Siêu bão Mặt trời cấp Carrington tiếp theo sẽ xóa sổ toàn bộ vệ tinh của con người?

Mô phỏng mới của ESA cho thấy một cơn bão Mặt trời ngang ngửa sự kiện Carrington năm 1859 có thể gây thiệt hại nặng cho các vệ tinh của Trái đất và là điều không thể tránh khỏi.

Các chuyên gia của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) nhận định một cơn bão Mặt trời mạnh như vậy là không thể tránh khỏi, và sẽ tấn công hành tinh của chúng ta dù sớm hay muộn, theo trang LiveScience ngày 30-10.

Kết quả mô phỏng chấn động

Ngày 1-9-1859, nhà thiên văn học người Anh Richard Carrington quan sát thấy một vụ nổ ánh sáng trắng từ một vết đen Mặt trời khổng lồ có kích thước tương đương sao Mộc. Đây là cơn bão Mặt trời lớn nhất lịch sử loài người, gây bão địa từ ảnh hưởng trong gần một tuần trên Trái đất.

Loạt mô phỏng mới của ESA cho thấy nếu một sự kiện tương tự siêu bão Mặt trời Carrington xảy ra ở hiện tại, hậu quả sẽ rất thảm khốc trên Trái đất lẫn trong không gian, chủ yếu do sự phụ thuộc của con người vào công nghệ.

ESA thực hiện mô phỏng này nhằm chuẩn bị cho việc phóng vệ tinh radar Sentinel-1D, dự kiến diễn ra vào ngày 4-11.

Theo kịch bản giả định, một cơn bão Mặt trời có cường độ X45, mạnh hơn khoảng năm lần so với cơn bão Mặt trời mạnh nhất trong chu kỳ Mặt trời hiện nay, đột nhiên bùng phát, trút xuống Trái đất một đợt sóng bức xạ cực mạnh không hề báo trước.

Khoảng 15 giờ sau, sau một đợt sóng bức xạ khác, một vụ phun trào vành nhật hoa (CME) lao về hành tinh chúng ta với tốc độ hơn 7,1 triệu km/h, gây ra cơn bão địa từ tương tự Carrington từng làm.

"Dòng năng lượng khổng lồ phóng ra từ Mặt trời có thể gây hư hỏng cho tất cả vệ tinh trên quỹ đạo của chúng ta. Về cơ bản, các vệ tinh trong quỹ đạo thấp của Trái đất được bảo vệ tốt hơn nhờ bầu khí quyển và từ trường của Trái đất nhưng sẽ không có vệ tinh nào an toàn trước một vụ nổ lớn như sự kiện Carrington", ông Jorge Amaya, làm việc tại ESA, cho biết.

Khi nào xảy ra siêu bão Mặt trời?

Trong mô phỏng, có ba mối đe dọa chính đối với các vệ tinh. Thứ nhất, đợt sóng bức xạ đầu tiên từ bão Mặt trời có thể vô hiệu hóa vĩnh viễn hoặc tạm thời bất cứ vệ tinh nào ở quá xa từ trường bên trong Trái đất.

Thứ hai, đợt sóng bức xạ tiếp theo làm nhiễu hệ thống định vị, tăng khả năng va chạm giữa các vệ tinh. Thứ ba, CME khiến tầng khí quyển trên cùng phình ra khi hấp thụ năng lượng của bão Mặt trời - điều mà có thể kéo các vệ tinh rơi xuống Trái đất.

Điều này đặc biệt đáng lo ngại khi ước tính số lượng vệ tinh quay quanh Trái đất sẽ tăng ít nhất gấp 10 lần vào năm 2050.

Một nghiên cứu năm 2013, phân tích tác động tiềm tàng của một sự kiện tương tự Carrington đối với lưới điện Bắc Mỹ, cho thấy Mỹ có thể thiệt hại 2.600 tỉ USD trong khi thiệt hại toàn cầu thực sự "vượt quá khả năng hiểu biết của chúng ta".

"Điểm mấu chốt ở đây không phải là liệu điều này có xảy ra hay không mà là nó sẽ xảy ra khi nào", chuyên gia Gustavo Baldo Carvalho, người dẫn đầu mô phỏng, nói.

Các chuyên gia cho rằng trung bình cứ 500 năm lại có một cơn bão cấp Carrington xảy ra. Như vậy khả năng xảy ra một sự kiện như vậy trong thế kỷ này là 12%.

Mô phỏng mới nhất là bằng chứng cho thấy chúng ta hiện chưa được trang bị để đối phó với tình huống cực đoan này. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu hy vọng bằng cách tiếp tục các mô phỏng cho tình huống này, chúng ta sẽ có khả năng ứng phó tốt hơn.