Đạo diễn Iran Jafar Panahi - người Iran từng hai lần bị bắt với cáo buộc 'tuyên truyền chống nhà nước' và cấm xuất cảnh hơn 14 năm - đang thu hút sự chú ý khi thắng Cành cọ vàng với It Was Just an Accident tại Liên hoan phim Cannes 2025.
Khi nhận giải, Jafar Panahi xúc động phát biểu: "Tôi tin rằng đây là thời điểm để tôi gửi lời kêu gọi toàn thể người dân Iran, dù họ ở bất cứ đâu trên thế giới hay có khác biệt quan điểm. Xin hãy để tôi nói điều này.
Hãy gác lại mọi mâu thuẫn, bất đồng. Điều quan trọng nhất lúc này chính là đất nước của chúng ta và sự tự do. Chúng ta hãy đoàn kết. Không ai có quyền áp đặt chúng ta phải ăn mặc gì hay được phép làm điều gì".
It Was Just an Accident xoay quanh câu chuyện một nhóm cựu tù chính trị bắt cóc người đàn ông mà họ tin là kẻ từng tra tấn và thẩm vấn mình. Panahi chia sẻ phim lấy cảm hứng từ chính trải nghiệm của ông trong nhà tù tại Iran.
Tôn vinh "sự kiên cường và sáng tạo"
Theo Hãng thông tấn Anadolu Ajansı, sau lễ trao giải, hơn 150 nghệ sĩ, nhà văn và nhà hoạt động xã hội dân sự trong và ngoài Iran ký tên vào một tuyên bố chung ca ngợi thành tựu của Panahi.
Họ tôn vinh "sự kiên cường và sáng tạo" của ông, đồng thời xem giải thưởng này là minh chứng rằng "tiếng nói của sự thật và nghệ thuật sẽ không bao giờ bị khuất phục trước bạo quyền".
"Giải thưởng này là sự ghi nhận dành cho nền điện ảnh độc lập, là nguồn động viên tinh thần to lớn cho phong trào tranh đấu vì tự do của người dân Iran" - họa sĩ biếm họa người Iran đang sống tại Pháp, Mana Neyestani - một trong những người ký tên - chia sẻ với đài radio Farda thuộc RFE/RL.
Ngoại trưởng Pháp Jean-Noël Barrot gọi giải thưởng này là "thắp lại hy vọng trong trái tim của tất cả những người đấu tranh cho tự do trên khắp thế giới".
Tuyên bố này ngay lập tức vấp phải phản ứng gay gắt từ phía Tehran. Bộ Ngoại giao Iran triệu tập đại diện lâm thời của Đại sứ quán Pháp để phản đối, gọi phát ngôn của ông Barrot là “vô căn cứ".
Trong nước, truyền thông nhà nước Iran tỏ ra thờ ơ trước chiến thắng của Panahi, cho rằng đây chỉ là một chiêu trò chính trị.
Dù Hãng thông tấn IRNA có đưa tin kèm theo bức ảnh của ông và dòng tiêu đề "Điện ảnh Iran được vinh danh tại liên hoan phim lớn nhất thế giới", nhưng các tờ báo tiếng Anh hàng đầu Iran như Tehran Times và Iran Daily hoàn toàn không đề cập đến giải thưởng danh giá này.
Thay vào đó, tờ Iran Daily lại lựa chọn đăng tải bài báo về phim tài liệu The Last of the Whale Shark của đạo diễn Ramtin Balef, dự kiến trình chiếu tại Liên hoan phim Raindance ở London.
Panahi đã trở lại Tehran
Dù vấp phải nhiều chỉ trích từ truyền thông nhà nước, một số tờ báo Iran vẫn thừa nhận chiến thắng của Jafar Panahi tại Cannes là một dấu mốc mang tính lịch sử, được xem là bước ngoặt cho nền điện ảnh nước này.
Đáng chú ý, It Was Just An Accident được sản xuất hoàn toàn bí mật, bên ngoài hệ thống kiểm duyệt chính thức. Panahi dành chiến thắng này cho các nhà làm phim Iran bị cấm hoạt động, đặc biệt là những nữ đạo diễn - những người bị đàn áp vì lên tiếng ủng hộ phong trào "Phụ nữ, Cuộc sống, Tự do".
Tại Cannes, Panahi chia sẻ với Hãng tin AFP rằng ông sẽ lập tức trở về Iran sau lễ trao giải. Sáng 26-5, ông đã đáp chuyến bay về đến sân bay quốc tế Imam Khomeini ở Tehran trong tiếng reo hò chào đón của người ủng hộ.
Chiến thắng của ông diễn ra trong bối cảnh chính quyền Iran đang gia tăng đàn áp giới nghệ sĩ và các nhà hoạt động xã hội, đặc biệt là sau làn sóng biểu tình vì quyền phụ nữ vào năm 2022.
Nhiều đạo diễn và diễn viên bị cấm làm việc, cấm xuất cảnh, thậm chí đối mặt với các án phạt pháp lý vì không tuân thủ các quy định khắt khe của chính quyền.
Ngay trước khi Liên hoan phim Cannes khai mạc, các nguồn tin của Radio Farda tiết lộ rằng ê kíp It Was Just An Accident đã bị lực lượng an ninh gây áp lực, bao gồm việc triệu tập thẩm vấn và các cuộc gọi từ cơ quan chức năng.
Đạo diễn Iran Mohammad Rasoulov - người đã trốn sang châu Âu vào tháng 5-2024 sau khi bị kết án tù vì phim The Seed of the Sacred Fig - tiết lộ It Was Just an Accident sẽ sớm trình chiếu rộng rãi trên toàn thế giới và hơn hết là tiếp cận với khán giả Iran "dù không qua các rạp chiếu chính thức, mà qua Internet".
Showroom: D11-47 KĐT Geleximco Lê Trọng Tấn, Hà Đông, Hà Nội
Điện thoại: 1900 98 98 36
Email: info@daisan.vn