Phủ thờ, lăng mộ ngài Diên Khánh vương bị xâm hại

Phủ thờ và lăng mộ của Diên Khánh vương (di tích lịch sử quốc gia tại TP.Huế) đang bị xâm hại, lấn chiếm nhưng chính quyền địa phương đến nay vẫn chưa có giải pháp xử lý hiệu quả.

Phủ thờ Diên Khánh vương tọa lạc ở 228 Nguyễn Sinh Cung, P.Vỹ Dạ, TP.Huế, còn lăng mộ của ngài tại tổ 10, khu vực 5, P.An Tây cũ (nay là P.An Cựu), TP.Huế. Hiện cả hai điểm của di tích quốc gia này đều bị xâm hại, lấn chiếm. Đại diện tập thể con cháu hậu duệ Diên Khánh vương đã nhiều lần gửi đơn kiến nghị các cấp chính quyền và ngành văn hóa tại TP.Huế, yêu cầu có giải pháp xử lý việc xâm hại, lấn chiếm di tích nhưng đến nay vẫn chưa được xử lý hiệu quả.

MẶT TIỀN DI TÍCH THÀNH QUÁN ĂN

Cụ thể, khu vực lăng mộ ngài Diên Khánh vương có tình trạng người dân chặt phá các cây thông trong khuôn viên và lấn chiếm xây dựng mồ mả. Còn tại phủ thờ, một số hộ lấn chiếm ngay cổng chính và khoảng sân trước để bán trái cây, bún bò.

Theo ông Hanh Thông, đại diện họ tộc, những hộ lấn chiếm buôn bán nói trên có con cháu của họ tộc và cả người ngoài. Tập thể họ tộc cũng đã nhiều lần họp, yêu cầu ngưng lấn chiếm và xâm hại di tích nhưng không hiệu quả. Vì vậy, họ tộc đã gửi đơn kiến nghị đến chính quyền để xử lý theo quy định pháp luật.

Được biết trước đây, ngày 7.7.2023, UBND P.Vỹ Dạ (cũ) sau khi nhận đơn của ông Hanh Thông đã có văn bản trả lời rằng Phòng Văn hóa và thông tin TP.Huế, UBND P.Vỹ Dạ đã lập tổ kiểm tra, kết quả xác định có 2 trường hợp bán bún và trái cây ở cổng phủ vào buổi sáng. Trường hợp bán bún là của vợ ông Nguyễn Phước Hiệp Lư (hiện là người trông nom phủ), trường hợp bán trái cây là cháu ông Hiệp Lư và cháu ông Thông. UBND phường đã yêu cầu ông Thông họp gia đình thống nhất ổn thỏa 2 hộ buôn bán, lập biên bản không cho buôn bán hoặc xử lý cho họ buôn bán ở vị trí khác; phường sẽ mời các bên liên quan để làm việc tiếp.

Ông Hanh Thông cho biết sau đó họ tộc tổ chức họp, đến ngày 8.8.2023, đại diện tập thể con cháu đã đồng thuận ký tên tiếp tục kiến nghị chính quyền xử lý vì nội bộ gia tộc không tự xử lý được. Thế nhưng, từ đó đến nay (sau khi sáp nhập P.Vỹ Dạ mới), sự việc vẫn chưa được UBND P.Vỹ Dạ xử lý.

Đối với vụ lấn chiếm khu vực lăng mộ ngài Diên Khánh vương ở P.An Cựu, trong tháng 8 vừa qua UBND P.An Cựu đã mời các đơn vị chức năng liên quan kiểm tra. Tuy nhiên việc lấn chiếm có liên quan đến hồ sơ đất đai nên địa phương đang đề nghị các cơ quan chức năng xác minh để có cơ sở xử lý.

CẦN QUẢN LÝ VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI TÍCH

Di tích phủ thờ Diên Khánh vương được xây dựng năm Tự Đức thứ 10 (1857). Phủ được sửa chữa nhiều lần nhưng vẫn giữ kiến trúc nhà rường truyền thống, bên trong còn gìn giữ nhiều hiện vật quý giá.

Lăng mộ được xây dựng sau khi Diên Khánh vương mất năm 1854. Theo hồ sơ di tích, khi ông mất, việc tế điện đắp mộ được triều Nguyễn chiếu cấp tiền để làm, sau này vua Tự Đức làm bài thơ để viếng.

Diên Khánh vương tên thật là Nguyễn Phúc Tấn (còn gọi là Nguyễn Phúc Thản), hoàng tử thứ 7 của vua Gia Long, mẹ là Chiêu Nghi Nguyễn Thị Điền. Ông sinh ngày 16.3 năm Kỷ Mùi (21.3.1799) tại thành Gia Định, mất ngày 23.6 năm Tự Đức thứ bảy (17.7.1854), thọ 56 tuổi; được vua Tự Đức truy phong Diên Khánh vương, cho tên thụy là Cung Chính. Ông được biết đến là người cương trực, đức độ, khiêm tốn, lễ tiết, tính tình hiền hậu, được vua khen ngợi và nhiều lần ban thưởng.

Trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật, Diên Khánh vương là người có tài và đóng góp lớn. Dưới triều vua Tự Đức, ông "là người mở đầu, có công sáng tác lớn, vạch đường, dẫn lối" và cùng với Đào Tấn, Ngô Quý Đồng, Vũ Đình Phương... tham gia biên soạn vở tuồng trường thiên Vạn Bửu Trình Tường. Đây là bộ tuồng đồ sộ nhất, với 108 hồi, tác phẩm nặng về tư tưởng tôn quân, lấy trung hiếu, tiết nghĩa làm đạo lý; có một số hồi quen thuộc như: Bạch Đầu Công lăn lửa, Kim Anh Tử gặp Mộc Nữ La…chủ yếu được diễn trong Cung đình Huế.

Diên Khánh vương cũng là một trong những ông hoàng có công đặt nền móng cho nghệ thuật tuồng, thành lập Thanh Bình thự (về sau được tiếp tục xây dựng thêm Thanh Bình từ đường tọa lạc tại hẻm 281 Chi Lăng, P.Gia Hội, TP.Huế) là nơi thờ tổ của nghệ thuật hát bội (tuồng), một loại hình sân khấu truyền thống đặc sắc của VN.

Để tri ân tiền nhân, ngày 3.1.2020, Bộ VH-TT-DL đã có Quyết định số 19/QĐ-BVHTTDL xếp hạng lăng mộ và phủ thờ Diên Khánh vương là di tích lịch sử cấp quốc gia. Với những giá trị đặc biệt của di tích và đóng góp nổi bật Diên Khánh vương với văn hóa nghệ thuật, di tích quốc gia lăng mộ và phủ thờ Diên Khánh vương cần được các cấp thẩm quyền của TP.Huế có biện pháp quản lý ngăn chặn xâm hại, lấn chiếm và phát huy giá trị di tích một cách hiệu quả.