Ông Trump tới vùng Vịnh, Israel lo không còn được ưu tiên hàng đầu

Quyết định bỏ qua Israel trong chuyến công du Trung Đông tuần này của Tổng thống Mỹ Donald Trump là động thái mới nhất gieo rắc nghi ngờ tại quốc gia này về vị trí của họ trong các ưu tiên của Washington.

Các chính trị gia Israel tỏ ra không lo lắng khi Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định không đến Israel trong chuyến thăm Trung Đông tuần này.

Nhưng diễn biến này đã làm gia tăng mối lo ngại của Israel rằng đồng minh chủ chốt đang giảm bớt quan tâm.

Việc thả con tin Edan Alexander, có song tịch Mỹ-Israel đã được đảm bảo nhờ các cuộc đàm phán giữa Washington và Hamas mà không có sự tham gia của Israel.

Văn phòng của Thủ tướng Benjamin Netanyahu hôm 11.5 cho biết đã nhận được thông báo từ Mỹ.

Nhưng nhiều người Israel đã chỉ trích chính phủ của mình về thỏa thuận này, như ông Guy Barnatan ở Tel Aviv: "Thật bực bội khi Mỹ phải thay chúng tôi đưa con tin về... Và nếu mọi người nghĩ rằng ông Trump sẽ chăm lo cho lợi ích của Israel thì thật ra ông ấy đang lo cho công việc của mình, đang nghĩ cho nước Mỹ. Và chúng ta phải làm như thế".

Bên cạnh đó còn xuất hiện nhiều dấu hiệu khác.

Tuần trước, ông Trump tuyên bố Mỹ sẽ ngừng ném bom lực lượng Houthi ở Yemen, chỉ vài ngày sau khi một tên lửa Houthi tấn công sân bay chính của Israel.

Một quan chức Israel gọi thông báo của ông Trump là "một sự xấu hổ".

Và một chuyên gia viết cho tờ Ynet của Israel bình luận rằng thông điệp từ Washington là rất rõ ràng: "Israel không còn là ưu tiên hàng đầu của Mỹ nữa".

Mỹ cũng đang đàm phán với Iran về chương trình hạt nhân của nước này, một động thái cũng thể gây suy yếu mọi lời đe dọa hành động quân sự của Israel.

Ông Trump nói: "Tôi rất muốn thấy một thỏa thuận hòa bình, một thỏa thuận hòa bình vững chắc. Iran không thể có vũ khí hạt nhân".

Khi ông Trump chuẩn bị đến thăm Riyadh, Reuters đưa tin Mỹ không còn yêu cầu Ả Rập Xê Út bình thường hóa quan hệ với Israel như một điều kiện để xúc tiến hợp tác hạt nhân dân sự.

Ông cũng đến thăm Qatar và UAE.

Bình thường hóa quan hệ với Ả Rập Xê Út là một mục tiêu chính của Thủ tướng Netanyahu, nhưng hiện có vẻ như bị trì hoãn vô thời hạn.

Một phần lý do là để tránh đương đầu lập trường của Riyadh đòi hỏi Israel phải tiến tới một giải pháp với người Palestine.

Nhưng điều này cũng cho thấy rõ rằng cuộc chiến ở Gaza đã gây tổn hại như thế nào cho Israel trên trường quốc tế.

Các cơ quan y tế cho biết chiến dịch quân sự của Israel ở Gaza đã giết chết hơn 52.000 người Palestine và tàn phá vùng đất này.

Tuần trước, đại sứ Mỹ tại Israel Mike Huckabee đã phủ nhận thông tin cho rằng ông Trump đang xa lánh nước này, và khẳng định mối quan hệ song phương vẫn "vững như bàn thạch".

Các quan chức Israel cho biết mối quan hệ chính thức vẫn bền chặt, bao gồm cả trong các cuộc đàm phán giữa Mỹ và Israel về tương lai hậu chiến của Gaza.

Trong nhiệm kỳ trước của mình, ông Trump đã bất chấp dư luận thế giới khi chuyển đại sứ quán Mỹ đến Jerusalem, nơi Israel coi là thủ đô của mình.

Ông Trump khi đó cũng công nhận việc Israel sáp nhập cao nguyên Golan, mà Israel đã chiếm giữ trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967.

Nhưng trong thời điểm Israel đang phải đối mặt với áp lực quốc tế nặng nề, sự giảm sút quan tâm từ Mỹ, nếu có, sẽ là một đòn giáng thảm khốc đối với đất nước đã dựa vào hỗ trợ quân sự và ngoại giao của Mỹ kể từ ngày lập quốc năm 1948.