Sinh vật bay khổng lồ Việt Nam khiến giới khoa học "sững sờ": Có khả năng di chuyển đến 150m hoặc hơn

Sinh vật bay này không chỉ khiến những ai lần đầu thấy phải sửng sốt, mà còn là minh chứng sống động cho sự đa dạng sinh học rừng Việt.

Sinh vật bay khổng lồ của Việt Nam ẩn mình giữa rừng già

Giữa bạt ngàn rừng nguyên sinh Việt Nam từ Cúc Phương, Tam Đảo đến vùng biên Lào Cai, Đồng Nai tồn tại một "siêu sinh vật" đêm: sóc bay trâu (Petaurista petaurista). Theo trang web của Bảo tàng thiên nhiên duyên hải miền Trung, loài sóc bay trâu còn được tìm thấy ở Pakixtan, Apganixtan, Ấn Độ, Xri Lanka, Nêpan, Mianma, Malaixia, Thái Lan, Nam Trung Quốc, Lào, Campuchia. Màn đêm buông xuống, lớp lông đỏ cam nổi bật của chúng rực rỡ như ngọn lửa sống; còn khả năng lượn kéo mà vẫn giữ được sự uyển chuyển khiến giới chuyên gia phải dùng mỹ từ "chiếc diều biết bay" khi nhắc về loài gặm nhấm khổng lồ này.

Bộ lông dày mềm. lông ở đầu, lưng, đuôi và mặt trên của màng da có gốc xám thẫm, một phần ba phần đầu mút lông nâu hung tạo nên nền màu của lưng có màu nâu hung, đầu mút lông phớt trắng làm cho lưng có màu nâu hung lốm đốm trắng. Mặt có nhiều đốm trắng. Cằm xám đến nâu sáng. Bụng, mắt dưới mang da nâu hung nhạt. Bàn chân màu đen. Đuôi tròn, xù và dài hơn thân.

Theo Thainationalparks, sóc bay trâu không có cánh như chim, chỉ có thể lượn từ nơi cao xuống vị trí thấp hơn mà không thể bay lên như các loài chim. Cụ thể, chúng phải trèo lên các cành cao rồi dùng lớp màng patagium giữa chi trước và chi sau để lướt từ cành này sang cành khác, nhất là khi cây cao hàng chục mét. Trong điều kiện lý tưởng, chúng có thể trượt từ 100 đến 150 m hoặc hơn, khiến cả những người sành về động vật cũng phải trầm trồ trước kỹ năng điều hướng tuyệt đỉnh.

Sóc bay trâu là loài lớn nhất trong họ sóc bay ở Việt Nam. Được mệnh danh "trâu" không chỉ vì màu lông: cá thể trưởng thành dài thân đến 55 cm, cộng thêm đuôi dài 60 cm, trọng lượng lên tới 3 kg xứng đáng là một "ông vua" trong nhóm sóc bay ở Việt Nam.

Con đực nhỏ hơn, cân nặng thấp hơn, so với con cái. Màng da hai bên sườn nối liền cổ, chi trước, chi sau và gốc đuôi. Bộ lông dày mềm. Lông ở đầu, lưng, đuôi và mặt trên của màng da có gốc xám thẫm, một phần ba phần đầu mút lông nâu hung tạo nên nền màu của lưng có màu nâu hung, đầu mút lông phớt trắng làm cho lưng có màu nâu hung lốm đốm trắng. Mặt có nhiều đốm trắng. Cằm xám đến nâu sáng. Bụng, mắt dưới mang da nâu hung nhạt. Bàn chân màu đen. Đuôi tròn, xù và dài hơn thân.

Một trong những sinh vật ấn tượng nhất của rừng rậm Việt Nam

Sóc bay trâu sống trong rừng già nhiều cây gỗ lớn và có quả trên núi đá, núi đất. Làm tổ trong các bọng cây to, cao giữa tán lá cành rậm rạp. Sống đơn độc chỉ ghép đôi vào mùa động dục. Tuy vậy có thể gặp 3 – 4 con cùng ăn trên một cây. Hoạt động ban đêm, di chuyển chậm dọc theo các cành cây; chúng có thể dương màng da bay lượn từ cây này sang cây khác với khoảng cách khá xa. Sóc bay trâu ăn quả, hạt (dẻ rừng, sấu, sung, vả, si, đa, trám trắng, trám đen), chồi non, lá cây non. Đẻ mỗi năm hai lứa vào tháng 4 – 5 và tháng 8 – 9. mỗi lứa đẻ 1 – 2 con hoặc 3 – 4 con. Con non được nuôi trong tổ cho đến khi sống tự lập.

Không giống nhiều loài hoạt động ban ngày, sóc bay trâu chỉ thức hoạt động vào ban đêm. Ban ngày, chúng tìm nơi ẩn náu kín trong các hốc cây hoặc tán lá rậm rạp, gần như không để lại dấu vết.

Khi đêm buông, chúng lặng lẽ cất cánh, hướng đến lá non, hoa quả và chồi cây, nguồn thức ăn đa dạng giúp chúng phân tán hạt, thụ phấn và đóng góp cho sự cân bằng sinh thái khu rừng.

Giữa bóng tối, sắc đỏ cam rực rỡ của sóc bay trâu như vệt lửa đang lượn. Nhiều chuyên gia hoang dã nhận xét rằng loài này sở hữu "phong thái riêng", đặc biệt là đàn đực trưởng thành: họ xác nhận rằng mỗi cá thể là một "tài năng bay lượn", thoăn thoắt và đầy bản lĩnh, riêng biệt như nghệ sĩ trên bầu trời đêm .

Không chỉ vậy, tiếng xé gió của màng cánh khi hạ cánh cũng là dấu hiệu đặc trưng mà nhiều người săn ảnh hoang dã mong đợi chụp được bằng chứng cho thấy sự xuất hiện của một loài động vật hiếm hoi và khó nắm bắt.

Trước năm 1990, sóc bay trâu khá phổ biến trong các rừng nguyên sinh từ bắc vào nam. Hiên nay, vùng phân bố mở rộng vẫn > 20.000km2 và nơi cư trú > 2000km2, nhưng rừng nguyên sinh bị mất nhiều, chất lượng nơi sinh sống của sóc bị giảm sút. Số lượng sóc giảm sút trên 20% trong 10 năm qua và có xu hướng giảm nữa.

Mặc dù không bị liệt vào nhóm nguy cấp, sóc bay trâu vẫn dễ bị tổn thương trước tình trạng mất rừng và săn bắt trái phép. Chúng cực kì nhạy cảm với sự xâm phạm môi trường, và chính mỗi lần nghe thấy tiếng cánh trong đêm là người ta biết rừng vẫn còn nguyên vẹn.

Theo các chuyên gia, sự hiện diện đều đặn của loài này tại một khu vực thường được coi là dấu hiệu rõ ràng của một hệ sinh thái lành mạnh, khi rừng thu hẹp, sự hiện diện của sóc bay trâu cũng dần "im lặng" .

Sóc bay trâu, sinh vật bay khổng lồ của Việt Nam là một minh chứng cho sự kỳ bí và đa dạng của thiên nhiên. Từ ngoại hình rực rỡ đến kỹ năng lượn thần sầu, từ vai trò sinh thái đến yếu tố báo hiệu môi trường, loài này xứng đáng được nghiên cứu và bảo vệ. Và sự tồn tại của chúng như nhắc nhở chúng ta rằng: rừng còn, thiên nhiên vẫn còn.