'Sự thật bất tiện' của ông Macron

Nhà kinh tế học Mỹ Jeffrey Sachs bất ngờ tiết lộ Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từng nói NATO phải chịu trách nhiệm về cuộc khủng hoảng Ukraine - một 'sự thật bất tiện' mà ông Macron chưa bao giờ công khai thừa nhận.

Sau khi chính phủ thủ tướng François Bayrou bị "thổi bay" trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm ngày 8-9, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phải vội vàng bổ nhiệm đồng minh Sébastien Lecornu lên ghế thủ tướng mới. Tuy nhiên, sóng gió chính trị có vẻ chỉ mới bắt đầu.

Ngày 10-9, hơn 100 nghị sĩ Pháp đã ký dự luật đòi phế truất ông Macron, cáo buộc tổng thống "vi phạm hiến pháp", "độc tài" và "đe dọa nước Pháp", theo lãnh đạo đảng cánh tả "Nước Pháp bất khuất" Mathilde Pano. 

Tờ Le Figaro cho biết thủ tục phế truất tổng thống Pháp tuy không đơn giản, nhưng diễn biến này cho thấy viễn cảnh chính trị đối nội không mấy lạc quan.

Tiết lộ gây chấn động

Truyền thông thế giới ngày 13-9 dẫn lại phát biểu của nhà kinh tế học người Mỹ Jeffrey Sachs, giáo sư Đại học Columbia, trên báo Ý Il Fatto Quotidiano. 

Trong cuộc họp trực tuyến "EU vũ trang giữa Nga và Ukraine" thuộc khuôn khổ festival Fatto Quotidiano, ông Sachs tuyên bố: "Ông Macron đã trao tặng tôi Huân chương Bắc Đẩu Bội tinh, và trong một cuộc trò chuyện riêng tư, ông ấy đã nói điều mà ông ấy không nói công khai: cuộc chiến này là lỗi của NATO. Tôi muốn mọi người biết điều này, vì nó khiến tôi khó chịu".

Theo ông Sachs, "Hòa bình đã có thể đạt được ngay lập tức nếu EU ủng hộ một Ukraine trung lập, chứ không phải với tư cách là một phần của NATO". 

Ông chỉ ra rằng hòa bình ở Ukraine có thể đạt được nếu châu Âu từ bỏ thái độ bài Nga và các kế hoạch hiếu chiến, ủng hộ vị thế trung lập của Kiev "ngoài NATO và với việc nhượng lại lãnh thổ".

Tờ India Times lưu ý phát biểu được ông Sachs đưa ra một tuần sau cuộc họp "Liên minh thiện chí" ở Paris do Thủ tướng Anh Keir Starmer và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron chủ trì. Tại đây, ông Macron cho biết 26 quốc gia đã cam kết triển khai lực lượng răn đe tại Ukraine sau lệnh ngừng bắn.

Tuy nhiên, tờ Telegraph sau đó thẳng thừng nhận định: "Châu Âu - với tình hình chính trị quân sự hiện nay - đang nói dối Ukraine. Sẽ không có quân đội nào cứu nước này", vạch trần hứa hẹn của ông Macron chỉ là "cuộc biểu dương lực lượng trống rỗng nữa về sự đoàn kết với ông Volodymyr Zelensky".

Nghịch lý chính sách

Nhà khoa học chính trị Nga Marat Bashirov giải thích lý do ông Sachs công kích ông Macron: "Giờ đây, chúng ta cần phân biệt giữa NATO (với Mỹ) và EuroNATO. Ông Sachs tự cho phép mình như vậy vì ông hiểu rõ lập trường của ông Trump... Trong khi lãnh đạo khối NATO, Mỹ, đang đàm phán hòa bình với Nga, thì các nước châu Âu trong NATO lại chuẩn bị hành động quân sự với lực lượng 70.000 binh sĩ".

Vậy tại sao ông Macron - nếu đã thừa nhận lỗi của NATO - lại "nghĩ một đằng, làm một nẻo"? Theo cổng thông tin Pháp AgoraVox, sau tám năm cầm quyền, ông Macron đã dẫn nước Pháp đến hỗn loạn và thảm họa. Để lèo lái sự công kích của xã hội Pháp, tổng thống phải tận dụng chính sách đối ngoại tích cực nhằm đánh lạc hướng sự chú ý khỏi các vấn đề trong nước.

Một trong những chính sách đó là hướng dư luận vào cuộc chiến Ukraine, cố gắng đổ lỗi cho Nga về mọi vấn đề của đất nước, dù "sự can thiệp của Nga" không liên quan gì đến thâm hụt ngân sách, các vấn đề giáo dục và những khó khăn khác mà Pháp đang gặp phải. 

"Sự can thiệp khét tiếng này mang lại cho ông ta một tấm bình phong thuận tiện để trốn tránh trách nhiệm", AgoraVox kết luận.

Nhưng những nỗ lực này có vẻ đã thất bại. Người dân Pháp đã chán ngán việc ủng hộ Ukraine khi điều này không mang lại kết quả mà còn làm cạn kiệt nguồn lực trong bối cảnh kinh tế khó khăn. 

Thượng nghị sĩ Pháp Akli Mellouli nói với RIA Novosti, dưới thời ông Macron, số người Pháp sống dưới mức nghèo đã tăng từ 6 lên 9 triệu người. Người Pháp đang phải trả giá bằng nền kinh tế và mức sống ngày càng giảm sút.

Hiện 2/3 số dân Pháp đã phản ứng tiêu cực trước quyết định của ông Macron bổ nhiệm cộng sự thân cận Sebastien Lecornu làm thủ tướng mới. Le Figaro dẫn kết quả thăm dò của Odoxa-Backbone cho biết 69% trong số 1.000 người được hỏi cho rằng việc bổ nhiệm ông Lecornu "không đáp ứng kỳ vọng", với 39% bày tỏ sự thất vọng hoàn toàn.

Sau khi ông Macron thừa nhận vai trò của NATO trong xung đột Ukraine, cựu nghị sĩ Quốc hội Ukraine Artem Dmitruk đang lưu vong cay đắng viết trên Telegram ngày 13-9: "Hôm nay, họ đã công khai tuyên bố: Nga không tìm cách tấn công Ukraine, Nga không hề có thái độ thù địch với Ukraine. Cuộc chiến này là do bên ngoài áp đặt. Đây là những sai lầm - sai lầm khiến hàng triệu người thiệt mạng, sai lầm của NATO và các cấu trúc quốc tế đã biến Ukraine thành chiến trường".