Phim tài liệu âm nhạc Việt chỉ là 'gia vị cộng thêm'?

Phim tài liệu âm nhạc do VN sản xuất được tung ra chiếu rạp ngày càng nhiều, tuy nhiên doanh thu còn khá khiêm tốn so với các thể loại khác.

Đầu năm 2025 đã có 2 bộ phim tài liệu âm nhạc về 2 chương trình đình đám ra mắt khán giả.

Anh trai say hi: Kẻ phản diện tạo nên người hùng ra rạp cuối tháng 2.2025, vào top phim tài liệu âm nhạc có doanh thu cao nhất phòng vé Việt với 15,4 tỉ đồng. Phim dài gần 2 tiếng, ghi lại 4 đêm concert của 30 "anh trai", kết hợp biểu diễn sân khấu và hậu trường tập luyện. Giữa tháng 5, Mưa lửa - phim tài liệu về chương trình truyền hình thực tế Anh trai vượt ngàn chông gai - do Đinh Hà Uyên Thư đạo diễn, gây chú ý với khán giả trẻ. Theo số liệu của Box Office Vietnam, phim thu về hơn 11,9 tỉ đồng.

Sơn Tùng M-TP được xem như nghệ sĩ khởi xướng dòng phim tài liệu âm nhạc ở VN khi cho ra rạp bộ phim Sky Tour Movie vào tháng 6.2020, ghi dấu những buổi diễn của nam ca sĩ tại Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM. Phim có sự chỉ đạo của Nguyễn Quang Dũng, được thực hiện với kỹ thuật quay chất lượng cao, âm thanh sống động. Phim đạt tổng doanh thu phòng vé hơn 11 tỉ đồng sau 10 ngày trụ rạp, theo số liệu của Box Office Vietnam (trang tổng hợp, phân tích doanh thu phòng vé).

Sau Sơn Tùng M-TP, các nghệ sĩ khác liên tiếp phát hành phim tài liệu âm nhạc mà trong đó họ là nhân vật chính. Cũng năm 2020, Hồ Ngọc Hà trình làng Rồi một ngày Hà nói về tình yêu. Năm 2023, Hà Anh Tuấn giới thiệu phim tài liệu âm nhạc Những vết thương lành - The Healed Wounds. Tháng 4.2023, Mỹ Tâm phát hành phim tài liệu Tri âm the movie: Người giữ thời gian, kỷ niệm 20 năm ca hát. Phim được đánh giá kịch bản tốt, có cốt truyện, tạo cảm xúc cho người xem. Phim rời rạp sau 9 ngày, đạt doanh thu 12 tỉ đồng.

Tuy nhiên, không phải phim tài liệu âm nhạc nào cũng đạt doanh thu khá. Vietnamese Concert Film: Chúng ta là người Việt Nam của Hoàng Thùy Linh khởi chiếu tháng 3.2025. Sau khoảng 1 tuần, ê kíp thông báo rút phim khỏi rạp vì doanh thu quá khiêm tốn, chỉ ở mức 200 triệu đồng. Trước đó, Màu cỏ úa kể về cuộc đời của nhạc sĩ Trần Tiến, ra rạp cuối năm 2020, thu về hơn 87 triệu đồng.

Ông Nguyễn Hoàng Hải, Giám đốc nội dung CGV Vietnam, nhận định: "Thực tế cho thấy, doanh thu của phim tài liệu ca nhạc do VN sản xuất hiện vẫn còn khá khiêm tốn so với các thể loại phim chiếu rạp phổ biến. Theo tôi, nguyên nhân chính đến từ đặc thù nội dung của dòng phim này: thường phục vụ cho một tệp khán giả nhất định, chủ yếu là người hâm mộ nghệ sĩ. Đây không phải nhóm khán giả đại chúng nên khả năng mở rộng quy mô tiếp cận còn hạn chế. Bên cạnh đó, yếu tố cảm xúc và không khí khi thưởng thức cũng đóng vai trò rất quan trọng. Nếu người xem không phải là fan của nghệ sĩ, họ có thể không cảm nhận được trọn vẹn giá trị âm nhạc hay sự kết nối tập thể trong rạp, từ đó ảnh hưởng đến trải nghiệm tổng thể. Danh tiếng của nghệ sĩ thường mang tính phân hóa rõ rệt, điều này cũng góp phần làm cho lượng người xem không đồng đều".

Theo cây bút phê bình phim Nguyễn Phong Việt, phim tài liệu âm nhạc của nghệ sĩ nói chung được làm ra để phục vụ cho chính fan của họ. Vì vậy, dòng phim này rất hạn chế về mặt suất chiếu cũng như mức độ đầu tư quảng bá so với một bộ phim chiếu rạp theo kiểu truyền thống. Ngoài ra, từ phía nghệ sĩ hay nhà sản xuất dự án, ngay từ đầu những bộ phim tài liệu âm nhạc không nằm ngoài mục đích phục vụ cho thương hiệu cá nhân nghệ sĩ hoặc một tour diễn, chương trình cụ thể... Do đó, về mặt doanh thu, họ cũng không đặt ra mục tiêu cao vì phim chỉ là một phần trong chiến dịch tổng thể của nghệ sĩ, tour diễn.

Cũng theo nhà báo Phong Việt, ngoài giá trị cộng thêm về doanh thu thì các phim tài liệu âm nhạc còn có thể xem như giá trị cộng thêm cho khán giả hâm mộ những góc nhìn chân thực sau hậu trường, hiểu hơn về nghệ sĩ... "Trong tương lai, dòng phim tài liệu âm nhạc vẫn sẽ xuất hiện ở VN một cách đều đặn, vẫn là món gia vị độc đáo cho thị trường phim chiếu rạp", Phong Việt nhận định.