Sẽ dùng AI kiểm soát chất lượng báo cáo kiểm toán

Tại hội thảo về ứng dụng công nghệ thông tin ngày 21/8, Phó tổng Kiểm toán Nhà nước Bùi Quốc Dũng cho biết mục tiêu dài hạn của ngành là xây dựng hệ sinh thái kiểm toán số.

Cơ quan này dự kiến từ cuối năm nay sẽ ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tổng hợp toàn bộ các báo cáo kiểm toán 5 năm trở lại đây. Qua đó, họ sẽ tổng hợp các kiến nghị, tạo hệ thống để đối chiếu.

"Điều này giống như "án lệ", giúp kiểm toán viên đưa ra những kinh nghiệm xác thực hơn và đảm bảo đồng nhất giữa các địa phương, đơn vị cho cùng một phát hiện", ông Dũng nói.

Cùng với đó, cơ quan kiểm toán dự kiến phát triển phần mềm kiểm soát chất lượng báo cáo. Theo đó, AI sẽ tự động rà soát, phát hiện những điểm khác nhau giữa các hồ sơ, từ đó giúp tăng độ tin cậy của báo cáo kiểm toán.

"Nếu những ứng dụng này được đưa vào thực tiễn, chất lượng báo cáo và khả năng kiểm soát tính trung thực, hợp lý của hoạt động kiểm toán sẽ được nâng lên rõ rệt", ông nói.

Thực tế, việc kiểm toán dựa trên phương pháp chọn mẫu giúp tiết kiệm thời gian, nguồn lực nhưng hạn chế khi dữ liệu tài chính công ngày càng đa dạng, khối lượng lớn và phức tạp. Trong trường hợp việc chọn mẫu không phản ánh đầy đủ rủi ro tiềm ẩn sẽ dẫn đến bỏ sót hoặc chưa đánh giá đúng mức độ sai sót.

Trong khi đó, khối lượng dữ liệu mà Kiểm toán Nhà nước phải xử lý hàng năm rất lớn, gồm báo cáo tài chính, quyết toán ngân sách, hồ sơ đầu tư công đến thông tin về quản lý, sử dụng tài sản công. Với cách làm truyền thống, kiểm toán viên khó có thể khai thác hết giá trị dữ liệu. Do vậy, việc chuyển sang ứng dụng AI được kỳ vọng khắc phục hạn chế này.

Theo lãnh đạo Kiểm toán Nhà nước, cơ quan này đã bước đầu thí điểm AI vào quy trình kiểm toán và có những kết quả khả quan. Ông Dũng cho biết công nghệ mới đã giúp kiểm toán viên phân tích dữ liệu, lựa chọn mẫu, cập nhật tự động các quy định, so sánh đối chiếu dữ liệu trên phạm vi rộng. Từ đó, các đánh giá chính xác, toàn diện, hỗ trợ kiểm toán viên đưa ra kết luận khách quan hơn.

Kết quả thử nghiệm là cơ sở để họ xây dựng hệ sinh thái kiểm toán số, dần chuyển từ phương pháp chọn mẫu truyền thống sang kiểm toán trên 100% dữ liệu. "Điều này sẽ nâng tính minh bạch, độ tin cậy của các báo cáo, tăng hiệu quả giám sát tài chính công, ngân sách", ông Dũng nói.

Năm ngoái, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị xử lý tài chính 22.817 tỷ đồng, trong đó, tăng thu ngân sách 2.637 tỷ đồng, giảm chi 9.341 tỷ đồng và kiến nghị khác 10.839 tỷ. Ngoài ra, cơ quan này còn kiến nghị sửa đổi văn bản, chấn chỉnh hoạt động của đơn vị có liên quan trong quản lý, điều hành, sử dụng tài chính, tài sản công.

Phương Dung