'Tài xế say xỉn gây tai nạn chết người, bạn nhậu không vô can'

Đọc tin tức về hàng loạt vụ tai nạn gần đây liên quan đến tài xế lái xe sau khi sử dụng rượu, bia, tôi thật sự ám ảnh. Gần nhất, một người đàn ông say xỉn lái ôtô tông chết 3 mẹ con. Trước đó, một nam giảng viên say xỉn lái ôtô gây tai nạn liên hoàn, làm chết một người. Hay một nữ tài xế Mercedes lái xe say xỉn, đi vào làn đường cấm, tông 10 xe máy dừng đèn đỏ... Và còn rất nhiều vụ việc thương tâm khác mà hậu quả là tính mạng của những người vô tội.

Nhưng điều khiến tôi day dứt hơn cả, đó là câu hỏi: những người đã ngồi uống rượu bia cùng các tài xế có phần trách nhiệm nào trong thảm kịch mà bạn bè, người thân của họ gây ra không? Chúng ta vẫn thường nghĩ rằng, khi cầm ly rượu lên, đó chỉ là chuyện cá nhân. Ai uống thì tự chịu, ai lái xe thì tự gánh. Nhưng thực tế, một người say không bao giờ chỉ là chuyện của riêng họ.

Một cú va chạm có thể cướp đi sinh mạng cả một gia đình, để lại nỗi đau không thể hàn gắn cho người ở lại. Thế nhưng, những người bạn nhậu, biết rõ bạn mình sẽ lái xe sau khi uống, có hành động can ngăn nào không hay thản nhiên để mặc?

Tôi nhớ vài năm trước, ở Mỹ từng có một vụ kiện gây chấn động. Một nhóm bạn bị truy tố vì để mặc một người say rời quán bar rồi lái xe gây tai nạn chết người. Ở nhiều quốc gia, trách nhiệm không chỉ thuộc về tài xế mà còn có thể mở rộng sang cả những người phục vụ rượu bia, bạn nhậu, hoặc đơn vị tổ chức tiệc. Bởi lẽ, an toàn giao thông là trách nhiệm chung, không ai có thể viện cớ "tôi không cầm lái nên vô can".

>> Bữa nhậu ngày tốt nghiệp khiến bạn tôi ra đi mãi mãi

Ở Việt Nam, Luật Phòng chống tác hại của rượu bia đã có nhiều quy định chặt chẽ, từ cấm bán rượu cho người dưới 18 tuổi đến xử phạt nghiêm khắc hành vi lái xe có cồn. Nhưng vẫn còn một khoảng trống pháp lý: trách nhiệm của những người uống cùng. Nếu có chế tài cụ thể, ví dụ phạt hành chính hoặc thậm chí xử lý hình sự trong những vụ nghiêm trọng, tôi tin rằng xã hội sẽ hình thành thói quen "nhậu có trách nhiệm". Mỗi người trong bàn nhậu sẽ tự nhắc nhau: ai lái thì không uống, ai uống thì không lái xe.

Tôi từng chứng kiến một câu chuyện xảy ra trong buổi tiệc cuối năm của nhóm bạn. Khi thấy một người có ý định tự đi xe máy về sau khi uống vài ly, chúng tôi đồng loạt ngăn lại, bắt để xe lại không cho đi. Cuối cùng, anh ta phải gọi taxi để về nhà. Lúc đầu bạn có vẻ khó chịu, nhưng sáng hôm sau tỉnh rượu, anh lại cảm ơn cả nhóm vì đã giúp mình tránh khỏi những nguy cơ khó lường. Tình huống đó cho tôi niềm tin rằng, nếu ai cũng có ý thức và dám "khó chịu" một chút, chúng ta sẽ tránh được nhiều tai nạn đau lòng.

Những sự việc thương tâm liên quan đến rượu bia, nếu chỉ quy trách nhiệm cho riêng tài xế say xỉn, e rằng vẫn chưa đủ. Nếu pháp luật có thêm quy định về trách nhiệm của bạn nhậu, tôi tin rằng đây sẽ là một cú hích quan trọng, giúp giảm thiểu những vụ việc đau lòng như vừa qua.

Tất nhiên, không phải lúc nào mọi người trong bàn nhậu cũng đều biết chắc ai sẽ cầm vô lăng khi ra về. Nhưng nếu sau đó hậu quả xảy ra, những người biết mà không dám can ngăn, không cương quyết can ngăn bạn nhậu sẽ phải sống với điều day dứt ấy cả đời, không chỉ vì tội lỗi lương tâm mà còn vì họ đã bỏ lỡ cơ hội cứu một mạng người.

Duy Nam