(Dân trí) - Nga đã có bước tiến đáng kể trong lĩnh vực hàng không quân sự với phiên bản Su-57 mới nhất, được tối ưu hóa cho nhiệm vụ chế áp hệ thống phòng không đối phương.
Lần đầu lộ diện với tên lửa đầy uy lực
Cách đây vài ngày, Tập đoàn Máy bay Thống nhất (UAC) của Nga đã gây chấn động toàn cầu khi công bố đoạn video đầu tiên về tiêm kích Su-57 mang tên lửa chống bức xạ Kh-58UShKE bên trong khoang vũ khí chính.
Sự kiện này không chỉ xác nhận Su-57 có khả năng tàng hình tốt mà còn đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ của Nga trong lĩnh vực tìm diệt radar, một ưu thế vượt trội từng làm nên tên tuổi của Liên Xô.
Chương trình Su-57 đang tăng tốc khi máy bay này đã được "thử lửa" tại Ukraine và chuẩn bị cho các hợp đồng xuất khẩu lớn, hứa hẹn thay đổi cục diện không chiến hiện đại.
Su-57, được NATO định danh Felon, là sản phẩm của chương trình PAK FA khởi xướng từ những năm 2000. Dự án này nhằm thay thế các dòng máy bay cũ như MiG-29 và Su-27 trong Không quân Nga, đồng thời cạnh tranh với các tiêm kích thế hệ 5 của Mỹ như F-22 Raptor và F-35 Lightning II.
Chuyến bay thử nghiệm đầu tiên của Su-57 diễn ra vào năm 2010, nhưng chương trình gặp nhiều trở ngại do ngân sách hạn chế và công nghệ phức tạp.
Đến 2020, Su-57 chính thức được đưa vào biên chế, với lô sản xuất hàng loạt đầu tiên được bàn giao cho đơn vị chiến đấu vào năm 2024. Hiện tại, Nga đã thành lập Trung đoàn Su-57 đầu tiên với khoảng 20-30 chiếc đang hoạt động. Chuyên gia Guy Plopsky nhận định Su-57 đã trải qua nhiều thử nghiệm thực chiến hơn bất kỳ tiêm kích thế hệ 5 nào khác, giúp tinh chỉnh các hệ thống cảm biến và điều khiển.
Tính năng nổi bật và khả năng thực chiến
Phiên bản mới nhất của Su-57 nổi bật với cấu hình chuyên biệt cho nhiệm vụ SEAD (Suppression of Enemy Air Defenses - Chế áp phòng không đối phương). Trong video của UAC, khoang vũ khí chính mở ra, lộ rõ 2 tên lửa Kh-58UShKE, biến thể hiện đại hóa từ dòng Kh-58 thời Liên Xô. Tên lửa này có cánh gập để vừa trong khoang bụng, giúp Su-57 duy trì tiết diện phản xạ radar (RCS) thấp, từ 0,1-1m².
Với tầm bắn lên đến 250km và tốc độ Mach 3.6, Kh-58UShKE có khả năng tiêu diệt radar đối phương ngay cả khi chúng chỉ hoạt động ngắn hạn. Điều này mang lại lợi thế lớn so với các máy bay phương Tây, vốn chưa tích hợp đầy đủ tên lửa chống radar như AGM-88G trên F-35.
Giáo sư Roman Gusarov nhấn mạnh Su-57 đang trở thành thách thức lớn đối với hệ thống phòng không Ukraine. Ngoài ra, Su-57 còn được trang bị động cơ AL-41F1 cho phép “siêu hành trình” ở tốc độ Mach 1.3 mà không cần tăng lực, cùng hệ thống vector lực đẩy 3D tăng cường độ cơ động.
Su-57 đã chứng minh giá trị qua các hoạt động thực chiến ở Ukraine từ 2022, tham gia đa dạng nhiệm vụ: không chiến, tấn công chính xác, chế áp radar và hoạt động trong vùng trời dày đặc phòng không. Kinh nghiệm từ chiến trường giúp Nga cải tiến cảm biến, hệ thống điều khiển và khoang vũ khí, dẫn đến phiên bản SEAD hiện tại.
Tuy nhiên, một số chuyên gia phương Tây lưu ý rằng Su-57 thường hoạt động từ lãnh thổ Nga, phóng tên lửa từ xa để tránh rủi ro, phản ánh hạn chế về số lượng và e ngại mất mát.
Đến tháng 11/2025, Nga đã giành thêm các khu vực ở Zaporizhia nhờ hỗ trợ từ không quân, bao gồm Su-57.
Chuyên gia từ kênh United24 Media cho rằng dù video mới nhất thể hiện khả năng mang tên lửa Kh-58, nhưng tính năng “thế hệ 5" của Su-57 vẫn bị nghi ngờ do sản xuất hạn chế và công nghệ chưa hoàn thiện, đặc biệt khi Nga đang chịu sức ép trừng phạt khắc nghiệt từ Mỹ - phương Tây.
Về sản xuất, chương trình Su-57 đang mở rộng quy mô. Nhà máy Komsomolsk-on-Amur đã khánh thành dây chuyền mới vào tháng 8/2024 nhằm tăng năng suất. Đến nửa cuối 2025, Nga dự kiến bàn giao thêm nhiều lô, với mục tiêu sản xuất 16 chiếc mỗi năm.
Tập đoàn Máy bay Thống nhất mới bàn giao thêm lô Su-57 và Su-35S vào tháng 11. CEO Sergei Chemezov khẳng định máy bay đang được cải tiến dựa trên kinh nghiệm thực chiến.
Phiên bản nâng cấp Su-57M (Megapolis) đang được phát triển, tích hợp động cơ mới AL-51 với vòi phun 2D giảm phát nhiệt, hệ thống mũ bay hiển thị (HMD) và tích hợp máy bay không người lái (MUMT). Tuy nhiên, lệnh trừng phạt của phương Tây đã làm gián đoạn lộ trình sản xuất, khiến Nga phải tìm nguồn linh kiện thay thế. Dù gặp nhiều khó khăn, tiêm kích Su-57 vẫn vượt trội về dung lượng vũ khí mang theo trong khoang so với F-22 và F-35.
Định hướng xuất khẩu và cạnh tranh toàn cầu
Giới chuyên gia nhận định, xuất khẩu là hướng đi quan trọng của Su-57. Nga xác nhận lô đầu tiên sẽ bàn giao vào năm 2025 và người "mở hàng" là Algeria. Algeria đã ký hợp đồng mua thêm Su-57 nhằm hiện đại hóa lực lượng không quân.
Ấn Độ, dù từng rút khỏi dự án hợp tác FGFA, đang xem xét quay trở lại. Nga đề nghị chuyển giao mã nguồn đầy đủ và đội ngũ chuyên gia Nga đánh giá HAL (Hindustan Aeronautics Limited) đã có 50% năng lực sản xuất Su-57 tại chỗ. Tháng 7 vừa qua, Ấn Độ thông báo không mua F-35 của Mỹ, mở đường cho Su-57. Triều Tiên và các nước khác như Ai Cập cũng quan tâm đến dòng tiêm kích chiến đấu Su-57. Nga dự kiến sẽ trưng bày Su-57 tại Dubai Airshow 2025.
So sánh với các sản phẩm phương Tây, Su-57 của Nga có ưu thế về độ cơ động và dung lượng vũ khí (10.000kg), vượt F-22 và F-35. Tuy nhiên, khả năng tàng hình kém hơn do thiết kế cửa nạp lộ cánh quạt động cơ. F-22 vượt trội về không chiến nhưng bị cắt giảm ngân sách khiến hạn chế nâng cấp, trong khi F-35 chậm tích hợp tên lửa chống bức xạ AGM-88G.
Theo Voennoe Delo, Su-57 là máy bay duy nhất kết hợp tàng hình cao và nhiệm vụ SEAD toàn diện. Chuyên gia từ Simple Flying cho rằng F-22 vẫn dẫn đầu về tàng hình và cảm biến, nhưng Su-57 mạnh hơn ở tầm xa và chi phí. Một chuyên gia Nga thừa nhận Su-57 chưa phải “thế hệ 5 thực thụ” do thiếu điện tử tiên tiến, nhưng việc Ấn Độ chi 6 tỷ USD cho dự án chứng tỏ nó rất tiềm năng.
Các chuyên gia quốc tế có quan điểm đa chiều khi đánh giá về sức mạnh của tiêm kích Su-57.
Ông Sergei Chemezov từ Rostec ca ngợi Su-57 là “vũ khí đáng gờm” với khả năng sống sót cao. Ngược lại, trang 19FortyFive gọi chương trình là “tai nạn chậm chạp” do sản xuất hạn chế, tàng hình kém, trong đó chuyên gia Mohammad Hassan Sangtarash lưu ý vòi phun 2D mới giảm phát nhiệt, nhưng công nghệ cảm biến vẫn chưa hoàn thiện.
Tại Zhuhai Airshow 2025, Su-57E được trưng bày với hệ thống EW tiên tiến. Một số ý kiến cho rằng tiêm kích Su-57 kém F-22 về khả năng tàng hình, nhưng vượt F-35 về tính năng cơ động. Vì vậy, Su-57 đại diện cho sự phục hồi của Nga, nhưng cần vượt qua các lệnh trừng phạt để tăng khả năng cạnh tranh toàn cầu.
Tương lai của tiêm kích tàng hình Su-57 sẽ sáng sủa hơn với xuất khẩu và nâng cấp, nhưng thách thức từ các lệnh trừng phạt và cạnh tranh vẫn tồn tại. Đến nay, với video mới đây và triển lãm tại Dubai 2025 sắp tới, Nga tiếp tục khẳng định vị thế cường quốc quân sự, góp phần vào “trật tự thế giới công bằng hơn”, theo Ngoại trưởng Sergei Lavrov.
Gian số L4-07 tầng 4, nơ-2 - Gold Season, 47 Nguyễn Tuân, Thanh Xuân, Hà Nội
Điện thoại: 1900 98 98 36
Fax: 045625169
Email: info@daisan.vn