Phòng chống đuối nước, chuyện không bao giờ cũ: Những giải pháp khả thi

Tại Việt Nam, tỷ lệ trẻ em tử vong do đuối nước ở các vùng nông thôn, tỉnh miền núi cao hơn so với ở thành thị, bởi công tác triển khai phổ cập bơi và trang bị kỹ năng an toàn trong môi trường nước cho trẻ em ở các địa phương vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Vậy biện pháp nào mang tính khả thi để thực trạng đang gây nhức nhối này dần được giải quyết?

BỂ BƠI THÔNG MINH CHI PHÍ KHÔNG QUÁ ĐẮT

Thống kê cho thấy, tại VN, trẻ em ở vùng nông thôn có nguy cơ bị đuối nước cao gấp 2 lần trẻ em ở khu vực thành thị. Điều này xuất phát từ đặc thù tự nhiên, khi những vùng nông thôn, miền núi thường có nhiều sông suối, ao hồ, kênh rạch… nên tiềm ẩn nguy cơ xảy ra đuối nước cho trẻ em. Cả nước vẫn còn nhiều địa phương có điều kiện kinh tế khó khăn, nhiều hộ gia đình nghèo nên trẻ em không được quan tâm, giám sát, trông coi. Thậm chí, để phụ giúp gia đình, trẻ em còn phải lao động sớm tại các khu vực sông nước, đồng ruộng và những nơi tiềm ẩn nhiều nguy cơ đuối nước. Bên cạnh đó, điều kiện cơ sở vật chất tại các địa phương miền núi, vùng sâu vùng xa rất hạn chế, nên việc được học bơi và tiếp thu kỹ năng an toàn trong môi trường nước cũng trở nên xa vời với các em nhỏ.

Ông Đặng Hoa Nam, Phó chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em VN (nguyên Cục trưởng Cục Trẻ em, Bộ LĐ-TB-XH), nhận định: "Việc dạy bơi cho trẻ em tại các địa phương còn gặp nhiều khó khăn, nhất là ở các tỉnh miền núi có nhiều trường tiểu học, trung học cơ sở không có bể bơi; ngoài cộng đồng, phần lớn ao, hồ, sông, suối thì ô nhiễm, không thể sử dụng để dạy bơi được. Thiếu hướng dẫn viên dạy bơi, thậm chí nhiều giáo viên thể dục không biết bơi". Bên cạnh đó, kinh phí hỗ trợ cho công tác phòng chống tai nạn thương tích trẻ em, đuối nước trẻ em được hỗ trợ từ ngân sách T.Ư, địa phương và vận động các tổ chức quốc tế, cộng đồng. Tuy nhiên, nguồn lực vẫn hạn chế, một số địa phương chưa quan tâm hỗ trợ kinh phí. Những năm qua, rất nhiều tỉnh không bố trí kinh phí riêng mà lồng ghép trong kinh phí bảo vệ trẻ em, còn nhiều tỉnh bố trí kinh phí khá thấp.

Trong lúc việc dạy và học bơi còn nhiều khó khăn, ông Đặng Hoa Nam cho biết mô hình bể bơi thông minh là giải pháp tối ưu đối với các địa phương còn hạn chế về cơ sở vật chất. Theo đó, một bể bơi thông minh có giá thành đạt tiêu chuẩn dạy bơi cho trẻ em an toàn, đặt ở vùng sâu vùng xa có chi phí khoảng hơn 200 triệu đồng. Các bể bơi đó có thể lắp đặt tại các trường học, sẽ dạy bơi cho rất nhiều học sinh của trường và trẻ em các trường lân cận.

"Muốn dạy bơi cho trẻ em phải có bể bơi, phải có chi phí lắp đặt ban đầu, phải có chi phí tổ chức lớp học bơi, đào tạo HLV. Hiện mô hình bể bơi thông minh, bể bơi di động đã được triển khai tại một số địa phương. Chi phí đó không lớn, không quá sức với các địa phương, nhưng ít nơi đầu tư như vậy để mở lớp dạy bơi cho trẻ em", ông Đặng Hoa Nam bày tỏ.

CHÍNH QUYỀN VÀ GIA ĐÌNH PHẢI CHUNG TAY phòng chống đuối nước

Về giải pháp can thiệp đối với vấn đề phòng chống đuối nước ở trẻ em, ông Đặng Hoa Nam cho rằng cần rút kinh nghiệm từ các nước có điều kiện kinh tế, xã hội tương tự VN. Theo đó, có 3 mô hình mà VN đã và đang làm, cần được nhân rộng.

Đầu tiên, đó là tiến hành dạy bơi an toàn, dạy các kỹ năng an toàn trong môi trường nước cho trẻ em, tăng độ bao phủ đối tượng trẻ em, đặc biệt là trẻ em từ 10 tuổi trở lên được học các kỹ năng an toàn, học bơi an toàn.

Thứ hai, giải pháp hỗ trợ can thiệp khá hiệu quả là tạo lập môi trường sống an toàn để phòng chống đuối nước cho trẻ em. Chúng ta phải thường xuyên kiểm soát xem trẻ em đi đâu, làm gì… Những nơi có vùng nước nguy hiểm phải có biển báo, rào chắn. Những nơi như bể bơi, bãi biển phải có nhân viên cứu hộ, cứu nạn chuyên nghiệp…

Thứ ba, công tác truyền thông, giáo dục ý thức, nhận thức cho các bậc cha mẹ cần có các kỹ năng để giám sát con em mình và phòng chống tai nạn thương tích, phòng chống đuối nước.

Theo Phó chủ tịch Hội Bảo vệ quyền trẻ em VN, trách nhiệm của chính quyền địa phương là phòng ngừa. "Muốn phòng ngừa phải có đầu tư, phân bổ nguồn lực cả về ngân sách và con người. Không có gì quý hơn sinh mạng con người, các địa phương phải đầu tư nguồn lực để bảo vệ trẻ em, cứu lấy sinh mạng trẻ em", ông Nam nhấn mạnh.

Bên cạnh trách nhiệm của các địa phương, ông Đặng Hoa Nam lưu ý, trách nhiệm của cha mẹ đối với việc phòng ngừa đuối nước cho trẻ em là đặc biệt quan trọng. Cha mẹ không làm thì không ai có thể bảo vệ con em mình tốt hơn. Không ai có thể tạo lập môi trường sống an toàn bằng chính cha mẹ. (còn tiếp)