Với danh mục cho vay xanh tăng trưởng vượt bậc, VPBank đang thiết lập chuẩn mực mới cho ngân hàng, dẫn dắt thị trường tiếp cận dòng vốn ESG và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Với danh mục cho vay xanh tăng trưởng vượt bậc và dấu ấn huy động 300 triệu USD trái phiếu bền vững quốc tế đầu tiên của khối tư nhân, VPBank đang thiết lập chuẩn mực mới cho ngân hàng Việt Nam, dẫn dắt thị trường tiếp cận dòng vốn ESG toàn cầu và thúc đẩy tăng trưởng bền vững.

Với gần 20 năm kinh nghiệm cầm lái, chị Phạm Thị Anh (Hà Nội) luôn là người tiên phong. Đầu những năm 2000, khi ôtô mới bắt đầu thay thế xe máy, rất ít phụ nữ làm tài xế taxi ở Việt Nam. Giờ đây, chị lại tiếp tục tiên phong trên hành trình chuyển đổi xanh.

Sáu tháng trước, chị đăng ký vay trả góp chiếc xe điện trong vòng ba năm với khoản thanh toán hàng tháng 13 triệu đồng. Sự thay đổi này đã giúp thu nhập của chị tăng lên đáng kể. Ngay cả vào những “ngày vắng khách”, thu nhập của chị vẫn cao gấp đôi trước đây - khoảng 800.000 đến 1 triệu đồng - nhờ tiết kiệm chi phí nhiên liệu và sự ưa chuộng của khách hàng đối với dịch vụ vận tải thân thiện với môi trường. Thu nhập tăng đã giúp chị thoát khỏi những ngày làm việc 12 tiếng mệt mỏi, để tranh thủ về nhà ăn trưa với gia đình hoặc ghé thăm mẹ vào cuối ngày làm việc - một điều tưởng chừng đơn giản nhưng lại “xa xỉ” với chị trước đây.

Kết thúc ngày làm việc vào khoảng 5 giờ chiều, chị bàn giao xe cho chồng lái ca đêm để tăng thêm thu nhập cho gia đình. “Chúng tôi thậm chí còn nghĩ đến việc mua một căn hộ nhỏ để cuộc sống gia đình tốt hơn”, chị chia sẻ.

Không chỉ tài xế, nhiều công ty vận tải như Taxi Long Biên cũng không đứng ngoài cuộc cách mạng xanh hóa giao thông. Hãng Taxi Long Biên đang từng bước chuyển đổi toàn bộ đội xe từ chạy xăng sang chạy điện, đồng thời tìm kiếm nguồn tài chính ưu đãi để giúp các tài xế như chị Anh có cơ hội sở hữu xe điện mới với khoản đặt cọc ban đầu chỉ bằng 30% giá trị xe.

Với bà Nguyễn Thị Thanh Thủy - Giám đốc Taxi Long Biên, sự chuyển đổi này không chỉ nhằm nắm bắt cơ hội từ xu thế phát triển bền vững, mà còn để vực dậy doanh nghiệp của mình. Nhưng quyết định chuyển sang xe điện của bà Thủy đã gặp phải một trở ngại.

“Lúc đó, các ngân hàng chưa hiểu rõ về xe điện, nên việc vay vốn thực sự rất khó khăn. Tôi đã phải thế chấp bất động sản để mua 20 chiếc xe điện đầu tiên cho chương trình thí điểm của chúng tôi hồi đầu năm 2024. Tôi nhìn thấy một cơ hội kinh doanh lớn, nhưng nếu không có sự hậu thuẫn tài chính quy mô lớn, tiềm năng đó sẽ không bao giờ được khai phá”, bà nhớ lại.

Khi đó, Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) đã lên tiếng. Là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực tài chính xanh tại Việt Nam, VPBank đã cấp khoản vay trị giá 30 tỷ đồng cho Taxi Long Biên để mua 120 chiếc xe điện mới vào cuối 2024. Khoản vay nằm trong gói tài chính xanh trị giá 212 triệu USD mà VPBank nhận được từ Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) năm 2020 nhằm mở rộng cho vay cho các dự án thân thiện với môi trường.

“Với những tư vấn phù hợp, chính sách ưu đãi, lãi suất hợp lý và quy trình giải ngân nhanh gọn, VPBank đã giúp hiện thực hóa tham vọng của Taxi Long Biên”, bà Thủy chia sẻ.

Chỉ sau chưa đầy một năm, công ty đã sở hữu đội xe điện gồm 140 chiếc và đặt cọc mua thêm 300 chiếc nữa. Với doanh thu từ xe điện có thể cao gấp bốn lần so với xe chạy xăng hoặc dầu, không có lý do gì để đảo ngược chiến lược chuyển đổi. “Chúng tôi muốn chuyển đổi hoàn toàn sang xe điện vào giữa năm 2026”, bà Thủy cho biết.

Việt Nam dự kiến có 1 triệu xe điện vào năm 2028, với thị trường xe điện được kỳ vọng tăng trưởng 18% mỗi năm, đạt gần 7 tỷ USD vào năm 2030. Sự chuyển đổi này có thể tạo ra 6,5 triệu việc làm mới vào năm 2050 trên toàn chuỗi giá trị xe điện - từ sản xuất xe và pin đến phát triển hạ tầng trạm sạc - theo ước tính của Ngân hàng Thế giới.

Tuy nhiên, để đạt được những mục tiêu này cùng các cam kết khí hậu khác, ước tính Việt Nam sẽ cần khoảng 368 tỷ USD đầu tư từ nay đến năm 2040. Trong bối cảnh nguồn lực công còn hạn chế, ngành ngân hàng được kỳ vọng đóng vai trò then chốt trong động lực phát triển này.

Tuy vậy, phần lớn các ngân hàng Việt Nam vẫn chậm nắm bắt cơ hội, khi mới phân bổ 5,4% tổng dư nợ tín dụng toàn ngành cho các dự án xanh, tính đến tháng 9/2024. Thị trường trái phiếu bền vững cũng còn non trẻ, với tổng giá trị phát hành chỉ đạt 1,4 tỷ USD trong giai đoạn 2016-2024, cho thấy tính cấp thiết của việc phát triển thị trường để mở rộng quy mô tài chính khí hậu.

Là một trong những ngân hàng tiên phong trên thị trường tài chính xanh của Việt Nam, VPBank đã xây dựng lộ trình rõ ràng từ cách đây 5 năm, khi khái niệm này còn khá mới mẻ tại thị trường trong nước. Đến năm 2024, danh mục cho vay xanh của VPBank đã vượt 21 nghìn tỷ đồng (khoảng 800 triệu USD) - gấp 20 lần so với năm 2020.

Tháng 9, VPBank tiếp tục đạt thêm một cột mốc mới là phát hành trái phiếu bền vững đầu tiên của Việt Nam do một ngân hàng tư nhân thực hiện, với IFC và tổ chức tài chính phát triển Pháp Proparco là các nhà đầu tư trong đợt phát hành trị giá 300 triệu USD.

Ông Vũ Minh Trường, Giám đốc Khối Nguồn vốn và Thị trường tài chính tại VPBank, đã có nhiều trải nghiệm thực tế với cách tiếp cận “vừa học vừa làm” nhằm mở rộng quy mô cho vay xanh hiệu quả này. “Trước năm 2020, chúng tôi gần như chưa có kinh nghiệm về tài chính xanh. Điều đó đã thay đổi nhờ sự hỗ trợ kỹ thuật chuyên sâu của IFC để xây dựng năng lực trong lĩnh vực mới này”, ông Trường chia sẻ.

VPBank đã phải đối mặt với nhiều trở ngại, chủ yếu là việc nguồn vốn ngắn hạn không thể đáp ứng nhu cầu tài trợ dài hạn, quy mô lớn của các dự án xanh. “Tất cả thách thức bắt nguồn từ việc thiếu một hệ thống toàn diện để đánh giá, quản lý và giám sát các khoản vay xanh - điều kiện tiên quyết đối với bất kỳ ngân hàng nào muốn mở rộng quy mô tài chính khí hậu và huy động nguồn vốn dài hạn, đặc biệt từ các nhà đầu tư quốc tế”, ông nhấn mạnh.

Với sự hỗ trợ từ Chính phủ Australia, IFC đã giúp VPBank nâng cấp quy trình cho vay xanh, bên cạnh đó không ngừng nâng cao kỹ năng, đào tạo nhân viên và xây dựng bộ khung tài chính bền vững toàn diện cùng các sản phẩm cho vay xanh. Sự hợp tác này đã giúp VPBank chuyên nghiệp hóa hoạt động tài chính khí hậu, thiết lập hệ thống đánh giá vững chắc và phát triển các sản phẩm tài chính xanh chuyên biệt.

Hiện tại, VPBank trở thành một trong những ngân hàng tiên phong và xây dựng chuẩn mực trong lĩnh vực tài chính bền vững, sở hữu một trong những khuôn khổ tài chính bền vững tiên tiến nhất tại Việt Nam, định hướng các hoạt động xanh của ngân hàng phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Đây là nền tảng quan trọng để mở rộng cho vay khí hậu và thu hút các nhà đầu tư quan tâm đến ESG. Trong 5 năm qua, VPBank đã huy động thành công hơn 2 tỷ USD tài chính bền vững cho hàng loạt dự án xanh và xã hội.

Tuy nhiên, tất cả chỉ ở giai đoạn khởi đầu, bởi VPBank đặt mục tiêu tăng trưởng danh mục tín dụng xanh 30-50% mỗi năm trong vòng năm năm tới.

“Những ngân hàng đặt ra các mục tiêu xanh táo bạo, cùng với việc áp dụng khuôn khổ tài chính bền vững tiên tiến, đang thiết lập các chuẩn mực mới cho ngành ngân hàng Việt Nam”, ông Nguyễn Quang Thuân, Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc FiinRatings - một tổ chức xếp hạng tín dụng hàng đầu tại Việt Nam - nhận định. “Bằng cách tuân thủ các tiêu chuẩn ESG toàn cầu, họ đang mở ra cánh cửa đón nhận dòng vốn quốc tế - một bước đi quan trọng trong bối cảnh ngân sách công chỉ có thể đáp ứng một phần nhỏ nhu cầu tăng trưởng xanh của Việt Nam”, ông Quang Thuân cho biết.

Vừa qua, VPBank cùng 3 ngân hàng khác tại Việt Nam đã tham gia Liên minh Các Ngân hàng Thương mại Xanh, một sáng kiến của IFC. Liên minh này cung cấp cho các ngân hàng thành viên các khóa đào tạo chuyên biệt, cơ hội tiếp cận mạng lưới học hỏi đồng cấp trong khu vực, giúp họ trao đổi kiến thức và chia sẻ các thực tiễn tốt nhất với đồng nghiệp tại các thị trường mới nổi.

"Với vai trò quan trọng của ngành ngân hàng trong việc cấp vốn cho các khoản đầu tư hiệu quả, xanh và bền vững, chúng ta đang 'đặt niềm tin vào các ngân hàng' để họ vươn lên và dẫn dắt con đường phía trước”, ông Allen Forlemu, Giám đốc Khu vực Khối các tổ chức Tài chính của IFC tại châu Á - Thái Bình Dương, khẳng định.

Và tác động vượt ra ngoài những con số trên bảng cân đối kế toán như nhiều khoản vay hơn cho xe điện, nhiều nguồn vốn hơn cho năng lượng sạch và nhiều việc làm hơn cho cộng đồng địa phương. Đây là tín hiệu tích cực cho những ai sẵn sàng nối tiếp chị Anh, cầm lái trên hành trình riêng hướng tới một tương lai bền vững hơn.

"Sáng nay tôi ra tiệm rửa xe, một nhân viên ở gara nói rằng anh ấy muốn vào làm tại taxi Long Biên”, chị Anh chia sẻ. "Tôi nói với anh ấy rằng xe điện là tương lai, và việc trở thành tài xế xe điện hoàn toàn trong tầm tay - chỉ cần trả góp. Khi rời đi, tôi có cảm giác sẽ không gặp anh ấy ở tiệm rửa xe này lâu nữa”.