Phải tăng liên kết doanh nghiệp nội và FDI

Mở rộng địa giới đã mang đến động lực tăng trưởng mới cho TP.HCM, sức hút với các nhà đầu tư FDI cũng tăng lên, đây được coi là cơ hội để TP chuyển mình, vươn lên thành một trung tâm tài chính, công nghiệp, công nghệ cao của khu vực.

TP.HCM sau khi mở rộng chiếm khoảng 45% tổng vốn FDI đăng ký và thực hiện của cả nước. Vì thế, vai trò của khu vực FDI với tăng trưởng kinh tế của TP trong những năm tới rất quan trọng. Theo các chuyên gia, đây sẽ là một động lực để TP.HCM đạt được tăng trưởng hai con số, từng bước vươn lên trở thành trung tâm tài chính, công nghiệp, công nghệ cao của khu vực.

Phát huy tối đa lợi thế từ dòng vốn FDI

Việc mở rộng không gian phát triển, tăng kết nối hạ tầng, đặc biệt là đầu tư các dự án hạ tầng quan trọng như đầu tư các tuyến cao tốc, đường vành đai kết nối ba trung tâm, sân bay quốc tế Long Thành (Đồng Nai), cảng trung chuyển Cần Giờ, các tuyến metro... đang mở ra không gian phát triển mới, tăng sức hút đầu tư cho TP.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, GS Nguyễn Mại, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư, cho rằng là động lực tăng trưởng kinh tế lớn nhất của cả nước, TP.HCM sau sáp nhập thêm Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu có quy mô kinh tế chiếm khoảng 40% GDP cả nước. Nếu xét riêng vốn đầu tư FDI, TP.HCM mới chiếm khoảng 45% tổng vốn vốn FDI đăng ký và thực hiện.

Cả ba địa phương này trước khi sáp nhập đều dẫn đầu về thu hút đầu tư FDI với lợi thế riêng có, trong đó khu vực TP.HCM cũ đi đầu về thu hút đâu tư FDI trong các lĩnh vực chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, với Khu chế xuất Tân Thuận chuyên phục vụ xuất khẩu. Khu chế xuất này đang chuyển động theo hướng tập trung thu hút đầu tư các dự án kinh tế số, công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo (AI), big data, bán dẫn, blockchain...

Những năm qua, Bình Dương được đánh giá là một trong những địa phương thành công nhất trong thu hút đầu tư FDI, có ưu điểm là nhanh nhạy, đi đầu trong thu hút đầu tư từ các tập đoàn Hàn Quốc. Đây cũng là địa phương đi đầu cả nước trong hợp tác với Singapore để tạo nên những khu kinh tế đa chức năng, sau này gọi là khu đô thị dịch vụ công nghiệp, rất hiện đại.

"Khu Công nghệ cao TP.HCM có đóng góp lớn vào xuất khẩu trong những năm gần đây, đồng thời đang góp phần tạo nên một hệ sinh thái cho các start-up Việt Nam. Trong đó, một số start-up đã vươn lên thành những tập đoàn lớn, giúp TP.HCM trở thành địa phương đi đầu trong chuyển đổi số và kinh tế tuần hoàn", ông Mại nói.

Theo TS Phạm Hùng Tiến - Trưởng bộ môn kinh doanh quốc tế, khoa logistics và kinh doanh quốc tế, Đại học Đại Nam, khu vực FDI đã đóng gióp rất lớn cho tăng trưởng kinh tế của TP.HCM nói riêng và tăng trưởng cả nước nói chung. Đặc biệt, các doanh nghiệp FDI có đóng góp lớn vào xuất khẩu nhiều năm qua, đưa Việt Nam trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu hàng đầu, liên tục xuất siêu.

Những đóng góp này đã thúc đẩy chuyển dịch của nền kinh tế theo hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa. Tuy nhiên, ông Tiến cho rằng để khu vực này mang đến nhiều giá trị gia tăng hơn, cần có định hướng rõ về việc thu hút đầu tư FDI theo ngành, lĩnh vực, sản phẩm. Là nơi tập trung nhiều tiềm lực, trình độ tri thức cao nhất cả nước, TP.HCM mạnh dạn tư duy thu hút đầu tư FDI theo ngành, lĩnh vực đủ sức cạnh tranh trong khu vực.

"Và trong mỗi ngành phải cụ thể hóa ra được là nên tập trung vào những sản phẩm, nhóm sản phẩm nào. Ví dụ như phát triển ngành công nghiệp bán dẫn cũng có nhiều công đoạn khác nhau, nhiều sản phẩm khác nhau. Chẳng hạn sản xuất chip dùng trong các sản phẩm tiêu dùng như tivi, tủ lạnh sẽ phù hợp với Việt Nam hơn là sản xuất các siêu chip có kích thước siêu nhỏ", ông Tiến nói.

Đóng góp của FDI nhìn từ câu chuyện Samsung

Vào Việt Nam từ năm 2008, với số vốn đăng ký xây dựng nhà máy đầu tiên - Samsung Electronics Vietnam (SEV) Bắc Ninh khoảng 670 triệu USD, tính đến cuối năm 2024, tổng vốn đầu tư của Tập đoàn Samsung đã đạt 23,2 tỉ USD.

Bên cạnh việc tăng vốn đầu tư vào Nhà máy Samsung Electronics Vietnam (SEV) Bắc Ninh, Samsung đã lần lượt mở rộng đầu tư tại Việt Nam hàng loạt dự án tỉ USD tại nhiều địa phương khác như: Nhà máy Samsung Electronics Vietnam (Thái Nguyên), Nhà máy Samsung Display (Bắc Ninh), Nhà máy Samsung Electronics HCMC CE Complex(TP.HCM), Nhà máy Samsung Electro - Mechanics và Nhà máy Samsung Display (Thái Nguyên).

Với dòng vốn đầu tư hàng chục tỉ USD vào các nhà máy điện, điện tử, sản xuất điện thoại thông minh tại hai tỉnh Bắc Ninh, Thái Nguyên, Samsung đã góp phần thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế của hai tỉnh, nâng tỉ trọng đóng góp của ngành công nghiệp chế biến, chế tạo vào cơ cấu GDP toàn tỉnh. 

Tại TP.HCM, Nhà máy Samsung Electronics HCMC CE Complex (SEHC) cũng là một trong những dự án FDI công nghệ cao đang phát huy hiệu quả theo đúng với định hướng thu hút đầu tư FDI.

Tháng 3-2020, Samsung cũng đã khởi công xây dựng Trung tâm R&D tại Hà Nội (SVMC). Đây là cơ sở nghiên cứu lớn nhất của Samsung tại Đông Nam Á, nơi phát triển các công nghệ phần mềm, AI, 5G, với vốn đầu tư hơn 220 triệu USD. 

Điều quan trọng hơn, từ các nhà máy Samsung nhiều tỉ USD tại Bắc Ninh, Thái Nguyên, TP.HCM và Hà Nội, một chuỗi cung ứng sản xuất nội địa đang dần hình thành. Đến nay có khoảng 306 doanh nghiệp Việt Nam đã tham gia vào chuỗi cung ứng Samsung.

Để thúc đẩy chuỗi cung ứng Samsung tại Việt Nam phát triển, trong chuyến công tác đến Việt Nam vào tháng 8-2025, ông Roh Tae Moon, Tổng giám đốc điều hành Samsung điện tử, cho biết từ năm 2015, Samsung đã triển khai nhiều chương trình phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam. 

Đặc biệt, từ đầu năm 2025, Samsung Việt Nam đã kết hợp với tập đoàn mẹ thành lập một nhóm phản ứng nhanh xây dựng quy trình tìm kiếm nguồn cung ứng một cách hệ thống, mở rộng hoạt động tìm kiếm nguồn cung ứng.

Sau khi tìm được các doanh nghiệp tiềm năng, Samsung sẽ tập trung vào hỗ trợ tư vấn nhà máy thông minh để không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn đào tạo các chuyên gia sản xuất. 

Ngoài ra, Samsung cũng đang phối hợp với Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) để tuyển dụng và đào tạo kỹ sư AI, 5G cho Việt Nam. Theo đó, hàng loạt sinh viên công nghệ tốt nghiệp loại xuất sắc sẽ được Samsung tuyển dụng, đào tạo nâng cao, đưa qua Hàn Quốc học tập để đạt chuẩn quốc tế.

Đây là những nỗ lực của Samsung trong nội địa hóa chuỗi cung ứng tại Việt Nam, điều này sẽ tạo lan tỏa, thúc đẩy quá trình chuyển giao công nghệ giữa Samsung và các doanh nghiệp trong nước. Đóng góp của Samsung cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam, đặc biệt là tăng trưởng xuất khẩu là không nhỏ.

Theo số liệu của Samsung, doanh nghiệp này đang đóng góp khoảng 22% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước những năm gần đây và tạo việc làm thường xuyên cho khoảng hơn 90.000 lao động. Riêng 6 tháng đầu năm 2025, doanh thu của Samsung tại Việt Nam đạt khoảng 31,8 tỉ USD, trong đó xuất khẩu đạt 28 tỉ USD.