Siết vòng vây rửa tiền qua tài sản mã hoá

Tại phiên thảo luận bên lề trong khuôn khổ Lễ ký Công ước Hà Nội, các chuyên gia quốc tế và Việt Nam nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác toàn cầu trong điều tra, ngăn chặn tội phạm rửa tiền qua tài sản mã hoá.

Chiều 25/10, trong khuôn khổ Lễ mở ký Công ước của Liên Hợp Quốc về Chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội), tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Hội thảo cấp cao “Chia sẻ kinh nghiệm và thực tiễn tốt nhất trong việc thu thập chứng cứ điện tử trong điều tra tiền điện tử và rửa tiền” đã diễn ra với sự tham dự của nhiều chuyên gia quốc tế và đại diện các cơ quan quản lý Việt Nam.

Phiên thảo luận do bà Delphine Schantz, Trưởng đại diện Văn phòng Liên Hợp Quốc về chống Ma túy và Tội phạm (UNODC) khu vực châu Á - Thái Bình Dương, chủ trì.

Các đại biểu thảo luận tại Hội thảo cấp cao "Chia sẻ kinh nghiệm và thực tiễn tốt nhất trong việc thu thập chứng cứ điện tử trong điều tra tiền điện tử và rửa tiền". Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN.

Phát biểu tại tọa đàm, ông Phạm Mạnh Cường, Phó cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), cho biết tài sản mã hoá mang ba đặc tính khiến công tác điều tra và thu thập chứng cứ gặp nhiều khó khăn: giao dịch ẩn danh và phi tập trung; xuyên biên giới và tốc độ cao; khó thu hồi và dễ che giấu.

Theo ông Cường, thời gian qua NHNN cùng các cơ quan chức năng đã phát hiện nhiều hành vi rửa tiền tinh vi trên thị trường tài sản số như lợi dụng xác thực lỏng lẻo của sàn giao dịch, sử dụng giấy tờ giả, tạo dự án “ma” để chuyển tài sản ra ví thứ ba rồi đánh sập dự án nhằm che giấu dấu vết.

“Từ năm 2024 đến nay, chúng tôi đã phối hợp rà soát hơn 400 giao dịch đáng ngờ liên quan đến tài sản mã hoá, đồng thời chuyển giao thông tin cho cơ quan công an để xác minh, xử lý theo thẩm quyền”, ông cho biết.

Ông Cường nhấn mạnh một trong những nhiệm vụ trọng tâm của NHNN hiện nay là xây dựng nền tảng pháp lý, kỹ thuật và cơ chế phối hợp trong và ngoài nước để sẵn sàng cho giai đoạn thực thi sâu hơn, đặc biệt trong việc nhận biết, báo cáo và xử lý giao dịch đáng ngờ.

“Cuộc chiến chống tội phạm tài sản mã hoá và rửa tiền trong kỷ nguyên số không thể thành công nếu mỗi quốc gia hành động riêng rẽ. Với Công ước Hà Nội, chúng tôi tin tưởng cộng đồng quốc tế sẽ có thêm công cụ mạnh mẽ để phối hợp, bảo vệ không gian số an toàn và minh bạch”, ông Cường khẳng định.

Từ góc nhìn quốc tế, một chuyên gia tài chính từng công tác tại Cục Cảnh sát châu Âu (Europol) chia sẻ rằng, ngay cả ở châu Âu, nhiều điều tra viên vẫn e ngại các vụ án xuyên biên giới do chi phí cao và khó truy vết tội phạm ở nước ngoài. Do đó, chia sẻ dữ liệu và tăng cường hợp tác quốc tế được xem là giải pháp then chốt.

Chuyên gia này cho biết Công ước Hà Nội đã giúp đơn giản hóa quá trình điều tra khi yêu cầu các sàn giao dịch tiền số lưu trữ và chia sẻ dữ liệu phục vụ công tác điều tra, đồng thời khuyến khích thiết lập cơ chế phản ứng khẩn cấp giữa các quốc gia để xử lý kịp thời các vụ việc nghiêm trọng như khủng bố hay lừa đảo tài chính, kể cả việc phong tỏa tạm thời tài khoản số trước khi có lệnh chính thức.

Chia sẻ kinh nghiệm từ châu Phi, ông Samuel Nartey George, Bộ trưởng Truyền thông, Công nghệ số và Đổi mới của Ghana, cho biết nước này đã xây dựng hệ sinh thái công nghệ mạnh mẽ cho tiền mã hoá, đồng thời phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan tình báo tài chính, phòng chống tội phạm kinh tế và điều tra hình sự nhằm ngăn chặn dòng tiền bất hợp pháp.

Ghana đã đạt nhiều kết quả tích cực, trong đó có những vụ thu hồi tài sản mã hoá thành công, mở ra hướng đi mới cho khu vực.

Theo đại diện NHNN, những bài học về bảo vệ dữ liệu cá nhân, phát hiện sớm tấn công mạng, quản lý tài sản số và phòng chống rửa tiền đang giúp Việt Nam từng bước hoàn thiện khung chính sách và nâng cao năng lực quản trị không gian mạng.

Việt Nam cam kết hợp tác chặt chẽ với các tổ chức quốc tế và đơn vị tình báo tài chính nước ngoài để tăng cường hiệu quả trong phòng, chống rửa tiền và tội phạm tài chính trong thời đại số.