Sầu riêng sẽ có quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm toàn chuỗi

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm trong toàn chuỗi đối với sầu riêng, để loại trái cây tỉ đô này tiếp cận được nhiều thị trường khó tính.

Hôm nay 10.6, phát biểu tại hội thảo "Phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng" do Báo Tiền Phong tổ chức tại Hà Nội, ông Phan Văn Duy, Phó cục trưởng Cục Chất lượng, chế biến và phát triển thị trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho rằng để phát triển bền vững ngành hàng sầu riêng tỉ đô này, ngoài thúc đẩy, chuẩn hóa quy trình sản xuất cần xây dựng hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm trong toàn chuỗi.

Theo ông Duy, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng và sẽ ban hành riêng quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm đối với sầu riêng, đồng thời rà soát, cập nhật Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 10739:2015 về sầu riêng tươi đã ban hành từ năm 2015.

Dự thảo quy trình này đang được gửi lấy ý kiến các đơn vị: Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật; Vụ Khoa học và Công nghệ; cồng đồng doanh nghiệp; sở Nông nghiệp và Môi trường các địa phương trồng sầu riêng trọng điểm như Tiền Giang, Đắk Lắk, Đồng Nai, Đắk Nông...

Cũng theo ông Duy, quy trình này sẽ cập nhật các yêu cầu kỹ thuật phù hợp với thông lệ quốc tế, mục tiêu giúp sầu riêng Việt Nam không chỉ đáp ứng yêu cầu của Trung Quốc mà hướng đến tiếp cận những thị trường có tiêu chuẩn an toàn thực phẩm rất cao như: Nhật Bản, Hàn Quốc, EU.

Ngăn chặn các chế phẩm, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có cadimi

Cũng tại hội thảo, TS Nguyễn Đăng Nghĩa, nguyên Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu đất, phân bón và môi trường phía nam, cho rằng vấn đề cadimi trong phân bón tồn tại nhiều năm nhưng không thấy cơ quan chức năng nào kiểm soát và chỉ nổi lên trong 2 - 3 năm gần đây trên trái sầu riêng.

"Vì sao cadimi rộ lên ở sầu riêng, nguyên nhân có phải chúng ta nhập khẩu 120.000 tấn phân bón DAP Hàn Quốc vượt dư lượng? Lỗi này tại ai, phải làm rõ", ông Nghĩa nói, và kiến nghị phải "truy đến cùng để bảo vệ nông dân, người tiêu dùng".

Ông Trần Thái Nghiêm, Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.Cần Thơ, cho rằng sầu riêng nhiễm cadimi không phải lỗi của nông dân. Nguyên nhân có thể đến từ vật tư, phân bón và cũng có thể do đặc điểm tự nhiên vùng đất có sẵn hàm lượng cadimi…

Nếu không được hướng dẫn canh tác bằng các giải pháp kỹ thuật thì nhiều loại trái cây khác có nguy cơ tồn dư cadimi nếu như sử dụng phân bón liều cao hoặc dùng phân hữu cơ nguồn gốc từ rác thải…

Ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho rằng sầu riêng tồn dư cadimi nếu đổ lỗi hoàn toàn cho việc sử dụng phân DAP là chưa chính xác. Sự thay đổi pH trong đất cũng ảnh hưởng nhiều đến sự hòa tan cadimi.

Ông Hiếu cũng thông tin, số lượng nhập khẩu và sử dụng phân bón DAP Hàn Quốc hiện chiếm 4%/tổng lượng sử dụng tại Việt Nam. Đáng lưu ý, trong hàng trăm mẫu kiểm tra phân bón tại miền Tây, Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật "rất ngạc nhiên" khi phát hiện phân bón hữu cơ chứa nhiều cadimi hơn các loại phân bón vô cơ khác.

"Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đang đồng hành với nông dân để xử lý đất nhiễm cadimi, nhưng việc này cần nhiều thời gian", ông Hiếu nói.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho rằng sự cố cadimi và vàng o phơi bày những điểm yếu cố hữu của ngành hàng sầu riêng phát triển quá nóng. Cơ quan chức năng thiếu kiểm soát toàn diện chuỗi cung ứng từ vật tư đầu vào (phân bón, thuốc bảo vệ thực vật) đến quy trình canh tác tại vườn và xử lý sau thu hoạch.

Ông Nguyên kiến nghị, cần áp dụng ngay các biện pháp kiểm soát chặt chẽ vật tư nông nghiệp đầu vào, tăng cường kiểm tra để ngăn chặn đưa ra thị trường các chế phẩm, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có cadimi, vàng o. 

Ngoài ra, cơ quan chức năng hướng dẫn nông dân các biện pháp cải tạo đất như như bón vôi để nâng độ PH, làm giảm khả năng hấp thụ cadimi của cây; trồng xen các loại cây có khả năng hấp thụ cadimi. Nếu như phát hiện vườn bị nhiễm cadimi, nông dân phải tuân thủ nghiêm ngặt việc ghi chép nhật ký canh tác để phục vụ truy xuất khi cần thiết.