Sự thật về 'phượt thủ' đầu tiên trên thế giới

Chân dung Thomas Coryat trong tác phẩm Crudities của chính ông. Ảnh: Handout.

Hơn 400 năm trước, khi phần lớn nhân loại còn ngại bước ra khỏi cửa nhà, người đàn ông Anh tên Thomas Coryat đã đi bộ từ châu Âu đến Ấn Độ để thỏa mãn niềm vui khám phá. Ông không chỉ được xem là khách du lịch "ba lô" đầu tiên trên thế giới, mà còn là người khởi nguồn cho ý niệm “du lịch để trải nghiệm”.

Sinh vào cuối thế kỷ XVI, Thomas Coryat - con trai một mục sư vùng Somerset, Anh - được mô tả là người có trí tò mò vô hạn và khả năng ngôn ngữ xuất sắc. Sau khi theo học tại Đại học Oxford và làm việc cho Hoàng tử Henry (con trai cả của Vua James I), Coryat quyết định thực hiện chuyến hành trình đầu tiên ra nước ngoài vào năm 1608.

Ông chu du khắp châu Âu trong 5 tháng, từ Pháp, Italy đến Thụy Sĩ, rồi ghi chép tỉ mỉ mọi điều mình thấy trong cuốn Coryat’s Crudities dày hơn một triệu từ - được coi là một trong những cuốn nhật ký du lịch đầu tiên trong lịch sử.

Một trang trong cuốn sách của Coryat truyền tải bầu không khí đa văn hóa của Venice thời kỳ đầu hiện đại. Ảnh: Handout.

Theo SCMP, ở thời điểm đó, con người thường chỉ đi xa vì buôn bán, thực hành tôn giáo hoặc chinh phạt thuộc địa. Còn Coryat lại chọn lên đường “vì niềm vui” - điều chưa từng có trong tư duy đương thời.

Ông đi bộ qua các vùng đất lạ, ngủ trong chuồng ngựa, trốn tránh giáo quyền ở Bergamo, chạy khỏi nông dân Đức chỉ vì hái nhầm chùm nho. Nhưng chính hành trình gian khổ ấy đã khiến ông trở thành biểu tượng của tinh thần phiêu lưu không giới hạn.

Coryat ghi lại mọi điều khiến ông tò mò, từ chiếc đồng hồ khổng lồ ở Strasbourg đến kỹ nữ quý tộc ở Venice. Ông cũng quan sát và mô tả chi tiết các phong trào nghệ thuật, đặc biệt là âm nhạc Venice, giúp hậu thế hiểu thêm về châu Âu thế kỷ XVII.

Sau thành công của cuốn sách đầu tiên, Coryat tiếp tục chuyến phiêu lưu lớn nhất đời mình vào năm 1612: đi bộ từ châu Âu qua Thổ Nhĩ Kỳ, Ba Tư đến tận Ấn Độ Mughal (hay còn gọi là Đế quốc Mughal) với hành trình kéo dài hàng nghìn km. Ông học tiếng Ả Rập, Ba Tư, Urdu và Hindi, hòa mình với dân bản địa, sống nhờ lòng tốt của người xa lạ và viết thư về quê kể lại những điều mắt thấy tai nghe.

Coryat ở Heidelburg, trong hình ông đứng trên đỉnh một thùng rượu khổng lồ. Ảnh: Crudities.

Nhà văn William Dalrymple nhận xét: “Coryat vừa hài hước vừa tỉ mỉ, chính điều đó khiến những ghi chép của ông sinh động hơn bất kỳ sử liệu chính thống nào”.

Dù cuộc đời kết thúc bi thương tại Ấn Độ năm 1617 vì bệnh kiết lỵ, di sản của Coryat vẫn còn đó. Ông là người Anh đầu tiên mang nĩa từ Italy về nước, thay đổi cách dùng dao kéo của cả châu Âu và đưa từ umbrella (chiếc ô) vào tiếng Anh. Hơn thế, ông mở ra một lối sống mới: du lịch không vì lợi nhuận hay tín ngưỡng, mà vì trải nghiệm và học hỏi.

Tony Wheeler, đồng sáng lập tạp chí du lịch Lonely Planet, từng nói: “Thomas Coryat đã góp phần phát minh ra du lịch. Trước ông, con người chỉ lên đường vì lợi ích. Sau ông, họ bắt đầu đi để mở rộng tầm nhìn”.

Ngày nay, tên tuổi của Coryat không được biết đến rộng rãi như Marco Polo, nhưng trong mắt giới sử học và những người yêu du lịch, ông chính là người tiên phong - người đã biến “đi để biết” thành một lý tưởng sống. Và như chính ông từng viết 4 thế kỷ trước: “Trong tất cả thú vui trên thế giới, du lịch là thú vui ngọt ngào và tuyệt vời nhất”.