Sân bay Long Thành không thể 'về đích' một mình

Theo chuyên gia, để sân bay Long Thành vận hành trơn tru và phát huy hiệu quả kinh tế thì hạ tầng kết nối vùng phải hoàn thiện đồng bộ.

Hiện nay, giao thông đường bộ giữa TP.HCM và Đồng Nai chủ yếu qua quốc lộ 1, quốc lộ 51, cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và phà Cát Lái. Những năm gần đây, các tuyến đường này thường xuyên quá tải, đặc biệt là vào cuối tuần, dịp lễ, Tết. Đặc biệt, nút giao An Phú - cửa ngõ vào cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây đang trong quá trình thi công nên thường gây ùn tắc, ảnh hưởng đến việc đi lại của người dân.

Sân bay - hạ tầng kết nối cần đồng tốc

Để đáp ứng nhu cầu lưu thông khi Cảng HKQT Long Thành đi vào hoạt động, hàng loạt dự án hạ tầng trọng điểm đang được tăng tốc triển khai, như mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, xây dựng nút giao An Phú… Cùng lúc, một số công trình khác cũng đang chuẩn bị cán đích, trong đó có đoạn Vành đai 3 qua cầu Nhơn Trạch.

Tuy vậy, các chuyên gia cảnh báo, nếu các tuyến đường kết nối với sân bay không kịp hoàn thành đồng bộ khi Long Thành khánh thành, nguy cơ ùn tắc sẽ hiện hữu.

Cảng HKQT Long Thành đang trong giai đoạn hoàn thiện. Ảnh: ACV.

Tiến sĩ khoa học, Kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn - chuyên gia quy hoạch đô thị - cho rằng quy hoạch sân bay chỉ là bước khởi đầu, điều quan trọng hơn là kế hoạch thực hiện quy hoạch sao cho đồng bộ và bền vững.

“Chúng ta từng gặp tình trạng xây cầu nhưng không có đường dẫn, xây cảng nhưng thiếu đường kết nối khiến công trình không phát huy hiệu quả. Với Long Thành, nguy cơ tương tự có thể xảy ra nếu sân bay hoàn thành nhưng hạ tầng kết nối vẫn dang dở”, ông Sơn cảnh báo.

Theo ông Sơn, tiến trình xây dựng sân bay Long Thành phải gắn liền với tiến trình triển khai các tuyến đường vành đai, cao tốc, đường hướng tâm, metro, đường sắt và hệ thống logistics kết nối vùng. Khi sân bay khánh thành, toàn bộ hạ tầng này cũng phải sẵn sàng khai thác để tránh ùn tắc, gián đoạn vận chuyển và giảm hiệu quả đầu tư.

Vị chuyên gia cho rằng việc đẩy nhanh tiến độ Long Thành đang bị tách rời với kế hoạch triển khai hạ tầng kết nối. “Sân bay giống như đang chạy một mình, trong khi việc nâng cấp, mở rộng, xây mới các trục kết nối là dự án khác, tiến độ khác”, ông Sơn nói và nhấn mạnh cần xem Long Thành như một phần của cụm dự án tổng thể, có lộ trình hoàn thành đồng loạt từng giai đoạn.

Ngoài ra, ông Sơn cũng cảnh báo rủi ro nếu chuyển toàn bộ chuyến bay quốc tế từ Tân Sơn Nhất sang Long Thành khi hạ tầng kết nối chưa hoàn thiện.

"Đường cao tốc Long Thành - Dầu Giây hiện nay đang thường xuyên ùn tắc. Nếu vội vã di dời, việc khai thác Long Thành sẽ gặp nhiều khó khăn, kéo theo tác động tiêu cực đến phát triển kinh tế.

Các dự án metro hoặc đường sắt nối TP.HCM - Long Thành cần tối thiểu 5 năm mới có thể hoàn thành. Điều đó đồng nghĩa, trong tương lai gần, hai loại hình này chưa thể kết nối khi Long Thành đi vào khai thác. Vì vậy, cần khẩn trương đẩy nhanh tiến độ các dự án cao tốc, vành đai và hạ tầng kết nối trực tiếp với sân bay" - ông Sơn nêu ý kiến.

Lo phương tiện phải "chôn chân" hàng giờ

Ông Bùi Văn Quản - Chủ tịch Hiệp hội vận tải hàng hóa TP.HCM - cho rằng từ lâu Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) đã là những trung tâm công nghiệp, dịch vụ và cảng biển lớn ở khu vực phía Nam. Tuy nhiên, việc kết nối các địa phương này với TP.HCM hiện vẫn phụ thuộc vào vài trục đường chính vốn quá tải nhiều năm.

Theo ông Quản, chỉ cần một sự cố giao thông hoặc đoạn đường thi công là hàng loạt phương tiện phải “chôn chân” hàng giờ.

Cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây sắp được khởi công, mở rộng. Ảnh: Hữu Huy.

Ông Quản cho hay tình trạng ùn tắc ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp, khiến chi phí logistics tăng, lợi nhuận sụt giảm. Khi chuyển toàn bộ các chuyến bay quốc tế về sân bay Long Thành sẽ tiềm ẩn nguy cơ kẹt xe trầm trọng nếu hạ tầng kết nối không hoàn thiện đồng bộ.

“Nhiệm vụ cấp thiết là đẩy nhanh tiến độ các tuyến cao tốc, đường vành đai và hạ tầng trực tiếp kết nối với Long Thành. Bên cạnh đó, cần kiểm soát chặt tiến độ và kịp thời tháo gỡ vướng mắc để đưa các dự án giao thông kết nối về đích đúng tiến độ” - ông Quản nêu ý kiến.

Tránh tình trạng “một tuyến đường gánh cả sân bay”

Trước lo ngại khi toàn bộ chuyến bay quốc tế chuyển về Long Thành, cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây sẽ rơi vào tình trạng quá tải, Tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) cho rằng quy hoạch hạ tầng đã tính đến việc mở rộng và đa dạng hóa hướng tiếp cận, tránh tình trạng “một tuyến đường gánh cả sân bay”.

Theo ACV, cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây sẽ được nâng cấp từ 4 lên 8-10 làn xe, bổ sung làn dừng khẩn cấp, cải thiện các nút giao. Sau khi hoàn thành, thời gian từ trung tâm TPHCM tới sân bay Long Thành dự kiến chỉ còn 40-45 phút.

Dự án nút giao thông An Phú tại TP.HCM - công trình kết nối với cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây. Ảnh: Hữu Huy.

Cùng với đó, đường vành đai 3 TP.HCM sẽ kết nối trực tiếp Bình Dương (cũ), Đồng Nai, Long An (cũ) với cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và các cao tốc khác, giúp hành khách từ các địa phương này đi thẳng tới Long Thành mà không qua trung tâm TP.HCM.

Ngoài ra, nhiều tuyến cao tốc mới cũng sẽ hình thành: Biên Hòa - Vũng Tàu phục vụ hành khách từ Bà Rịa - Vũng Tàu và khu vực cảng Cái Mép - Thị Vải; Dầu Giây - Phan Thiết kết nối nhanh khu vực Nam Trung bộ; Bến Lức - Long Thành nối miền Tây Nam bộ với sân bay Long Thành, tránh đi vòng qua TP.HCM.