Sản phụ Singapore sang TPHCM cứu con: Thất bại lần đầu và “ngã rẽ” sự sống

(Dân trí) - Trong ca thông tim bào thai đặc biệt cho sản phụ người Singapore, các bác sĩ ở TPHCM đã trải qua những diễn biến nghẹt thở, khi có lần can thiệp đầu tiên thất bại.

Liên quan đến ca thông tim bào thai cho sản phụ người Singapore được Bệnh viện Từ Dũ và Bệnh viện Nhi đồng 1 (TPHCM) phối hợp thực hiện thành công ngày 28/5, các bác sĩ trong ê-kíp điều trị cho biết, đây là ca khó nhất trong số 9 ca can thiệp tim bào thai được thực hiện từ trước đến nay.

Đó là bởi nhiều yếu tố bất lợi liên quan đến tuổi thai, giải phẫu tim và tư thế thai nhi.

Người phụ nữ Singapore sang TPHCM cứu con sau hơn 10 năm hiếm muộn

Theo bệnh sử, chị K.W.S. (41 tuổi, quốc tịch Singapore, bệnh nhân trong ca can thiệp) đã mang thai lần đầu sau hơn 10 năm hiếm muộn nhờ phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), dự sinh vào tháng 9.

Chị K. thực hiện IVF và theo dõi thai kỳ tại hai bệnh viện lớn ở Singapore (gồm KK Women’s and Children’s Hospital và Singapore General Hospital).

Hành trình thai kỳ của cô không hề suôn sẻ. Từ tuần thứ 18, các bác sĩ tại đây đã phát hiện thai nhi có bất thường về tim mạch, với tình trạng hở van hai lá nặng và thông liên thất. Tình hình ngày càng nghiêm trọng hơn khi ở tuần thứ 21, siêu âm tim thai cho thấy hẹp van động mạch chủ nặng, van hai lá dày, hở van hai lá nặng và thiểu sản thất trái.

Niềm hạnh phúc có con của chị K. vừa chớm nở đã bị dội xuống một gáo nước lạnh, khi bác sĩ tại Singapore khuyên nên “chấm dứt thai kỳ” vì bệnh tim bẩm sinh của thai quá nặng. Cụ thể, thai nhi mắc bệnh lý không lỗ van động mạch chủ, một dạng dị tật tim hiếm gặp và được đánh giá “không có cơ hội sống”.

Nhưng với hy vọng tìm kiếm cơ hội cho con, chị không cho phép mình bỏ cuộc. Trước hoàn cảnh của bệnh nhân, các bác sĩ tại Singapore đã tìm kiếm thông tin quốc tế về can thiệp tim bào thai, sau đó quyết định giới thiệu chuyển chị K. đến TPHCM, nơi có cơ sở đầu tiên tại Đông Nam Á thực hiện được kỹ thuật này.

Lần đầu thất bại

Ngày 5/5, người phụ nữ Singapore đáp chuyến bay đến TPHCM, mang theo cả hy vọng mong manh và ánh nhìn hoài nghi của không ít người trong giới chuyên môn.

Bệnh viện Từ Dũ đã từng can thiệp thành công 7 ca can thiệp tim bào thai trước đó. Nhưng chưa có ca nào phức tạp như thế này.

Thạc sĩ, bác sĩ Lê Võ Minh Hương, phòng Công tác xã hội của Bệnh viện Từ Dũ, cho biết thai nhi trong bụng chị K. quá nhỏ (chỉ mới 25 tuần tuổi), bị hẹp khít van động mạch chủ tiến triển, thiểu sản thất trái.

Đặc biệt, thành thất trái khá dày, đường thoát thất trái chỉ rộng 1,4mm – nhỏ nhất trong các ca thông tim từ trước đến nay - gây khó khăn rất lớn cho việc xuyên kim. Thai lại nằm ở tư thế sấp cố định, bánh nhau mặt trước gây nhiều cản trở trong việc tiếp cận tim thai, khiến thủ thuật trở nên gần như bất khả thi.

Ngày 20/5, cuộc hội chẩn liên viện giữa Bệnh viện Từ Dũ, Bệnh viện Nhi đồng 1 và các chuyên gia quốc tế (đến từ Ý và Úc) đã diễn ra. Đây không chỉ đơn giản là hội chẩn chuyên môn mà như một cuộc thảo luận về sự sống.

Nếu không can thiệp, đứa trẻ gần như chắc chắn không qua khỏi. Nhưng nếu can thiệp thất bại, thai có thể tử vong ngay trong tử cung, và người mẹ – sau 10 năm hy vọng – sẽ trắng tay.

Sau hơn 2 giờ thảo luận, quyết định cuối cùng được các bác sĩ đưa ra: tiến hành can thiệp nong van động mạch chủ ngay trong tử cung, dù tỷ lệ thành công chỉ khoảng 60% và rủi ro là rất cao. Không phải ai cũng đủ dũng cảm để bước vào một can thiệp như thế.

Ngày 22/5, phòng phẫu thuật đặc biệt tại Bệnh viện Từ Dũ im lặng đến nghẹt thở. Ê-kíp hơn 20 người từ Sản khoa, Tim mạch, Siêu âm, Gây mê hồi sức cùng túc trực. Máy siêu âm hoạt động hết công suất, kim can thiệp cũng sẵn sàng.

Nhưng hơn 2 giờ đồng hồ, ê-kíp điều trị không thể tiếp cận được vị trí buồng tim trái, do tư thế thai nằm sấp cố định. Trước tình hình đó, Phó giáo sư Tăng Chí Thượng, Giám đốc Sở Y tế TPHCM ra quyết định tạm ngưng can thiệp và lên kế hoạch thực hiện lần 2 khi điều kiện thuận lợi hơn.

Mặc dù việc can thiệp lần đầu thất bại nhưng không ai bỏ cuộc. Vợ chồng chị K. vẫn kiên định với mong muốn “còn nước còn tát”. Với sự chỉ đạo trực tiếp sát sao của Giám đốc Sở Y tế TPHCM và Ban giám đốc 2 bệnh viện, cuộc hội chẩn để can thiệp lần 2 diễn ra ngày 28/5.

Các chuyên gia quyết định: Phải can thiệp lại, cố gắng cứu trái tim thai nhi khi diễn tiến bệnh đang dần xấu đi.

Diễn biến nghẹt thở và “ngã rẽ” sự sống

10h ngày 28/5, ca can thiệp lần 2 diễn ra tại phòng phẫu thuật đặc biệt của Bệnh viện Từ Dũ.  Khi hình ảnh tim thai hiện lên trên màn hình siêu âm, tất cả đều hiểu đây là cuộc giải cứu một sinh linh từ tay tử thần, ngay trong bụng mẹ.

Thách thức đầu tiên là phải xoay thai nhi khỏi tư thế sấp ít nhất 120 độ - một thao tác cực kỳ rủi ro. Chỉ cần lệch vài độ, hoặc xoay quá nhanh, dây rốn có thể xoắn, tim thai có thể ngừng đập.

Một dụng cụ xoay thai đặc biệt được bác sĩ đưa vào buồng ối. Bằng sự cẩn trọng và khéo léo, các bác sĩ xoay đùi, vai, rồi ngực thai nhi theo chiều kim đồng hồ, đến khi tim thai nằm ở vị trí tối ưu.

Bằng thao tác nhanh gọn và chuẩn xác, ê-kíp can thiệp dùng kim chuyên dụng xuyên qua thành bụng mẹ, đi qua lớp cơ tử cung – bánh nhau xuyên qua thành ngực thai nhi, chọc thẳng vào buồng thất trái, vào chỗ hẹp chỉ nhỏ như đầu bút chì.

Tim thai bắt đầu chậm lại, cả ê-kíp không còn thời gian để chần chừ. Gần như đồng thời, bác sĩ tim mạch nhanh chóng phối hợp luồn guidewire (dây dẫn đường), đưa bóng vào đúng vị trí van động mạch chủ, bơm – nong – rút. Tất cả chỉ diễn ra tích tắc trong vòng vài giây dưới sự tập trung cao độ của tất cả y bác sĩ.

Thuốc vận mạch cho thai được dùng ngay sau đó. Tim thai tăng trở lại đạt 141 lần/phút, trên doppler dòng máu phụt mạnh qua van động mạch chủ. Cả ê-kíp vỡ òa, toàn bộ can thiệp hoàn tất thành công. Em bé đã có hy vọng sống mới. Cả thai phụ và gia đình đã bật khóc vì xúc động.

Theo Bệnh viện Từ Dũ, ca can thiệp tim bào thai ngày 28/5 là một cột mốc lớn về kỹ thuật chuyên môn. Nó đánh dấu bước ngoặt mới của y học bào thai tại Việt Nam, khi không chỉ chữa bệnh trong nước mà còn trở thành điểm đến của bệnh nhân nước ngoài.

Việc một bệnh viện hàng đầu tại Singapore chủ động giới thiệu thai phụ sang TPHCM để được can thiệp tim bào thai thể hiện niềm tin vào năng lực chuyên môn của đội ngũ bác sĩ ở TPHCM, và là minh chứng cho sự ghi nhận của khu vực ASEAN đối với trình độ kỹ thuật cao trong lĩnh vực y học bào thai tại nước ta.