biển và những lĩnh vực khác liên quan đến tàu biển.

“Chúng ta có thể hình dung cho đến thời điểm nào đó, con người chỉ cần ngồi tại đất liền và điều khiển toàn bộ các con tàu", GS.TS Nguyễn Hồng Thao cho biết.

Tuy nhiên, khó khăn ở chỗ, hiện nay, trên thế giới chưa có khung pháp lý nào riêng quy định cho tàu mặt nước tự vận hành. Cụ thể, về thiết kế, đăng kiểm, mua bán, bảo hiểm hay trách nhiệm của chủ tàu, cứu hộ cứu nạn hay đi vào vùng biển của các quốc gia và miễn trừ dân sự...

Việt Nam là một nước có đường bờ biển dài, nhiều đội tàu và có nền công nghiệp đóng tàu hiện đại nên việc đưa ra một khung pháp lý cho tàu mặt nước tự vận hành là rất quan trọng.

Trong khi đó, bộ luật hàng hải của Việt Nam luôn gắn liền con tàu với con người. Vấn đề nảy sinh là tàu mặt nước tự vận hành không có người trực tiếp điều khiển trên tàu nên cần có quy định riêng.

Ngoài ra, trước đây trên tàu sẽ có thuyền viên thì bây giờ để vận hành loại hình tàu này sẽ là các chuyên gia giỏi về hàng hải và cả AI điều khiển.

Trong tương lai, đây sẽ là một ngành phát triển rất mạnh, Việt Nam lại là nước nằm trên đường trung chuyển của 70% hàng hóa thương mại đi qua Biển Đông nên có nhiều cơ hội phát triển đội tàu này.

Đi kèm với đó là phát triển các cảng biển để phục vụ cho việc tương thích với hoạt động của các đội tàu mặt nước tự vận hành.

Cũng theo GS.TS Nguyễn Hồng Thao, việc chuyển đổi sẽ theo hướng xanh khi giảm khí thải nhà kính và ô nhiễm môi trường. 

“Tàu mặt nước tự vận hành sẽ không có người trên đó thì giảm rất nhiều rác thải sinh hoạt, giải quyết vấn đề rác thải nhựa đại dương, kiểm soát việc ô nhiễm dầu tốt hơn từ đó đi theo chiến lực chuyển đổi xanh của thế giới”, GS.TS Nguyễn Hồng Thao cho biết.

Sau khi nghe phân tích, đánh giá các mặt thuận lợi và khó khăn của đề án tàu mặt nước tự vận hành, các chuyên gia tại hội thảo đã đồng tình và nêu quan điểm cần có khung pháp lý riêng cho loại hình giao thông thủy hiện đại này để áp dụng trong tương lai.