Số phận đặc biệt của một hòn đảo

Chính phủ Anh tạm thời bị ngăn cản ký kết thỏa thuận chuyển giao Quần đảo Chagos cho Mauritius, sau khi thẩm phán Tòa án cấp cao ban hành lệnh cấm vào phút chót, hãng tin PA Media đưa tin.

Thủ tướng Anh Keir Starmer dự định trao trả Quần đảo Chagos cho quốc gia châu Phi, đồng thời vẫn duy trì quyền kiểm soát căn cứ quân sự Diego Garcia do Anh và Mỹ cùng quản lý, và dự kiến thỏa thuận được ký kết vào ngày 22/5 (giờ địa phương). Tuy nhiên, ngay sau 2 giờ sáng cùng ngày, vị thẩm phán đã chặn chính phủ kết thúc các cuộc đàm phán với Mauritius. Trước đó, Bertrice Pompe, một phụ nữ gốc Chagos đang sống tại Anh, phản đối thỏa thuận trả lại quần đảo với lý do liên quan nhân quyền.

Quân nhân Mỹ theo dõi máy bay ném bom hạng nặng B-1B Lancer hạ cánh xuống căn cứ quân sự Diego Garcia, Quần đảo Chagos. Ảnh: US Air Force

Thỏa thuận này đã gây ra tranh cãi dữ dội. Anh được cho là sẽ chi hàng tỷ bảng Anh để hoàn tất thỏa thuận, trong khi Mauritius lại phụ thuộc nhiều vào hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Điều này làm dấy lên lo ngại về an ninh quốc gia ở cả hai bờ Đại Tây Dương. Ông Grant Shapps, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Anh thuộc đảng Bảo thủ, nói với CNN rằng, kế hoạch này là “điên rồ”. “Trung Quốc sẽ sử dụng lãnh thổ để mở rộng ảnh hưởng. Họ sẽ do thám. Có rất nhiều hoạt động nhạy cảm diễn ra tại các căn cứ quân sự của Anh. Vì vậy, bạn không muốn bị bao quanh bởi các đối thủ tiềm năng”, ông Shapps nói với CNN.

Anh đã kiểm soát khu vực này từ năm 1814; và vào năm 1965, Anh tách Quần đảo Chagos khỏi Mauritius trước khi thuộc địa cũ này giành độc lập. Anh tiếp tục nắm quyền kiểm soát quần đảo và đổi tên thành Lãnh thổ Ấn Độ Dương thuộc Anh.

Sau đó, gần 2.000 cư dân bị trục xuất sang Mauritius và Seychelles để nhường chỗ cho một căn cứ không quân trên hòn đảo lớn nhất là Diego Garcia, mà Anh đã cho Mỹ thuê lại.

Căn cứ quân sự chiến lược

Gần đây, Không quân Mỹ tăng cường sự hiện diện tại Diego Garcia bằng cách triển khai thêm máy bay tiêm kích F-15E Strike Eagle để thực hiện nhiệm vụ bảo vệ lực lượng, Reuters đưa tin. Việc triển khai này nhằm bảo vệ hòn đảo cũng như vũ khí, khí tài hiện đại, bao gồm máy bay ném bom chiến lược B-52H, trong bối cảnh các mối đe dọa trong khu vực đang gia tăng.

Các máy bay F-15E được cho là đã đến từ Căn cứ Không quân Kadena tại Okinawa, Nhật Bản, giúp nâng cao khả năng phòng thủ của đảo. Trước đó, căn cứ Diego Garcia từng đón sáu máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit phục vụ các chiến dịch không kích vào lực lượng Houthi thân Iran ở Yemen. Sau đó, các máy bay B-2 đã được thay thế bằng B-52, tiếp tục duy trì vai trò chiến lược của đảo trong các chiến dịch tấn công tầm xa.

Ngoài hoạt động không quân, Diego Garcia còn là trung tâm quan trọng cho các hoạt động quân sự khác của Mỹ, bao gồm Lực lượng Không gian Mỹ, cảng tiếp tế cho tàu hải quân, và là nơi đặt Hạm đội tiếp vận tiền phương của Bộ Tư lệnh Vận tải biển Mỹ, AP đưa tin.

Với vị trí chiến lược tại Ấn Độ Dương, Diego Garcia đóng vai trò then chốt trong các hoạt động quân sự của Mỹ và Anh trong khu vực. Căn cứ này cho phép triển khai nhanh chóng, hỗ trợ hậu cần và duy trì sức mạnh quân sự ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương cũng như các khu vực khác.

Diego Garcia sở hữu cảng nước sâu, đường băng dài đủ cho máy bay ném bom chiến lược, máy bay tiếp nhiên liệu, cùng các cơ sở liên lạc vệ tinh tiên tiến phục vụ chỉ huy và kiểm soát tác chiến thời gian thực. Hòn đảo này còn là căn cứ hậu cần và hỗ trợ cho các hoạt động hải quân, bao gồm tàu ngầm hạt nhân, củng cố thêm vai trò then chốt của mình trong chiến lược quân sự toàn cầu của Mỹ.