Phó Chủ tịch Quốc hội: Luân chuyển nhân lực công - tư, thu hút người tài từ nước ngoài

Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, phải có luân chuyển nguồn nhân lực giữa công - tư. Đem văn hóa doanh nghiệp vào quản lý nhà nước, đem văn hóa nhà nước ra quản lý doanh nghiệp. Thu hút người tài từ nước ngoài về, nhất là Việt kiều.

Sáng 11/8, Quốc hội xem xét báo cáo của Đoàn giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao”.

Cán bộ, công chức, viên chức chủ yếu có trình độ đại học trở lên

Theo đoàn giám sát, nguồn nhân lực Việt Nam hiện cơ bản đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Khu vực công lập có đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chủ yếu trình độ đại học trở lên; công tác tuyển dụng, quản lý thực hiện nghiêm túc, minh bạch.

Khu vực ngoài công lập, giai đoạn 2021-2024 lao động tăng bình quân 0,65%/năm, cao nhất ở khu vực FDI. Năm 2024, gần 47,3 triệu lao động ngoài Nhà nước chiếm 89,3% lực lượng lao động và hơn 91% lao động có việc làm của nền kinh tế.

Một số địa phương, đơn vị công lập đã thi tuyển công khai vị trí lãnh đạo, trả lương cao cho giảng viên, bác sĩ giỏi, áp dụng cơ chế linh hoạt để giữ nhân tài.

Tuy nhiên, nguy cơ thiếu hụt nhân lực chất lượng cao vẫn hiện hữu, nhất là chuyên gia đầu ngành, nhóm nghiên cứu mạnh, nhân lực phục vụ công nghiệp quốc phòng, an ninh và lĩnh vực quan trọng khác.

Việc đánh giá cán bộ chưa hiệu quả, thiếu cơ chế sàng lọc, chương trình đào tạo ở nước ngoài chưa đáp ứng yêu cầu; quản lý lao động ngoài công lập còn hạn chế, thông tin thị trường lao động chậm cập nhật; chính sách thu hút, đãi ngộ nhân tài chưa hấp dẫn.

Đoàn giám sát kiến nghị đổi mới mạnh mẽ cơ chế sử dụng, phát triển và giữ chân nhân lực chất lượng cao; triển khai chính sách vượt trội cho nhà khoa học, nhà giáo, người làm công tác khoa học và xây dựng pháp luật.

5 chữ cần quan tâm trong phát triển nguồn nhân lực

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định lưu ý, bước sang giai đoạn kỷ nguyên phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng thì nguồn nhân lực hiện nay chưa đáp ứng. 

Vì vậy, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị báo cáo nêu rõ: “Đây là trách nhiệm rất nặng nề, rất to lớn của toàn Đảng, toàn dân, của tất cả các ngành, các cấp và nhất là của những người có trách nhiệm được bố trí ở các vị trí đảm nhiệm công việc liên quan đào tạo, bố trí, sử dụng”.

Trong đó, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh 5 chữ cần quan tâm: “Một là học, hai là dụng, ba là giữ, bốn là kết và năm là mới”.

Trong đó, chữ “học” theo ông Định là phải đổi mới giáo dục đào tạo, tập trung nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. Trong đó phải tập trung vào thời đại mới - thời đại ngoại ngữ, tiếng Anh phải là ngoại ngữ chính trong trường.

“Chuyển từ học để thi sang học để làm và làm ra của cải. Học phải có kiến thức, học để làm người, học để làm việc, học để phục vụ Tổ quốc như Bác Hồ nói”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh và lưu ý đào tạo phải giảm lý thuyết, tăng thực hành, tăng kỹ năng sống; tập trung đào tạo nghề chất lượng cao, đáp ứng các ngành nghề Việt Nam trong thời đại mới.

Còn “dụng” là phải sử dụng đúng người, bố trí đúng năng lực, đúng lĩnh vực. Sử dụng đúng việc cả trong bộ máy nhà nước, hệ thống chính trị và doanh nghiệp. Việc bố trí, sắp xếp, sử dụng theo năng lực; còn đánh giá cán bộ, nhân lực phải qua hoạt động thực tiễn, qua sản phẩm, qua đóng góp. Nhà khoa học phải có công trình.

Đồng thời tạo cơ chế thử thách trong quá trình làm việc. Quá trình làm việc chính là quá trình đào tạo lại từ thực tiễn để cán bộ có cơ hội rèn luyện, bộc lộ năng lực thật.

“Kinh nghiệm của tôi khi làm quản lý là luân chuyển cán bộ. Khi luân chuyển, va vấp trong quá trình làm việc là tạo cơ hội thử thách. Nếu cứ ở mãi một chỗ thì cát cứ, không có đổi mới”, Phó Chủ tịch Quốc hội phân tích.

Chữ “giữ” là phải giữ được nhân tài. Không chỉ giữ trong từng cơ quan, mà giữ trong nước Việt Nam.

Theo ông Định, việc luân chuyển từ bộ này sang bộ khác, từ khối công chức sang khối doanh nghiệp là rất bình thường. Ở các nước phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc, việc nguồn nhân lực từ doanh nghiệp về làm công chức nhà nước và ngược lại là có.

“Phải có luân chuyển giữa công - tư. Đem văn hóa doanh nghiệp vào quản lý nhà nước, đem văn hóa nhà nước ra quản lý doanh nghiệp. Thu hút người tài nước ngoài về, nhất là thu hút Việt kiều”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh và dẫn chứng năm 1946, Bác Hồ đã thu hút rất nhiều nhân tài.

Ông cho biết, Đảng đã có chủ trương, Nhà nước đã có chính sách cấp quốc tịch, hỗ trợ chuyên gia, cầu thủ giỏi, nhân vật nổi tiếng, nhà khoa học; cải thiện chế độ lương, thưởng, phúc lợi cho cả khu vực công và tư.

Chữ “kết” theo Phó Chủ tịch Quốc hội là kết nối, liên kết giữa nhà trường với doanh nghiệp.

Chữ “mới” là phải luôn có sự thay đổi để thích ứng tình hình mới. Thế giới thay đổi liên tục, quản lý phải luôn mới.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đề nghị đoàn giám sát và tổ giúp việc phối hợp chặt chẽ với các cơ quan của Chính phủ tiếp thu đầy đủ ý kiến thảo luận của Thường vụ Quốc hội để tiếp tục rà soát, hoàn thiện văn bản cuối cùng.

Bà Thanh lưu ý, các giải pháp trong thời gian tới cần rà soát và bổ sung làm rõ hơn, đảm bảo toàn diện hơn ở các lĩnh vực, nêu bật những nhiệm vụ trọng tâm, những khuyết điểm mới trong các nhiệm vụ, giải pháp.

Trong đó có việc quan tâm đến đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực từ cán bộ đến người lao động của vùng dân tộc thiểu số, nhân lực trong bộ máy nhà nước, nhất là khi chúng ta thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Ngoài ra, cũng cần chú trọng đến đào tạo nguồn nhân lực cho hội nhập quốc tế sâu rộng trước những biến động khó lường của thế giới.