Quốc hội lo lắng về chất lượng đào tạo y, dược

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan phản ánh hiện tượng "nhà nhà làm trường y, trường dược" và đề nghị cần có quy hoạch để đảm bảo về mặt chất lượng cũng như công tác quản lý.

Chiều 22.10, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XV, các đại biểu thảo luận tại tổ về 3 dự án luật liên quan đến giáo dục.

Góp ý về luật Giáo dục đại học (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Tri Thức, Thứ trưởng Bộ Y tế (đoàn TP.HCM), bày tỏ băn khoăn vì "đọc hết dự thảo mà không có một chữ nào về Bộ Y tế", như vậy có thể hiểu là toàn bộ hệ thống giáo dục về y tế sẽ do Bộ GD-ĐT quản lý.

Theo ông Thức, đào tạo y tế mang tính chất rất đặc thù. Một sinh viên y khoa nếu "ngồi hội trường càng nhiều thì khi ra trường sẽ là bác sĩ càng dở"; bác sĩ giỏi là phải khám, phải học trên người bệnh, xem người bệnh là người thầy, là cuốn sách lớn nhất của đời mình. "Ngành y là ngành khoa học thực hành chứ không phải khoa học lý thuyết", Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.

Từ thực tế trên, các chương trình đào tạo y khoa đều thiết kế theo hướng phần lớn thời gian của sinh viên là thực hành ở bệnh viện. Một trường đại học y khoa luôn được kèm theo với một bệnh viện thực hành.

Do đó, ông Thức cho rằng nếu quy định theo hướng chuyển hệ thống giáo dục của y tế về cho Bộ GD-ĐT thì chưa rõ sẽ quản lý ra sao, vì yếu tố "chuyên môn rất sâu". "Không lẽ bệnh viện thực hành do Bộ Y tế quản lý, còn trường đại học lại do Bộ GD-ĐT quản lý?", đại biểu đặt vấn đề.

Một nội dung nữa được ông Thức đề cập, là điều 24 dự thảo quy định về tổ chức thực hiện chương trình đào tạo. Theo đó, bộ trưởng Bộ GD-ĐT phê duyệt thực hiện chương trình đào tạo các ngành đào tạo giáo viên, lĩnh vực sức khỏe và pháp luật. Thứ trưởng Bộ Y tế đặt vấn đề chương trình đào tạo bác sĩ mà do Bộ trưởng Bộ GD-ĐT phê duyệt thì có hợp lý hay không?

Ông Thức kiến nghị giữ nguyên thẩm quyền của Bộ Y tế trong việc quản lý các trường đại học y khoa và các trường thuộc khối ngành sức khỏe. Như vậy sẽ phù hợp với lịch sử, đảm bảo chất lượng và đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Đại tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, cũng nêu ý kiến về quy định tại dự thảo liên quan đến việc tổ chức thực hiện chương trình đào tạo. 

Theo đại tướng, sức khỏe và pháp luật là 2 ngành có tính chuyên sâu rất cao, nếu giao Bộ trưởng Bộ GD-ĐT phê duyệt chương trình đào tạo thì không phù hợp. "Cũng như ngành quân đội hay công an, đều giao Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Bộ trưởng Bộ Công an phê duyệt chương trình này, vì có đặc thù riêng", đại tướng Nguyễn Tân Cương nói.

Đại tướng Nguyễn Tân Cương cho rằng, trên cơ sở chuẩn đầu ra, chuẩn chương trình đào tạo, các cơ sở đào tạo sẽ xây dựng chương trình đào tạo tương ứng với từng đối tượng, do bộ trưởng chuyên ngành đó phê duyệt sẽ phù hợp hơn. Ví dụ, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT sẽ phê chuẩn chương trình đào tạo về sư phạm, Bộ trưởng Bộ Y tế phê duyệt chương trình đào tạo về sức khỏe, Bộ trưởng Bộ Tư pháp phê duyệt chương trình đào tạo về pháp luật.

"Nhà nhà làm trường y, trường dược, nhiều quá"

Cùng thảo luận tại tổ TP.HCM, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cũng cho rằng, đào tạo về y tế có sự đặc thù nhất định, dự thảo nên thiết kế một chương riêng liên quan đến lĩnh vực này.

Nữ đại biểu phản ánh hiện tượng "nhà nhà làm trường y, trường dược, nhiều quá", cần có quy hoạch để đảm bảo về mặt chất lượng cũng như công tác quản lý.

Theo đó, mỗi trường đại học ngành y phải đáp ứng các điều kiện cần thiết, không chỉ đội ngũ giảng viên, mà còn cơ sở vật chất, kỹ thuật, thể thao…; phải quy định rõ về sự hợp tác giữa cơ sở đào tạo với bệnh viện thực hành, chứ một bệnh viện mà ký hợp đồng với quá nhiều trường là "rất kỳ cục".

Bà Lan cũng kiến nghị phải tính toán về số lượng, cơ cấu đội ngũ bác sĩ cho phù hợp với thực tế. Ví dụ lĩnh vực y tế dự phòng, không thể cứ lấy bác sĩ điều trị chuyển về trạm y tế, sẽ là lãng phí nhân lực, trong khi bệnh viện lại thiếu bác sĩ điều trị. Thay vào đó, cần tăng chỉ tiêu đào tạo, có chính sách lương bổng đủ hấp dẫn để thu hút nhân lực…

Riêng về tuyển sinh, nữ đại biểu đề nghị cần chú trọng đến yếu tố chất lượng, như hiện nay đang dựa theo điểm chuẩn, điểm sàn là rất phù hợp.

Đáng chú ý, bà Lan đề cập đến hình thức cử tuyển, cho rằng đang có những hạn chế nhất định. Ngoài mặt chất lượng, một số trường hợp cử tuyển được địa phương nuôi ăn học suốt nhiều năm, nhưng khi ra trường thì ở lại thành phố chứ không trở về quê hương.

Đại biểu cho rằng, cần tính toán giải pháp để hạn chế tình trạng trên, "lôi kéo người ta về không chỉ bằng tình nghĩa mà phải là tiền lương, cơ chế đãi ngộ". Về lâu dài, có thể nghiên cứu hạn chế dần việc cử tuyển, chỉ nên áp dụng trong trường hợp đặc biệt, nhất là các địa phương ở vùng sâu vùng xa "không ai về làm".