Sống trong vùng dự án cảng nước sâu, dân cắn răng xây nhà trái phép vì chưa biết ngày di dời

Hàng chục hộ dân ở xã Hải An bức xúc về nhà ở nên buộc phải xây dựng nhà trái phép, chấp nhận nguy cơ không được đền bù, dù khu vực này nằm trong giai đoạn 2 và 3 của dự án cảng nước sâu Mỹ Thủy.

Tình trạng xây dựng nhà ở, công trình trái phép tại dự án khu bến cảng Mỹ Thủy diễn ra phức tạp, gây khó khăn cho chính quyền địa phương trong giải phóng mặt bằng sau này và ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Nhà xây 30 năm, nhiều thế hệ

Căn nhà một tầng rộng khoảng 50m² của ông Đỗ Hùng Việt (thôn Mỹ Thủy, xã Hải An, Hải Lăng, Quảng Trị) vừa hoàn thiện phần móng.

Ông Hùng Việt bày tỏ sự bức xúc sâu sắc vì nhu cầu nhà ở cho con cháu nhưng không được xây dựng, vì nằm trong vùng dự án cảng nước sâu. 

Nhà của ông xây dựng được 30 năm, xuống cấp, nứt nẻ và chật chội, lại ở cách bờ biển chưa đến 500m.

Nỗi lo mỗi mùa mưa bão khiến ông phải xây căn nhà mới để ở - dù được chính quyền tuyên truyền về việc xây dựng nhà trái phép có nguy cơ không được đền bù.

"Tôi không biết năm nào sẽ di dời, trong khi nhu cầu nhà ở là bức thiết. Gia đình chỉ muốn sớm được ra khu tái định cư để xây nhà kiên cố", ông Việt nói.

Không xa nhà ông Việt, một hộ dân có nhiều gia đình anh chị em sống trong một căn nhà nên phải xây dựng căn nhà kiên cố, nhiều gian để chia sẻ không gian sống.

Nhu cầu bức thiết về nhà ở trong khi chưa biết chính xác thời điểm nhận đền bù, khiến nhiều người dân như ông Việt cảm thấy bế tắc, đành chấp nhận xây dựng trái phép.

Quyền chủ tịch xã Hải An Đặng Xuân Thành thừa nhận gặp nhiều khó khăn trong công tác quản lý đất đai do tình trạng xây dựng nhà ở trái phép. Mặc dù xã đã tích cực tuyên truyền, vận động người dân nắm bắt các quy định, song nhiều người dân phớt lờ.

"Một số hộ dân có nhu cầu nhà ở thực sự, nhưng vẫn còn tồn tại tư tưởng muốn trục lợi chính sách bồi thường bằng cách xây dựng thêm hồ, trồng cây hoặc xây dựng nhà ở", ông Thành nói.

Xã đã lập biên bản 60 hộ xây dựng nhà ở, công trình khác trái với quy định. Riêng 4 tháng đầu năm 2025, đã có 49 trường hợp bị lập biên bản, trong đó 18 trường hợp thuộc phạm vi giai đoạn 1 cảng Mỹ Thủy mở rộng.

Nan giải bài toán hài hòa lợi ích

Xã Hải An nằm trong Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị, đang thực hiện giai đoạn 2 và 3 của dự án cảng Mỹ Thủy. Tất cả nhà cửa, công trình xây dựng tại đây đều phải xin giấy phép xây dựng.

Điều tréo ngoe là giấy phép xây dựng ghi công trình chỉ được tồn tại tối đa 5 năm, người dân phải tự dỡ bỏ công trình, không được đòi bồi thường khi Nhà nước thực hiện quy hoạch. Vì 2 điều trên nên người dân không mặn mà xin giấy phép.

Ông Đặng Xuân Thành cho biết đối với giai đoạn chưa thu hồi đất, việc xây dựng của người dân phải đảm bảo tuân thủ pháp luật và có giấy phép. Công tác tuyên truyền, vận động gặp không ít trở ngại khi phải đối mặt với những "tiếng nặng tiếng nhẹ", đòi hỏi sự điềm đạm và bình tĩnh từ phía cán bộ.

"Tinh thần chung là vừa lo ngại về sau khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng, vừa lo người dân chịu thiệt thòi", ông Thành bộc bạch.

UBND xã Hải An kiến nghị huyện Hải Lăng đẩy nhanh tiến độ kiểm đếm đất đai, tài sản khu vực giai đoạn 1 bổ sung. Đồng thời đề nghị các cơ quan chuyên môn phối hợp xử lý dứt điểm các trường hợp xây dựng, cơi nới. 

Xã cũng đề nghị công an vào cuộc nắm tình hình và xử lý các trường hợp có dấu hiệu trục lợi chính sách giải phóng mặt bằng.

Trong khi đó, UBND huyện Hải Lăng đang lập hồ sơ giải phóng mặt bằng giai đoạn 1 mở rộng, đề nghị nhà đầu tư đẩy nhanh đo đạc, quy chủ để sớm thu hồi đất giai đoạn 2 và 3, phấn đấu thông báo thu hồi đất trong tháng 6-2025.

Huyện yêu cầu UBND xã Hải An xử lý theo thẩm quyền các trường hợp xây dựng nhà ở trái phép; quyết liệt vào cuộc để địa bàn không còn trường hợp xây dựng nhà trái phép.