Quốc hội trao quyền đặc biệt cho Chính phủ tháo gỡ vướng mắc pháp luật

Quốc hội đồng ý cho phép Chính phủ điều chỉnh một số quy định trong luật, nghị quyết của Quốc hội để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc pháp lý.

Chiều nay với đa số đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội thông qua nghị quyết cơ chế đặc biệt xử lý khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật. Nghị quyết có hiệu lực thi hành từ ngày được thông qua đến hết ngày 28/2/2027.

Nghị quyết của Quốc hội nêu rõ, các khó khăn, vướng mắc do quy định của pháp luật được xác định là các quy định mâu thuẫn, chồng chéo trong cùng một văn bản quy phạm pháp luật hoặc giữa các văn bản quy phạm pháp luật.

Quy định của văn bản quy phạm pháp luật không rõ ràng, có nhiều cách hiểu khác nhau, không hợp lý, không khả thi, gây khó khăn trong áp dụng, thực hiện pháp luật.

Quy định của văn bản quy phạm pháp luật tạo gánh nặng chi phí tuân thủ; chưa có quy định của văn bản quy phạm pháp luật hoặc có quy định nhưng hạn chế việc đổi mới, sáng tạo, phát triển động lực tăng trưởng mới, khơi thông nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hội nhập quốc tế.

Một trong những cơ chế đặc biệt được nghị quyết của Quốc hội quy định là cho phép Chính phủ được ban hành nghị quyết để điều chỉnh một số quy định của luật, nghị quyết do Chính phủ trình.

Việc này chỉ được áp dụng trong thời gian luật, nghị quyết của Quốc hội chưa được sửa đổi, bổ sung theo trình tự rút gọn và phải được báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội tại phiên họp, kỳ họp gần nhất.

Nghị quyết cũng quy định, trường hợp việc ban hành nghị quyết của Chính phủ dẫn đến đồng thời phải sửa đổi các luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội không do Chính phủ trình thì cơ quan chủ trì soạn thảo phải xin ý kiến cơ quan trình luật, nghị quyết, pháp lệnh đó.

Chính phủ phải báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội trước khi ban hành. Nếu việc ban hành nghị quyết của Chính phủ có nội dung điều chỉnh vấn đề chưa có luật, nghị quyết của Quốc hội quy định hoặc tác động lớn đến kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, đối ngoại thì phải xin ý kiến cơ quan có thẩm quyền của Đảng trước khi ban hành.

Trường hợp nghị quyết của Chính phủ dẫn đến phải sửa đổi, bổ sung nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng, thông tư của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ thì quy định ngay trong nghị quyết đó.

Nghị quyết của Chính phủ phải nêu rõ thời điểm hết hiệu lực, chậm nhất là ngày 1/3/2027; đồng thời liệt kê cụ thể các văn bản, điều khoản được đề xuất sửa đổi để bảo đảm thống nhất, đồng bộ. Quốc hội giao Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương thường xuyên rà soát văn bản quy phạm pháp luật để phát hiện và xử lý vướng mắc theo thẩm quyền, theo đúng lộ trình và thứ tự ưu tiên.

Việc xây dựng nghị quyết phải có hồ sơ gửi Bộ Tư pháp để thành lập Hội đồng thẩm định độc lập, đồng thời công khai trên Cổng thông tin của cơ quan chủ trì và Cổng Pháp luật quốc gia.

Kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn pháp lý 

Bộ trưởng Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết việc ban hành Nghị quyết nhằm kịp thời tháo gỡ các điểm nghẽn pháp lý nhưng không điều chỉnh các vấn đề thuộc thẩm quyền quy định của luật như quyền con người, quyền công dân, tội phạm, hình phạt, tố tụng tư pháp, hay nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước.

Luật quy định rõ thành phần Hội đồng thẩm định độc lập gồm đại diện các bộ, cơ quan ngang bộ chịu trách nhiệm trong lĩnh vực liên quan; đại diện Bộ Ngoại giao (về tính tương thích điều ước quốc tế); Bộ Quốc phòng, Bộ Công an (về quốc phòng, an ninh); Bộ Tài chính (về tài chính); Bộ Nội vụ (về phân quyền, nhân lực); Bộ Khoa học và Công nghệ (về chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo); Bộ Tư pháp (về tính hợp hiến, hợp pháp).

Đại diện các cơ quan của Quốc hội góp ý theo lĩnh vực phụ trách; đại diện Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam góp ý các nội dung liên quan đến giám sát, phản biện xã hội.