'Sản xuất thuốc giả, sữa giả không khác gì cố ý giết người'

Thảo luận tổ về sửa đổi một số điều Bộ luật Hình sự, đại biểu Tao Văn Giót, Phó bí thư Tỉnh đoàn Lai Châu, đồng tình với cơ quan soạn thảo khi tăng mạnh mức phạt tiền và phạt tù với các hành vi sản xuất hàng giả là thực phẩm, thuốc chữa bệnh.

Tuy nhiên, ông cho rằng mức phạt 200 triệu đồng đến 2 tỷ đồng tùy thuộc vào hành vi như dự thảo là chưa đủ sức răn đe và chưa tương xứng với mức độ nguy hiểm của loại tội phạm này. Hầu hết vụ việc sản xuất, buôn bán thực phẩm giả, thuốc giả đều là phạm tội có tổ chức, có kế hoạch với phạm vi ảnh hưởng trên diện rộng. "Đây là loại tội phạm biết hậu quả nhưng vẫn cố ý làm sai, trong khi ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, mạng sống người dân. Sản xuất hàng giả không khác gì cố ý giết người", đại biểu Giót nhấn mạnh.

Ông đánh giá mức phạt 200 triệu đồng đến 2 tỷ và mức án tù 1-5 năm không thể ngăn chặn triệt để loại tội phạm này, nhiều người sẽ bất chấp phạm tội do mức lợi nhuận quá lớn và khó bị phát hiện. Vì vậy ông đề nghị nâng mức phạt cho các hành vi này lên 10 năm tù đến chung thân. Mức phạt tiền thì căn cứ trên số lượng hàng giả đã tung ra thị trường, số lợi nhuận bất chính để có căn cứ xử lý.

Ông cũng đề nghị xử phạt thật nặng người nổi tiếng quảng cáo sai sự thật, tiếp tay cho cơ sở sản xuất, doanh nghiệp bán hàng kém chất lượng cho người tiêu dùng. "Người có ảnh hưởng, người nổi tiếng đương nhiên có hiểu biết, thuộc tầng lớp tri thức, không thể trả lời không biết sản phẩm mình quảng cáo kém chất lượng", ông nói.

Trả lời báo chí bên hành lang Quốc hội xung quanh việc thổi phồng công dụng, lừa dối khách hàng bị phát hiện thời gian qua, trung tướng Nguyễn Minh Đức, Phó chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại, cho rằng nguyên nhân một phần do quy định thiếu rõ ràng và hành lang pháp lý chưa đầy đủ.

Việc này là kẽ hở để người nổi tiếng lợi dụng danh tiếng của mình kiếm lợi. Doanh nghiệp cũng khai thác triệt để sự ảnh hưởng của những người này để quảng bá sản phẩm. Trong khi đó, tâm lý tiêu dùng của người dân vẫn là "theo đám đông, người nổi tiếng dùng cũng tin tưởng dùng".

Theo đại biểu, việc quản lý hành vi, phát ngôn của người nổi tiếng hiện nay không thể chỉ dựa vào quy phạm đạo đức, quy chuẩn sử dụng mạng xã hội. Bên cạnh sửa đổi các luật chuyên ngành như quảng cáo để siết chặt quyền và nghĩa vụ của các bên trong quảng bá sản phẩm, cơ quan chức năng cũng phải tính đến sửa Bộ luật Hình sự, tăng nặng mức phạt tội danh quảng cáo sai sự thật. Đồng thời, luật cần xác định rõ thế nào là quảng cáo sai sự thật, gian dối. Tùy mức độ, hành vi sẽ đi kèm với các mức xử lý khác nhau cho từng lĩnh vực.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần xây dựng nghị định cụ thể về việc người nổi tiếng quảng cáo sản phầm trên các nền tảng trực tuyến, mức độ bao phủ rộng, hướng đến đông đảo người dùng. Trong đó, các văn bản này phải quy định chi tiết chế tài nặng hơn nếu quảng cáo sai các sản phẩm làm ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng hoặc tâm lý xã hội.

Giải pháp xử lý căn cơ là siết chặt quy định, từ việc ký hợp đồng quảng cáo phải đảm bảo các yếu tố giấy phép kinh doanh, quy chuẩn, tiêu chuẩn hàng hóa được quảng cáo. Hợp đồng cũng phải ràng buộc trách nhiệm giữa bên thuê và người được thuê để quảng cáo. "Hợp đồng hiện không có điều khoản ràng buộc nên đôi khi người nghệ sĩ, người nổi tiếng không hiểu biết hết, chỉ nói theo cảm xúc", trung tướng Minh Đức nói.

Theo quy định hiện hành, người quảng cáo sai sự thật, tùy vào tính chất, mức độ vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính theo Nghị định 38/2021 hoặc xử lý hình sự về tội Quảng cáo gian dối, theo điều 197 Bộ luật hình sự.

Tướng Đức cho biết trong thời gian tới công an sẽ tập trung điều tra, xử lý toàn diện hành vi có dấu hiệu tội phạm liên quan lĩnh vực quảng cáo để tăng sức răn đe, phòng ngừa. Đồng thời, nhà chức trách cũng rà soát để khắc phục những thiếu sót, bất cập trong hệ thống pháp luật về lĩnh vực an toàn thực phẩm, kinh doanh thương mại.

Từ đây, cơ quan chức năng sẽ gắn trách nhiệm trực tiếp giữa quản lý nhà nước và tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, quảng bá thực phẩm. Việc này sẽ bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn và không để tội phạm lợi dụng thực hiện hành vi trục lợi. Bộ Công an khuyến cáo người dân mua các loại thực phẩm là sữa cần tỉnh táo, thận trọng; không nên tin tưởng mù quáng vào giới thiệu từ người nổi tiếng, có ảnh hưởng trên không gian mạng.

Sơn Hà