Sai phạm trong vụ Thuận An cho thấy việc 'chạy thầu' diễn ra phổ biến

Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa đề nghị truy tố 30 bị can về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng", "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" và "Lợi dụng ảnh hưởng đối với người có chức vụ, quyền hạn để trục lợi". Trong số đó có ông Phạm Thái Hà (cựu Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cựu Trợ lý nguyên Chủ tịch Quốc hội), Dương Văn Thái (cựu Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang), Nguyễn Duy Hưng (Chủ tịch Tập đoàn Thuận An).

Theo CQĐT, pháp luật về đầu tư xây dựng, đấu thầu có quy định các doanh nghiệp được xét chọn nhà thầu thi công xây dựng công trình phải có doanh thu, vốn chủ sở hữu đảm bảo tổng mức đầu tư dự án, giá trị gói thầu tham gia thực hiện. Để có năng lực tài chính phù hợp với các yêu cầu, quy định này, các đối tượng tại một số doanh nghiệp đã móc nối với các đối tượng ở các công ty kiểm toán thực hiện việc làm giả, nâng khống số liệu về doanh thu, vốn chủ sở hữu…

Dự án cầu Đồng Việt, cây cầu dây văng đầu tiên và lớn nhất của tỉnh Bắc Giang. Ảnh: Tiền phong.

Do đó, các cơ quan, tổ chức, chủ đầu tư dự án đã lựa chọn doanh nghiệp làm chủ đầu tư, nhà thầu không đảm bảo điều kiện, năng lực, dẫn đến dự án, công trình xây dựng không hoàn thành tiến độ, kéo dài, bán thầu, gây thiệt hại, thất thoát, lãng phí tài sản của nhà nước, tổ chức.

CQĐT cho rằng vụ án xảy ra tại Tập đoàn Thuận An và các đơn vị liên quan cho thấy việc "chạy thầu" (bản chất là tìm kiếm sự thỏa thuận, can thiệp trái phép vào hoạt động đấu thầu) là một thực trạng rất phổ biến. Để trúng thầu, đại đa số các doanh nghiệp phải có "quan hệ", chấp nhận chi tiền "cơ chế" cho lãnh đạo các cơ quan có thẩm quyền, xem đấy là phần "tất yếu" của quá trình đấu thầu, thi công dự án.

Nhiều dự án, gói thầu, chủ đầu tư xây dựng dự toán đã sử dụng định mức, đơn giá nguyên vật liệu theo công bố của các bộ, ngành, địa phương; không áp dụng, điều chỉnh đơn giá thực tế theo thị trường của nguyên vật liệu khi tăng giá, dẫn đến dự toán được xây dựng thấp, phải điều chỉnh nhiều lần, dẫn đến việc chậm trễ triển khai thi công, ảnh hưởng đến chất lượng, tiến độ triển khai dự án, gây thiệt hại cho nhà nước, tổ chức.

Kiến nghị của Bộ Công an

Từ thực trạng trên, Bộ Công an kiến nghị Bộ Tài chính kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ và công khai kết quả hoạt động kiểm toán của các công ty kiểm toán xác nhận báo cáo tài chính, doanh thu, chi phí, vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp dùng làm năng lực tài chính để được các cơ quan có thẩm quyền xét duyệt, công nhận làm chủ đầu tư dự án, nhà thầu thi công công trình.

Bộ Công an kiến nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu, đánh giá, tham mưu, đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định của pháp luật liên quan đến định mức, đơn giá trong xây dựng, theo hướng giá dự toán các hạng mục công trình dự án phù hợp với chi phí thực tế theo giá thị trường để áp dụng linh hoạt, đảm bảo nguyên tắc các doanh nghiệp thực hiện thi công dự án có lợi nhuận trên cơ sở tiết kiệm tối đa, tránh việc gây thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước, tổ chức liên quan.

Kiến nghị các bộ, ngành, UBND các địa phương và các cơ quan chức năng đặc biệt chú trọng đến công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động đấu thầu, có biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa vi phạm pháp luật, nhất là hành vi tiêu cực, tham nhũng, lãng phí trong hoạt động đấu thầu.