'Sáng kiến Angels giúp tăng tỷ lệ cấp cứu đột quỵ kịp thời'

Hội nghị Liên minh Đột quỵ Toàn cầu (Global Stroke Alliance - GSA) 2025, một sự kiện chiến lược của Tổ chức Đột quỵ Thế giới (World Stroke Organization - WSO) vừa diễn ra tại Hà Nội. Đây là lần đầu tiên WSO lựa chọn Hà Nội là nơi tổ chức GSA, là minh chứng cho những thành tựu của Việt Nam trong công tác phòng chống và điều trị đột quỵ. Dịp này, bà Trịnh Thu Vân, Giám đốc Bộ phận Y khoa tại Boehringer Ingelheim Việt Nam, chịu trách nhiệm quản lý các nhóm Y khoa, Đăng ký thuốc, Cảnh giác Dược và Chăm sóc Đột quỵ, chia sẻ về thực trạng đột quỵ và những sáng kiến, chiến lược giúp ngăn ngừa căn bệnh này tại Việt Nam.

- Bà đánh giá thế nào về gánh nặng và việc điều trị đột quỵ ở Việt Nam?

Đột quỵ hiện là nguyên nhân tử vong hàng đầu và là một trong những nguyên nhân chính gây tàn phế tại nhiều quốc gia. Tại Việt Nam, theo Bộ Y tế, mỗi năm có khoảng 222 ca mắc mới trên 100.000 dân, thuộc nhóm cao nhất Đông Nam Á. Tình trạng này đáng báo động, đặc biệt khi đột quỵ ngày càng trẻ hóa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và tạo gánh nặng cho y tế, kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, những năm gần đây, quy trình tiếp nhận, điều trị và phục hồi bệnh nhân đột quỵ tại Việt Nam có nhiều cải thiện. Tại Hội nghị Liên minh Đột quỵ Toàn cầu tổ chức tại Hà Nội (24 - 26/7), Thứ trưởng Bộ Y tế, GS.TS Trần Văn Thuấn đã nhấn mạnh những bước tiến đáng kể của ngành y tế trong việc xây dựng mạng lưới chăm sóc đột quỵ. Từ năm 2016, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 47, tạo hành lang pháp lý cho việc thành lập các đơn vị đột quỵ tại các bệnh viện trên toàn quốc.

Bên cạnh đó, từ năm 2017, sáng kiến Angels (Angels Initiative) là chương trình phi lợi nhuận và chăm sóc sức khỏe toàn cầu do công ty Boehringer Ingelheim khởi xướng cùng với Hội đột quỵ Thế giới (WSO) và Hội đột quỵ châu Âu (ESO) đã hỗ trợ chuẩn hóa quy trình chăm sóc và nâng cao hiệu quả điều trị cho bệnh nhân đột quỵ tại Việt Nam.

- Chương trình Angels triển khai tại Việt Nam đến nay đã mang lại kết quả như thế nào?

- Chương trình Angels đã góp phần nâng cao năng lực điều trị đột quỵ tại Việt Nam. Từ năm 2017 đến nay, hơn 130 bệnh viện trên cả nước đã được công nhận là "Bệnh viện sẵn sàng tiếp nhận bệnh nhân đột quỵ" theo danh sách của Hội Đột quỵ Việt Nam. Đây là những cơ sở có khả năng xử trí cấp cứu đột quỵ nhồi máu não bằng liệu pháp tiêu sợi huyết nội khoa và/hoặc can thiệp nội mạch lấy huyết khối.

Trong năm 2025, có khoảng 50 bệnh viện đạt giải thưởng chất lượng điều trị theo chuẩn của Tổ chức Đột quỵ Thế giới (WSO-Angels Awards), ở các mức độ Vàng, Bạch kim và cao nhất là Kim cương. Đặc biệt, Trung tâm Đột quỵ của Bệnh viện Bạch Mai là một trong bốn trung tâm trên toàn cầu đạt nhiều giải Kim cương nhất. Tại Hội nghị Liên minh Đột quỵ Toàn cầu vừa qua, trung tâm này cũng đã trở thành đơn vị đầu tiên tại Việt Nam và khu vực Đông Nam Á được trao chứng nhận Trung tâm Đột quỵ Chuyên sâu của Hội Đột quỵ Thế giới.

- Cụ thể nhân viên y tế và bệnh nhân đột quỵ hưởng lợi gì từ chương trình này?

- Chương trình Angels hỗ trợ các bệnh viện và trung tâm điều trị đột quỵ thông qua bốn trụ cột chính, đó là chuẩn hóa quy trình, đào tạo chuyên môn; kết nối cộng đồng chuyên gia và quản lý chất lượng thông qua hệ thống RES-Q và các giải thưởng WSO-Angels nhằm thúc đẩy cải tiến liên tục.

Nhờ sự phát triển của mạng lưới trung tâm đột quỵ đạt chuẩn và quy trình điều trị tối ưu, bệnh nhân tại Việt Nam ngày càng có cơ hội được can thiệp kịp thời, hiệu quả. Đặc biệt, tỷ lệ cấp cứu trong "thời gian vàng" (dưới 4,5 giờ từ khi khởi phát) đã tăng đáng kể, giúp giảm tử vong, tàn phế, chi phí điều trị và nâng cao khả năng phục hồi cho người bệnh.

- Việt Nam cần làm gì để giảm gánh nặng đột quỵ?

- Để giảm gánh nặng đột quỵ, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành y tế, các bộ ban ngành, từng cá nhân và toàn xã hội. Một số định hướng ưu tiên bao gồm: mở rộng mạng lưới các đơn vị đột quỵ đạt chuẩn, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa; ban hành bộ tiêu chí đánh giá trung tâm đột quỵ áp dụng trên toàn quốc; tăng cường đào tạo chuyên sâu về cấp cứu, can thiệp và phục hồi chức năng; xây dựng chương trình quốc gia về đột quỵ với mục tiêu giảm tỷ lệ mắc, tử vong và tàn phế theo hướng liên ngành và bền vững.

Bên cạnh đó, mỗi người dân cần chủ động thực hành lối sống lành mạnh: tăng cường vận động, ăn uống hợp lý, kiểm soát cân nặng và tránh các yếu tố nguy cơ như hút thuốc, uống rượu bia, căng thẳng kéo dài. Những người có bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, rung nhĩ... cần tuân thủ điều trị và theo dõi định kỳ.

Ngoài ra, việc nâng cao nhận thức cộng đồng về dấu hiệu nhận biết đột quỵ (méo miệng, yếu liệt tay chân, khó nói) và hành động kịp thời (FAST) - đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất có điều trị đột quỵ là yếu tố then chốt.

Thông qua sáng kiến Angels, Boehringer Ingelheim sẽ tiếp tục nỗ lực mở rộng mạng lưới các trung tâm đột quỵ đạt chuẩn, đồng hành cùng các đơn vị chuyên môn, hỗ trợ đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ y tế và nâng cao nhận thức cộng đồng về việc nhận diện các dấu hiệu đột quỵ và xử trí đúng, kịp thời. Đây không chỉ là hành động cụ thể nhằm cải thiện chất lượng cấp cứu và điều trị đột quỵ mà còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu "cải thiện cuộc sống cho các thế hệ" của Boehringer Ingelheim tại Việt Nam.

Thế Đan