Phản ứng của Mỹ và các nước sau khi Israel tấn công Iran

Hầu như không có tuyên bố công khai nào ủng hộ cuộc tấn công của Israel vào Iran ngày 13-6. Phần lớn đều bày tỏ quan ngại, lo ngại sẽ có xung đột lớn hơn.

Cuộc tấn công của Tel Aviv ngày 13-6 là chiến thuật phủ đầu mà Israel đã áp dụng từ lâu đối với những gì mà họ xem là mối đe dọa tồn vong của đất nước. Tuy nhiên hành động của Israel đã vấp phải sự quan ngại lớn từ khắp nơi trên thế giới.

Mỹ nói rõ không liên quan

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, trong một động thái nhằm làm rõ vai trò của Mỹ, đã khẳng định đây là cuộc tấn công "đơn phương chống lại Iran" của Israel. 

"Chúng tôi không tham gia vào các cuộc tấn công chống lại Iran và ưu tiên hàng đầu của chúng tôi là bảo vệ lực lượng Mỹ trong khu vực. Tôi xin nói rõ: Iran không nên nhắm vào lợi ích hoặc nhân sự của Mỹ", ông nhấn mạnh.

Theo thông báo từ Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ chủ trì cuộc họp khẩn cấp với Hội đồng An ninh quốc gia trong sáng 13-6 (giờ địa phương). 

"Iran không thể có bom hạt nhân và chúng tôi hy vọng Tehran sẽ quay lại bàn đàm phán. Chúng ta cứ chờ xem điều gì sẽ xảy ra. Nhưng một số người trong ban lãnh đạo sẽ không quay trở lại", phóng viên Jennifer Griffin của Fox News trích lời ông Trump nói trong một bài đăng trên X, ám chỉ vụ tấn công đã khiến một số quan chức và tướng lĩnh Iran thiệt mạng.

Chỉ vài ngày trước khi Israel tấn công Iran, ông Trump đã điện đàm với Thủ tướng Netanyahu và kêu gọi Tel Aviv kiềm chế các hành động quân sự chống lại Tehran trong bối cảnh Mỹ và Iran đang đàm phán về vấn đề vũ khí hạt nhân.

Tại thành phố New York, cảnh sát đã được tăng cường tới các địa điểm có người Do Thái do lo ngại làn sóng phản đối Israel có thể dẫn tới các vụ bạo lực nhắm vào công dân nước này và người Do Thái tại Mỹ.

Phản ứng của Liên hợp quốc cùng một số nước đồng minh của Mỹ cũng nhận được nhiều chú ý trong những giờ đầu sau vụ tấn công.

Người phát ngôn của tổng thư ký Liên hợp quốc nhấn mạnh ông António Guterres lên án mọi hành động leo thang quân sự ở Trung Đông. 

"Ông đặc biệt quan ngại về các cuộc tấn công của Israel vào các cơ sở hạt nhân ở Iran trong khi các cuộc đàm phán giữa Iran và Mỹ về tình trạng chương trình hạt nhân của Iran đang diễn ra. 

Tổng thư ký Liên hợp quốc yêu cầu cả hai bên thể hiện sự kiềm chế tối đa, tránh bằng mọi giá rơi vào xung đột sâu sắc hơn, một tình huống mà khu vực khó có thể chấp nhận được", vị này nói thêm.

Lo ngại xung đột lan rộng

Trong khi đó, Oman, quốc gia dự kiến tổ chức vòng đàm phán thứ sáu giữa Mỹ và Iran vào cuối tuần này, đã lên án mạnh mẽ Israel.

"Oman coi hành động này là sự leo thang nguy hiểm, liều lĩnh, vi phạm trắng trợn Hiến chương Liên hợp quốc và các nguyên tắc của luật pháp quốc tế. Hành vi hung hăng, dai dẳng như vậy là không thể chấp nhận được, và làm mất ổn định thêm hòa bình và an ninh khu vực.

Quốc vương Oman cho rằng Israel phải chịu trách nhiệm về sự leo thang này và hậu quả của nó, đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế có lập trường cứng rắn và rõ ràng để ngăn chặn hành động nguy hiểm này", Hãng tin Reuters dẫn tuyên bố của Oman nhấn mạnh.

Các đồng minh của Mỹ chọn cách phản ứng mềm mỏng hơn, tránh lên án Israel. Ngoại trưởng Úc Penny Wong bày tỏ lo ngại về sự leo thang căng thẳng giữa Israel và Iran, mô tả "điều này có nguy cơ làm mất ổn định thêm một khu vực vốn đã bất ổn". 

"Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên kiềm chế các hành động và lời lẽ có thể làm gia tăng thêm căng thẳng. Chúng ta đều hiểu rằng mối đe dọa từ chương trình tên lửa đạn đạo và hạt nhân của Iran là mối đe dọa đối với hòa bình và an ninh quốc tế, nhưng chúng tôi kêu gọi các bên ưu tiên đối thoại và ngoại giao", bà nói.

Trong khi đó, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon nhấn mạnh: "Đây thực sự là diễn biến không mong muốn ở Trung Đông. Nguy cơ tính toán sai lầm là rất cao. Khu vực đó không cần thêm bất kỳ hành động quân sự nào nữa bởi rủi ro đi kèm với điều đó".

Chánh văn phòng Nội các Nhật Bản Hayashi Yoshimasa thì khẳng định nước này đang tiếp tục mọi nỗ lực ngoại giao cần thiết để ngăn chặn tình hình xấu đi hơn nữa, đồng thời thực hiện mọi biện pháp có thể để đảm bảo bảo vệ công dân Nhật Bản.