Sớm công bố thủ tục lên tỉnh, về phường

Từ ngày 1-7, nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 (sửa đổi) có hiệu lực thi hành, hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện cũng sẽ kết thúc.

Thời điểm bỏ cấp huyện và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp đang cận kề, vì thế cần sớm công bố các thủ tục hành chính (TTHC) trước đây do quận huyện thực hiện, thủ tục nào giao lên tỉnh và thủ tục nào đưa xuống phường để người dân, doanh nghiệp biết và thực hiện.

Bỏ cấp huyện, "chia" thủ tục

Tính đến ngày 9-5-2025, quận Bình Tân đang có 296 TTHC thuộc thẩm quyền tiếp nhận giải quyết. Trong đó có 176 thủ tục trực tuyến một phần và toàn trình trên hệ thống thông tin giải quyết TTHC của TP.

Trong số các TTHC, quận này thực hiện liên thông giữa các cơ quan liên quan, các cấp mang lại thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp như: liên thông về đăng ký hộ kinh doanh và đăng ký thuế; liên thông về trao đổi thông tin theo hình thức điện tử để xác định nghĩa vụ tài chính về đất đai; liên thông về đăng ký và cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, quyền sử dụng đất ở và tài sản khác gắn liền với đất lần đầu;

Liên thông điện tử cấp chứng nhận số nhà; liên thông về đăng ký khai tử, xóa đăng ký thường trú, hưởng chế độ tử tuất/hỗ trợ chi phí mai táng/hưởng mai táng phí; liên thông đăng ký khai sinh, đăng ký thường trú, cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi; giải quyết chế độ trợ cấp thờ cúng liệt sĩ, trợ cấp người có công...

Theo Phó chủ tịch UBND quận Bình Tân Phạm Thị Ngọc Diệu, các TTHC được bộ phận tiếp nhận và trả kết quả giải quyết TTHC quận thực hiện theo cơ chế một cửa và một cửa liên thông. Từ đầu năm 2025 đến nay, quận đã tiếp nhận 10.231 hồ sơ.

Trong đó hồ sơ tập trung vào một số TTHC mà người dân, doanh nghiệp thực hiện nhiều như lĩnh vực hộ kinh doanh (4.777 hồ sơ), lĩnh vực cấp phép xây dựng (2.198 hồ sơ), lĩnh vực chứng thực (2.045 hồ sơ), lĩnh vực quy hoạch (345 hồ sơ), lĩnh vực hộ tịch (268 hồ sơ)...

Tương tự tại quận 1, từ đầu năm 2025 đến nay, quận này tiếp nhận giải quyết 13.507 hồ sơ hành chính các loại.

Trong đó, bộ phận một cửa của quận tiếp nhận giải quyết nhiều thủ tục được người dân và doanh nghiệp thực hiện nhiều như đăng ký thành lập, tạm ngưng, chấm dứt, thay đổi nội dung hoạt động, cấp lại chứng nhận hộ kinh doanh (hơn 2.000 hồ sơ); cấp giấy xác nhận tình trạng hôn nhân (563 hồ sơ); thay đổi, cải chính, bổ sung thông tin hộ tịch (139 hồ sơ)...

Như vậy, thời gian tới khi không còn cấp huyện thì với 296 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của cấp này sẽ phải tính toán để "chia" cho chính quyền cấp xã và TP.HCM thực hiện.

90/99 nhiệm vụ của cấp huyện chuyển về phường, xã

Dự kiến việc sửa đổi Hiến pháp năm 2013 cũng như sửa Luật Tổ chức chính quyền địa phương tại kỳ họp thứ 9 của Quốc hội đang diễn ra sẽ không tổ chức chính quyền cấp huyện.

Theo dự kiến sẽ chuyển gần như tuyệt đối nhiệm vụ, quyền hạn của cấp huyện hiện hành về cấp xã mới, đồng thời tiếp tục phân cấp nhiệm vụ, quyền hạn từ cấp tỉnh xuống cấp xã.

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết trong 99 nhiệm vụ của cấp huyện, có tới 90 nhiệm vụ sẽ được chuyển xuống cấp xã. Điều này đồng nghĩa với việc khối lượng công việc của cấp xã, phường sẽ tăng đáng kể.

Mặt khác, trong từng loại hình đô thị, nông thôn, đặc khu sẽ tiếp tục được phân loại với chức năng nhiệm vụ, quyền hạn phù hợp năng lực của từng loại hình.

Trong đó, đặc khu ngoài chức năng nhiệm vụ của cấp xã còn bổ sung thêm nhiệm vụ, quyền hạn mang tính đặc thù của đặc khu cùng các cơ chế chính sách của Quốc hội hoặc Ủy ban Thường vụ Quốc hội dành riêng cho khu vực này.

Còn tại tờ trình gửi Chính phủ về đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025, Bộ Nội vụ nêu rõ chính quyền các xã, phường mới được tổ chức đủ HĐND và UBND.

Trong đó, HĐND cấp xã thành lập 2 ban là Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội. Bên cạnh đó, HĐND cấp xã gồm chủ tịch, 1 phó chủ tịch; trưởng ban và 1 phó trưởng ban Ban Pháp chế, Ban Kinh tế - Xã hội; các đại biểu HĐND của cấp xã. 

UBND cấp xã gồm chủ tịch, 2 phó chủ tịch và ủy viên. Biên chế cấp huyện hiện nay sẽ chuyển để bố trí biên chế cho cấp xã mới. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý của cấp huyện hiện nay nghiên cứu để cơ bản bố trí làm nòng cốt tại các cấp xã mới; có thể tăng cường cán bộ, công chức, viên chức cấp tỉnh về cấp xã.

Trong khi đó, theo dự Luật Tổ chức chính quyền địa phương, cấp xã sẽ được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và phạm vi, nhiệm vụ quản lý của chính quyền địa phương cấp xã...

Sẵn sàng triển khai trung tâm hành chính công

Bên cạnh việc chờ Chính phủ phân định thẩm quyền giải quyết các TTHC khi chính quyền chỉ còn 2 cấp thì các địa phương tại TP.HCM cũng chủ động tính toán về phương án bố trí trụ sở, nhân sự, cơ sở vật chất (máy móc, công nghệ) để bảo đảm việc giải quyết TTHC được trơn tru.

Phó chủ tịch UBND quận Bình Tân Phạm Thị Ngọc Diệu cho hay UBND quận chỉ đạo thủ trưởng các cơ quan chuyên môn chủ động rà soát, thống kê lại các hồ sơ giải quyết TTHC cũng như các công việc còn tồn đọng. 

Từ đó có phương án giải quyết kịp thời các hồ sơ trên cơ sở kế thừa công tác sắp xếp các cơ quan chuyên môn trước đây. Về nhân sự thì UBND quận cũng đang rà soát, về cơ bản sẽ phân bổ đủ nguồn lực để tiếp nhận và giải quyết các TTHC sau sắp xếp. Đồng thời tiếp nhận công việc tại bộ phận trung tâm hành chính công dự kiến theo chủ trương cấp trên...

Còn ông Lê Tiến Sĩ, chánh văn phòng UBND quận 1, cũng cho hay nhằm đảm bảo tính liên tục trong công tác phát triển chính quyền điện tử, chính quyền số, UBND quận 1 sẽ tiếp tục triển khai dịch vụ công trên Hệ thống thông tin giải quyết TTHC TP.HCM.

"Các đơn vị hành chính mới sẽ cử đầu mối phối hợp Trung tâm chuyển đổi số TP, Sở Khoa học và Công nghệ, Văn phòng UBND TP thực hiện cập nhật, tiếp nhận toàn bộ hồ sơ đang được xử lý bởi đơn vị cũ theo phân công nhiệm vụ của đơn vị.

Đồng thời thực hiện tuyên truyền, hướng dẫn người dân và doanh nghiệp trên địa bàn tiếp tục thực hiện đăng ký hồ sơ và thanh toán trực tuyến trên cổng dịch vụ công. Ngoài ra sẽ bố trí đầu mối hướng dẫn và hỗ trợ trực tiếp khi người dân có nhu cầu đến trực tiếp...", ông Sĩ chia sẻ về giải pháp.

Không gián đoạn giải quyết thủ tục cho người dân, doanh nghiệp

Bảo đảm sự thông suốt, liên tục, không gián đoạn việc giải quyết thủ tục hành chính phục vụ người dân và doanh nghiệp là chủ trương quan trọng, xuyên suốt liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước được quy định cụ thể trong nghị quyết 190 của Quốc hội và chỉ đạo của Thủ tướng.

Hoàn thành rà soát phân cấp trước 10-6

Ngày 4-5, Thủ tướng Phạm Minh Chính ký ban hành công văn số 500 chỉ đạo đến bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, chủ tịch UBND các tỉnh thành trực thuộc trung ương về việc sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến việc kết thúc hoạt động của chính quyền địa phương cấp huyện và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Thủ tướng yêu cầu bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ khẩn trương hoàn thành việc rà soát đối với 346 thủ tục hành chính (TTHC) thuộc thẩm quyền giải quyết của chính quyền cấp huyện.

Từ đó chủ động ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền để thực hiện việc cắt giảm, phân định thẩm quyền giải quyết TTHC của chính quyền cấp huyện, hoàn thành trước ngày 10-6-2025. Trường hợp phải xây dựng nghị định của Chính phủ, khẩn trương gửi Bộ Tư pháp thẩm định trước ngày 10-5, trình Chính phủ trước ngày 30-5. Kịp thời công bố, công khai TTHC ngay sau khi sửa đổi quy định để làm cơ sở cho các địa phương công bố danh mục TTHC áp dụng trên địa bàn tỉnh, thành phố.

Đối với UBND các tỉnh thành, Thủ tướng chỉ đạo phải công bố, công khai, tổ chức thực hiện TTHC trên địa bàn tỉnh, thành phố.

Nhiều thủ tục cần thiết cho dân doanh

Theo phụ lục kèm theo công văn số 500 của Thủ tướng, hiện nay chính quyền cấp huyện cả nước đang giải quyết 346 TTHC trên rất nhiều lĩnh vực, thuộc quyền quản lý của nhiều bộ ngành.

Cụ thể: Bộ Nội vụ (58 TTHC), Bộ Nông nghiệp và Môi trường (55), Bộ Giáo dục và Đào tạo (48), Bộ Tài chính (37), Bộ Xây dựng (36), Bộ Tư pháp (33), Bộ Y tế (25), Bộ Công Thương (21), Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (11), Bộ Dân tộc và Tôn giáo (10), Thanh tra Chính phủ (9), Bộ Công an (2), Bộ Quốc phòng (1).

Đáng chú ý trong 346 TTHC cấp huyện đang giải quyết trên có nhiều nhóm thủ tục thiết thân với người dân và doanh nghiệp với số lượng nhu cầu và hồ sơ giải quyết hằng ngày cao. Điển hình như:

- Nhóm thủ tục liên quan đến hoạt động kinh doanh gồm: đăng ký thành lập, tạm ngừng, chấm dứt hoạt động hộ kinh doanh; đăng ký thành lập hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; đăng ký chuyển đổi tổ hợp tác; đăng ký hoạt động chi nhánh, giải thể, chấm dứt hoạt động chi nhánh, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã...

- Nhóm thủ tục liên quan lĩnh vực đất đai, xây dựng: cấp giấy chứng nhận lần đầu cho hộ gia đình, cá nhân; giao đất, cho thuê đất cho hộ gia đình, cá nhân, cho dự án; cho phép chuyển mục đích sử dụng đất; gia hạn sử dụng đất; cấp giấy phép xây dựng nhà; cung cấp thông tin quy hoạch; công nhận ban quản trị nhà chung cư...

- Nhóm thủ tục liên quan lĩnh vực hộ tịch, tư pháp: đăng ký kết hôn, khai sinh, khai tử có yếu tố nước ngoài; thay đổi, cải chính, bổ sung thông tin hộ tịch; xác nhận tình trạng hôn nhân, thông tin hộ tịch; thủ tục chứng thực chữ ký...

Bên cạnh đó, cấp huyện cũng đang giải quyết nhiều thủ tục quan trọng như giải quyết các chế độ cho người có công, xét tuyển sinh, ký hợp đồng khám chữa bệnh bảo hiểm y tế lần đầu, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại...