Tại sao đến mùa đông là bạn lại không thể ngừng ăn?

Trả lời:

Khi trời lạnh, cơ thể cần sinh thêm nhiệt để giữ ấm, điều này gây tiêu hao năng lượng tăng nhẹ, từ đó não kích hoạt cảm giác đói để "bù" lại năng lượng tiêu hao. Thời tiết lạnh, thiếu ánh sáng cũng làm thay đổi nhịp sinh học, giảm serotonin, leptin (hormone báo no) và tăng ghrelin (hormone báo đói), nên bạn sẽ có cảm giác đói, thèm ăn mạnh hơn, nhất là buổi tối. Ngoài ra, mùa lạnh, con người có xu hướng ở trong nhà, ít vận động, tìm đến "comfort food" (đồ ăn tạo cảm giác ấm áp, dễ chịu) như một cách xoa dịu tâm trạng.

Những món dễ ăn nhiều hơn khi trời lạnh bao gồm những thực phẩm mang tính ấm, nóng như lẩu, súp kem, thịt kho, món chiên, bánh mì, chocolate nóng, bánh ngọt, phở, bún bò, mì gói... Bên cạnh đó là đồ ăn nhiều tinh bột, carb nhanh vì giúp tăng serotonin tạm thời, làm tâm trạng "ấm áp" và thư giãn. Thức uống ngọt, sữa béo, cacao, cà phê sữa cũng dễ bị lạm dụng do cảm giác "ấm bụng".

Trời lạnh ăn nhiều hơn, nhưng thường không gây cảm giác "ăn không kiểm soát". Nếu bạn gặp tình trạng ăn quá mức kéo dài, có thể do nguyên nhân khác ngoài thời tiết như chứng rối loạn cảm xúc theo mùa (SAD). Bệnh gây nên bởi thiếu ánh sáng làm giảm serotonin khiến cơ thể thèm ăn carb.

Ngoài ra, tình trạng thiếu ngủ, stress, căng thẳng mạn tính do cortisol tăng làm mất kiểm soát cơn đói; rối loạn chuyển hóa khiến cơ thể nhanh đói dù ăn đủ; thiếu vi chất (magie, kẽm, vitamin D, omega-3) do ảnh hưởng điều hòa cảm xúc và cảm giác no. Tình trạng này cũng gặp nhiều ở người hay ở trong máy lạnh, ít tiếp xúc ánh sáng.

Nhìn chung, không nên đổ hết cho thời tiết mà cần nhìn cả lối sống, giấc ngủ, ánh sáng, vận động và tâm trạng.

Khi trời lạnh, nên mặc đủ ấm, tắm nước ấm, vận động nhẹ buổi sáng, tối ngủ đeo tất, massage cơ thể bằng các loại dầu ấm (dầu gừng) để giảm kích thích "đói do lạnh". Cần áp dụng cách ăn chậm, lắng nghe tín hiệu no - đói thật, tránh ăn vì buồn chán. Uống đủ nước ấm vì khát dễ bị nhầm với đói, đặc biệt khi trời lạnh.

Bác sĩ Phan Thái Tân
Tốt nghiệp Đại học Y Dược TP HCM và Học viện Dinh dưỡng tích hợp IIN (Mỹ)