Sai lầm 'chọn cầu thủ đá hay từ nhỏ' của bóng đá Việt

Bóng đá Việt Nam và Đông Nam Á đang có xu hướng xây dựng những đội bóng... tí hon. Điều này xuất phát từ sự khác biệt căn bản: Trong khi nhiều nước có dân số đạt chuẩn chiều cao, sức bền để theo đuổi bóng đá đỉnh cao một cách tự nhiên, thì ở ta, những cá nhân sở hữu tiềm năng sinh học lý tưởng như vậy không phải là đa số.

Do đó, cách tuyển chọn của chúng ta phải khác biệt và khắt khe hơn. Nếu áp dụng tiêu chuẩn "thoáng" như phương Tây (nơi đa số ứng viên đã dư thể lực), chúng ta sẽ chỉ chọn được những cầu thủ thiếu hụt về tầm vóc và sức mạnh mà thôi.

Thực tế, vấn đề lớn nhất nằm ở khâu đào tạo, thay vì đầu tư tìm kiếm và nuôi dưỡng những tài năng trẻ có tiềm năng sinh học tốt (chiều cao, sức bền, sức mạnh, tranh chấp), chúng ta lại quá tập trung vào kỹ thuật cơ bản ở độ tuổi 10-13 (nhiều bé ở tuổi này có kỹ thuật nhỉnh hơn các bạn, có khi chỉ đơn giản vì được tiếp xúc với bóng đá và rèn kỹ năng này sớm hơn).

Hậu quả là khi bước vào tuổi 19 - độ tuổi cần thể lực để thi đấu chuyên nghiệp - nhiều cầu thủ mới "ngộ" ra mình quá nhỏ bé, thể lực yếu. Lúc này, khắc phục đã muộn.

Thế nên ngay cả trước khi vào môi trường chuyên nghiệp, nhiều cầu thủ trẻ đã lộ rõ hạn chế, không đủ thể lực để theo kịp cường độ cao. Sai lầm từ khâu đầu tư ban đầu dẫn đến lãng phí thời gian, tiền bạc khổng lồ cho cả cầu thủ, CLB và đội tuyển.

Nhìn ra bạn bè đã thành công bước đầu trong đào tạo trẻ, ta thấy họ cũng không giống ta khi tuyển chọn cầu thủ. Tại Nhật Bản, cầu thủ từ độ tuổi 13 đã phải trải qua quá trình sàng lọc khắt khe - không theo quy chuẩn loại thẳng nếu không đủ chiều cao hay thể lực. Nhưng trên thực tế, những em không có nền tảng thể chất tốt sẽ rất khó trụ lại trong hệ thống đào tạo chuyên sâu.

Ở Uzbekistan, người ta thậm chí xét nghiệm ADN cầu thủ để xác định liệu họ có mang gene phù hợp với thể thao hay không. Chính nhờ những cách làm bài bản từ đầu như vậy mà các đội U của họ đã cất cánh trong những năm gần đây.

Giải pháp căn cơ là phải thay đổi triệt để từ gốc - tuyển chọn và đào tạo.
Cần chú trọng phát hiện, chọn lọc những tài năng trẻ dựa trên cả tiềm năng kỹ thuật và đặc điểm sinh học phù hợp, ưu tiên những em bé có chiều cao vượt trội, tuổi xương tốt, bố mẹ có chiều cao lý tưởng.

Số lượng các em này phải chiếm khoảng 80% trong danh sách đào tạo, còn các em không có nền tảng thể chất này - dù có kỹ thuật tốt đến đâu - cũng chỉ nên chiếm 20%. (Nên nhớ: mỗi đội bóng chỉ cần một cầu thủ kỹ thuật xuất sắc nhưng chạy ít như Messi, nhưng cần đến mười người thể lực dồi dào để hỗ trợ cho cậu ấy.)

Quan trọng hơn, phải có chương trình đào tạo, nuôi dưỡng bài bản để phát triển thể lực toàn diện cho cầu thủ ngay từ sớm. Cần khắt khe hơn trong việc rèn luyện thể lực, sức bền cho các em từ khi còn nhỏ, đồng thời kết hợp với các môn bổ trợ để tối đa hóa tiềm năng phát triển chiều cao.

Chỉ khi đạt được nền tảng thể lực và thể hình vững chắc ngang tầm các cầu thủ Nhật Bản, Hàn Quốc khi trưởng thành, bóng đá Việt Nam mới có thể cạnh tranh sòng phẳng ở đấu trường chuyên nghiệp.

Comet Small