Tài sản số, tín chỉ carbon có được thế chấp vay vốn ngân hàng?

TPO - Các loại tài sản mới như tài sản số, tín chỉ carbon ngày càng được chấp nhận rộng rãi trên thế giới. Câu hỏi đặt ra là liệu các tài sản mới này có được chấp nhận như là tài sản bảo đảm cho khoản vay tại ngân hàng Việt?

Thế giới đã chấp nhận tài sản thế chấp kiểu mới

Hội thảo “Tài sản bảo đảm ngân hàng - Những vấn đề quan tâm hiện nay” do Thời báo Ngân hàng tổ chức sáng 28/4, ông Giacomo Merello - Chủ tịch Hội đồng Thúc đẩy Kinh doanh tài sản Kỹ thuật số Antigua & Barbuda - cho hay, trên thế giới, một số nước đã cho phép sử dụng tài sản số nói chung, tiền mã hóa nói riêng làm tài sản thế chấp tại các ngân hàng.

Thông thường, các loại tiền mã hóa được sử dụng để thế chấp tại ngân hàng là stablecoin (một loại tiền điện tử được tạo ra để theo dõi giá trị của một tài sản hoặc đồng tiền khác, thường tính theo đơn vị đô la Mỹ hoặc Euro, đơn cử như USDT, USDC...) hoặc một số loại tiền điện tử có giá trị lớn như bitcoin, ethereum.

Đơn cử, Thụy Sĩ cho phép các ngân hàng cung cấp khoản vay được bảo lãnh bằng tiền mã hóa, song dịch vụ này chủ yếu cung cấp cho các quỹ đầu tư, các doanh nghiệp lớn, không áp dụng cho cá nhân nhỏ lẻ.

Toàn cảnh hội thảo sáng 28/4.

Theo bà Vũ Thị Vân Anh - Trưởng phòng Cao cấp Khối ESG - Công ty KPMG Việt Nam, tại Thái Lan, tín chỉ carbon có thể được sử dụng làm tài sản bảo đảm trong các khoản vay, đặc biệt là các dự án đầu tư thích ứng với biến đổi khí hậu, cung cấp một cách đo lường và quản lý rủi ro liên quan đến khí hậu.

Một số quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) đã phân loại EUA (chứng chỉ phát thải của EU) là tài sản vô hình có thể chuyển nhượng, cho phép sử dụng nó làm tài sản thế chấp hoặc tài sản bảo đảm trong các giao dịch tài chính.

Ngân hàng Việt có e ngại?

Theo TS. Lê Thị Giang - Trường Đại học Luật Hà Nội, Tại Việt Nam, khung pháp lý cho tài sản số vẫn đang trong quá trình xây dựng. Đáng chú ý, Dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số đã bước đầu xác lập khái niệm tài sản số và quyền sở hữu với tài sản này.

“Đây là bước đi quan trọng mở đường cho việc xác lập và giao dịch bảo đảm đối với tài sản số trong tương lai”, bà Giang nhấn mạnh.

Riêng với tín chỉ carbon, đây là loại tài sản gắn với xu hướng chuyển đổi xanh và được quan tâm ngày càng nhiều trong lĩnh vực tài chính. Tuy nhiên, việc xác lập giao dịch bảo đảm đối với tín chỉ carbon vẫn chưa có quy định cụ thể trong pháp luật Việt Nam.

Chính vì vậy, bà Giang cho rằng, nếu coi tài sản số, tín chỉ carbon là tài sản bảo đảm ngân hàng, ngân hàng sẽ e ngại bởi khi thực hiện bất kỳ giao dịch nào phải dựa trên cơ sở pháp lý được quy định rõ ràng. Hiện chưa có quy định pháp luật nào chỉ ra, ngoài các tài sản bảo đảm thông thường, truyền thống thì tín chỉ carbon, tài sản số có thể coi là tài sản bảo đảm.

Luật sư Trương Thanh Đức - chuyên gia pháp chế ngân hàng - cho rằng, pháp luật về dân sự và pháp luật về bảo đảm đã định nghĩa tài sản bảo đảm gồm tài sản hiện hữu và tài sản hình thành trong tương lai. Tài sản số hay chứng chỉ carbon cũng có thể coi là một loại tài sản bảo đảm. Thậm chí, hai loại tài sản này còn được quyền sở hữu trong khi bất động sản chỉ có quyền sử dụng.

“Muốn xác định tài sản bảo đảm có được thế chấp ngân hàng hay không thì cần xác định hai điều kiện: Tài sản đó có quyền sở hữu và không bị cấm giao dịch”, Luật sư Đức cho hay.

Tuy nhiên, việc nhận tài sản bảo đảm để ngăn chặn rủi ro cho ngân hàng, nhưng cũng có thể đem lại rủi ro quá lớn khi giá trị tài sản trồi sụt. “Bất động sản và vàng còn biến động thất thường, vì vậy việc nhận tài sản số làm tài sản bảo đảm có thể khiến trách nhiệm của ngân hàng trở nên vô cùng nặng nề một khi giá trị tài sản này sụt giảm”, ông Đức đặt vấn đề.

Ông Đỗ Giang Nam - thành viên HĐTV Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng - cho biết, Việt Nam đang xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý cho tài sản số. Việc hoàn thiện khung pháp lý sẽ là điều kiện cần để ngân hàng coi đây là tài sản bảo đảm, còn điều kiện đủ là việc ngân hàng có chấp nhận loại tài sản này hay không. Do đó, ngân hàng cần tính toán kỹ lưỡng, đặc biệt là khả năng quản lý và xử lý trong trường hợp rủi ro xảy ra.

Tương tự với tín chỉ carbon, khi ngân hàng nhận tài sản này cũng cần phải đánh giá tính rủi ro, nhất là rủi ro về giá là rất lớn.

“Mục tiêu của Việt Nam đến năm 2028 sẽ hình thành đầy đủ thị trường giao dịch tín chỉ carbon. Đây là điều kiện cần thiết để đảm bảo cho ngân hàng có các biện pháp xử lý nợ liên quan tín chỉ carbon. Dưới góc độ ngân hàng, tôi cho rằng đây là một loại tài sản bảo đảm tiềm năng. Các ngân hàng sẽ nhận khi loại tài sản này đáp ứng đầy đủ điều kiện về pháp lý cũng như tính ổn định về giá”, ông Nam nói.