Sạt lở ở TP.HCM kỳ 3: Nỗi lo bên sông Chợ Đệm

Trong bối cảnh TP.HCM đang là thành phố chìm nhanh thứ hai thế giới, tại nhiều khu vực trên địa bàn xã Tân Nhựt, người dân vẫn ngày ngày sống trong cảnh sụt lún và triều cường bủa vây. Nước từ sông tràn vào đường, vào nhà, len lỏi qua từng lát gạch, ống cống. Kiên trì bám trụ, tát nước, nâng nền, người dân dường như phải đánh đổi từng tấc đất, từng tấc nhà để giữ lấy chốn ở.

Trong bối cảnh nhiều nơi tại TP.HCM đang "vật lộn" với sạt lở, triều cường hay sụt lún, tại nhiều khu vực ven sông Chợ Đệm, người dân cũng gặp cảnh tương tự.

Ở xã Tân Nhựt, bên bờ sông Chợ Đệm, nỗi ám ảnh ấy lại càng được thấm thía hơn, khi năm này qua năm khác, người dân nơi đây vẫn luôn oằn mình sống chung với con nước trong những ngôi nhà nâng lên rồi lại thấp xuống, trước sức dâng ngày một cao của thuỷ triều.

Dọc theo con đường bờ kè sông Chợ Đệm, có thể thấy những bao cát còn nằm ngổn ngang trên đường hay trước cửa, những vũng nước ngập vẫn còn đọng lại trong sân, rong rêu đã phủ kín chân tường, đó chính là những dấu tích sống động, minh chứng cho từng trận "chiến đấu" với triều cường của người dân nơi đây.

 Bơm nước, đắp cống, nâng nền… là điệp khúc lặp lại mỗi mùa triều lên. Người dân dường như phải đánh đổi từng tấc đất, từng tấc nhà để giữ lấy chốn ở. Nhà nào cũng phải trải qua nâng nền, đắp đất, ít nhất là 2 lần, mỗi lần cũng phải từ nửa mét trở lên không thì chỉ có thể gồng mình tát nước, đắp đê để chống chọi tạm bợ qua ngày.

Điển hình là căn nhà của ông Hai, khi mới xây, trần nhà của ông cao tận 3,6m thế nhưng chỉ sau 2 lần nâng nền chống ngập, trần nhà của ông chỉ còn lại khoảng 2,2m. Căn bếp vừa rồi lại tiếp tục bị tràn nước, ông Hai 1 lần nữa đành bấm bụng chi tiền nâng căn bếp thêm nửa mét.

Nước từ sông tràn vào đường, rồi vào nhà, không chỉ vậy mà còn len lỏi tràn lên từ dưới làn gạch men, từ những ống thoát nước, khiến đời sống sinh hoạt của người dân hoàn toàn bị đảo lộn như một 'mùa nước nổi' ngay giữa thành phố.

Ngay cạnh nhà ông Hai là nhà của chị Thức, ngôi nhà thấp trũng so với mặt đường phía trước tận hơn 1 mét. Chị Thức gần như bất lực mỗi khi triều lên vì chưa kịp chặn bên ngoài vào thì nước từ dưới nhà đã trào lên. Muốn nâng nền cũng chẳng được, vì khi nâng lên bằng đường nhà chị chẳng còn gì ngoài cái mái.

Theo ghi nhận, tuyến bờ kè này đã được chính quyền địa phương xây dựng và nâng lên hai lần để chống ngập và sạt lở, lần gần nhất đã cách đây 5–6 năm. Thế nhưng, chỉ sau vài mùa nước lớn, nền đường lại không còn đủ cao. Có những đoạn thấp hơn, người dân lại phải tự mua gạch, đắp thêm bờ để ngăn nước tràn.

 Đến nay con đường cũng đã nhiều phần xuống cấp, nước sông tràn lên từ hố ga rồi vào nhà. Người dân giờ đây cũng chỉ có thể cầm cự bằng cách chắn hàng chục bao cát chắn trước cửa, lặng lẽ nhìn dòng nước chậm rãi rút đi.

Cách đó không xa, cũng trên địa phận xã Tân Nhựt, tuyến đường Xóm Hố nằm cạnh con kênh dẫn ra sông Chợ Đệm đang dần đối mặt trước nguy cơ sụt lún. Chỉ vài tháng trước, nơi đây từng xảy ra một vụ sạt lở kéo dài khoảng 30 mét, gần như nuốt trọn cả mặt đường. Dù đã được khắc phục tạm thời, nguy cơ sụt lún và mất an toàn vẫn còn đó, khiến người dân không khỏi thấp thỏm mỗi ngày, lo sợ dòng nước triều sẽ tiếp tục khoét sâu vào nền đất vốn đã yếu mềm.

Nhiều năm qua, người dân bên bờ sông Chợ Đệm vẫn kiên trì tự xoay xở để tồn tại giữa dòng nước. Nhưng trong bối cảnh triều cường ngày càng cực đoan, sụt lún ngày càng lan rộng, việc "sống chung với ngập" không thể mãi là câu chuyện riêng của người dân. Những nỗ lực tự thân chỉ là giải pháp tạm bợ, trong khi nền đất vẫn tiếp tục yếu đi sau từng đợt triều dâng.

Nơi đây cần hơn bao giờ hết sự quan tâm, hỗ trợ và một kế hoạch chống ngập chống sạt lở bền vững. Bởi nếu không, mỗi mùa nước lớn đi qua, nền nhà lại cao thêm một chút, mặt đường lại thấp thêm một phần, còn hy vọng về một cuộc sống "khô ráo" nơi bờ sông Chợ Đệm thì cứ dần lún sâu theo dòng nước.