Sẽ là lạc quan tếu nếu cho rằng có cách thức để miễn dịch với tin giả

Hạn chế tin giả là một bài toán rất khó, cần một chế tài mạnh mẽ hơn và bắt buộc mọi người đều phải hành động.

Ông Lê Quốc Vinh, Chủ tịch Công ty Le Bros, cho biết hiện tin giả quá nhiều. Sẽ là lạc quan tếu nếu cho rằng có cách thức để miễn dịch với tin giả. Nhưng nếu không hành động, chúng ta sẽ chẳng có cách nào hạn chế tin giả.

Theo ông, với doanh nghiệp hay cá nhân bị dội tin giả, hoang tin, cần tuyên bố phản hồi ngay và công khai thông tin, lập luận phản ứng, chủ động cung cấp tin xác thực. Song song đó, cần phải báo cáo ngay với các nền tảng (ví dụ như Facebook, TikTok) để ngăn chặn nguồn tin giả. Tuy nhiên, cách hay nhất vẫn là khởi kiện, giống như VinGroup đang làm.

Đối với người dùng, đừng vội vã tin vào cái gì đọc được. Hãy chậm một nhịp, kiểm tra thêm từ các nguồn khác đáng tin cậy. Và nếu có thể, hãy tìm đến những nguồn tin chính thức để tìm hiểu. Có một điểm lưu ý là đừng bình luận, đừng chia sẻ những gì mình không thực sự hiểu một cách chắc chắn.

Ông Võ Quốc Hưng, Giám đốc tăng trưởng của Tonkin Media, cho biết cần một chế tài thật nặng, cụ thể là phải phạt thật nặng người phát tán tin giả đầu tiên; sau đó nâng mức phạt cho cả người like, share tin giả tương tự như tội tuyên truyền văn hoá phẩm đồi truỵ; Bắt buộc các nền tảng phải gỡ tin, cung cấp thông tin tài khoản phát tán và xoá tin trong vòng 24h. Điển hình như châu Âu có luật EU Digital Service Act quy định rất rõ, Việt Nam nên tham khảo.

Ngoài ra, ông Hưng cũng cho rằng cần phạt doanh thu các nền tảng phát tán tin giả nếu không phối hợp, hoặc phối hợp cho có lệ kiểu đưa ra các quy tắc nhưng không làm và mức phạt tính trên phần trăm doanh thu, phạt vài chục đến vài trăm triệu là quá ít với các nền tảng.

Ông Nhân Nguyễn, chuyên gia Digital tại TPHCM, cũng cho biết rất khó xử lý đối với người dùng chỉ tương tác như like, vì một thông tin khi mới được đưa ra, không ai kiểm chứng hay xác thực, thì nghiễm nhiên người đọc sẽ tin thông tin đấy là thật. Cho tới khi có một bên thứ 3 đứng lên lật tẩy thì người ta mới biết, cái thông tin người ta tưởng là thật hoá ra lại là tin giả.

Theo ông, đối với những người cố tình chia sẻ tin giả vì một mục đích nào đó thì nên bị xử lý, ít nhất phải cảnh cáo. Với những fanpage có lượng người theo dõi cao thì khả năng điều hướng dư luận rất lớn, nên cần có chế tài mạnh mẽ để xử lý nếu cố tình phát tán và lan truyền tin giả.

Đối với tin giả được phát tán bằng AI, theo bà Hường Hoàng, Founder của startup Unikon, cần dùng chính các mô hình AI để nhận diện tin và nội dung AI: gắn nhãn nội dung do AI tạo như các nền tảng đang bắt đầu làm để người dùng nhận diện; gắn watermark, mã định danh số cho nội dung hình ảnh, video, nội dung gốc để xác thực nguồn nội dung và truy vết.

Tăng cường tin tức từ các nguồn chính thống như báo chí, tin được kiểm chứng; các nền tảng mạng xã hội cũng cần ưu tiên tin từ các nền tảng chính thống thay vì từ người dùng, nội dung liên kết.

Nền tảng cũng cần thay đổi, tối ưu thuật toán ưu tiên phân phối nội dung (ưu tiên nguồn xác thực, thay vì ưu tiên phân phối nội dung hot/viral).

Cuối cùng, cần có cơ chế xử phạt đối với người phát tán, chia sẻ tin giả và nền tảng để nâng cao ý thức và kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ.