Sai sót trong xét tuyển ĐH: Một lỗi nhỏ có thể đảo lộn tương lai thí sinh

(Dân trí) - Thật khó chấp nhận khi một trường đại học - nơi đào tạo nhân lực chất lượng cao - lại để xảy ra sai sót sơ đẳng như nhập nhầm tổ hợp.

Một lỗi tưởng như nhỏ trong khâu nhập tổ hợp xét tuyển đã khiến nhiều thí sinh dù đủ điểm vẫn bị “gạt” khỏi danh sách trúng tuyển. Vụ việc không chỉ gây hoang mang, hụt hẫng cho học sinh và phụ huynh, mà còn gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về sự cẩn trọng, trách nhiệm và tính minh bạch trong quy trình tuyển sinh của các trường đại học.

Bởi lẽ, một sai sót hành chính cũng có thể đảo lộn cả tương lai của những người trẻ mang trong mình bao ước mơ và kỳ vọng.

Khi ước mơ bị đánh tráo bởi một con số

Ngày 22/8, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - ĐHQG Hà Nội công bố điểm chuẩn. Nhiều thí sinh bất ngờ trượt dù dư điểm.

Nguyên nhân được xác định: nhà trường nhập nhầm môn trong tổ hợp D66. Thay vì Văn - Tiếng Anh - Giáo dục kinh tế pháp luật như công bố trong Đề án tuyển sinh, trường lại định nghĩa D66 là Văn - Tiếng Anh - Giáo dục công dân.

Nghe qua, nhiều người nghĩ đây chỉ là “lỗi kỹ thuật”. Nhưng với học sinh vừa bước ra từ kỳ thi khốc liệt nhất đời, sai sót ấy chẳng khác nào một nhát dao cắt vào niềm tin. Công sức 12 năm đèn sách, bao đêm thức khuya, bao hy vọng thắp sáng… bỗng chốc bị phủ định chỉ vì một dòng dữ liệu nhập sai.

Đối với các em, cú sốc không chỉ nằm ở việc bị đánh trượt, mà còn ở cảm giác bất an.

Nếu thí sinh là người chịu tác động trực tiếp, thì phụ huynh lại mang nỗi đau gián tiếp nhưng không kém phần nặng nề. Bao năm đồng hành cùng con, từ những bữa cơm đạm bạc, những buổi đưa đón học thêm, những lo âu về chi phí, tất cả đều hướng đến ngày con đỗ đạt. Nhưng thay vì niềm vui, họ phải chứng kiến sự hụt hẫng, hoang mang trong mắt con.

Một phụ huynh chia sẻ: “Chúng tôi có thể chịu được gian khổ, nhưng không thể chịu được sự bất công. Con tôi đủ điểm, tại sao lại trượt vì trường nhập nhầm dữ liệu? Ai sẽ trả lại cho con tôi những tháng ngày học tập miệt mài, những giọt nước mắt, những hy vọng mà cháu đã gửi gắm?”.

Theo các chuyên gia tâm lý, sai sót này không chỉ gây tổn thương tức thì mà còn để lại hệ quả lâu dài. Ở tuổi 18, các em đang hình thành nhân sinh quan và niềm tin vào xã hội. Khi thấy công sức của mình bị phủ nhận bởi một lỗi khách quan, các em dễ rơi vào trạng thái mất niềm tin, bi quan, thậm chí hoài nghi về sự công bằng nói chung.

Một số nghiên cứu quốc tế chỉ ra rằng: những “cú sốc niềm tin” ở tuổi trưởng thành có thể để lại vết sẹo tâm lý kéo dài suốt đời. Đây là điều xã hội không thể coi nhẹ, bởi thế hệ trẻ hôm nay chính là tương lai của đất nước.

Trách nhiệm của nhà trường và tính công bằng cần có

Trong vụ việc này, phía trường đã đăng thông báo, hướng dẫn thí sinh bổ sung thông tin để khắc phục. Đó là cần thiết, nhưng chưa đủ. Một hệ thống tuyển sinh không thể vận hành theo cách “sai rồi thì sửa”, bởi cái giá thí sinh gánh chịu vượt xa những lời xin lỗi.

Trách nhiệm của nhà trường không dừng ở việc khắc phục, mà phải thiết lập quy trình tuyển sinh khoa học - chặt chẽ - có kiểm tra nhiều tầng nấc. Trong thời đại dữ liệu số, thật khó chấp nhận một trường đại học - nơi đào tạo nhân lực chất lượng cao - lại để xảy ra sai sót sơ đẳng như nhập nhầm tổ hợp.

Công bằng cho thí sinh phải là ưu tiên số một. Chỉ khi nỗ lực của các em được đánh giá đúng, xã hội mới duy trì được niềm tin vào giáo dục.

Giáo dục là lĩnh vực đặc biệt: vốn liếng quan trọng nhất chính là niềm tin. Một sai sót nhỏ ở cấp trường cũng có thể làm dư luận nghi ngờ năng lực quản lý của cả hệ thống.

Uy tín của trường đại học - vốn được gây dựng trong nhiều năm - có thể sụp đổ chỉ vì một sơ suất. Với thí sinh, đó là một ước mơ bị đánh cắp. Với phụ huynh, đó là nỗi bức xúc nghẹn ngào. Với xã hội, đó là một dấu hỏi lớn về sự minh bạch, công bằng trong tuyển sinh.

Vụ việc để lại nhiều bài học xương máu:

Cẩn trọng tuyệt đối: Tuyển sinh là công việc liên quan trực tiếp đến số phận hàng chục nghìn thí sinh, không thể có chỗ cho sự cẩu thả.

Quy trình kiểm tra chéo: Mọi dữ liệu nhập vào hệ thống phải qua ít nhất hai bộ phận độc lập kiểm tra.

Ứng dụng công nghệ thông minh: Phần mềm xét tuyển cần có chức năng cảnh báo khi phát hiện dữ liệu bất thường.

Giám sát độc lập: Bộ GD&ĐT nên giao cho một đơn vị giám sát độc lập kiểm định dữ liệu trước khi công bố.

Truyền thông minh bạch: Khi có sự cố, thông tin cần được công khai nhanh chóng, rõ ràng, để tránh hoang mang và tin đồn.

Hỗ trợ tâm lý cho thí sinh: Những em bị ảnh hưởng cần được tư vấn tâm lý và tạo cơ hội xét tuyển công bằng bổ sung.

Đặt thí sinh làm trung tâm: Trong mọi quyết định, nguyên tắc tối thượng phải là đảm bảo công bằng và quyền lợi cho thí sinh.

Giáo dục không chỉ là chuyện dạy chữ, dạy nghề; giáo dục còn là lời hứa về sự công bằng. Mỗi con số điểm, mỗi hồ sơ, mỗi quyết định xét tuyển đều gắn liền với một giấc mơ, một gia đình, một tương lai. Và không ai có quyền đánh mất ước mơ ấy chỉ vì sự bất cẩn của người lớn.

Tương lai đất nước được xây nên từ tuổi trẻ hôm nay - những người đang gửi gắm trọn niềm tin vào sự minh bạch của giáo dục.

Đã đến lúc toàn ngành cần nhìn thẳng, rút kinh nghiệm sâu sắc và hành động quyết liệt hơn. Bởi chỉ khi tuyển sinh công bằng, chính xác và minh bạch tuyệt đối, chúng ta mới trao cho thế hệ trẻ cơ hội xứng đáng để chạm tới ước mơ.

Trong giáo dục, mọi thứ đều phải được đặt trên nguyên tắc chính xác, minh bạch và công bằng tuyệt đối. Không một lý do nào có thể biện minh cho việc làm tổn thương học sinh vì sự cẩu thả của người lớn.

Mùa tuyển sinh 2025 sẽ khép lại, nhưng bài học từ vụ việc này cần được khắc sâu: Không có chỗ cho sai sót trong một hệ thống liên quan đến tương lai của hàng trăm nghìn con người. Bởi lẽ, mỗi thí sinh là một giấc mơ, một tương lai, một cuộc đời. Và không ai có quyền đánh mất tương lai ấy chỉ vì một cú click sai.

                                                       Vũ Thị Minh Huyền