Ông Trump muốn tái kiểm soát căn cứ không quân tại Afghanistan

"Mỹ đã trao căn cứ Bagram cho Taliban mà chẳng nhận được gì. Giờ đây, chúng tôi đang cố gắng giành lại", Tổng thống Mỹ Donald Trump nói ngày 18/9, trong cuộc họp báo với Thủ tướng Anh Keir Starmer ở Chequers.

Ông nói căn cứ không quân Bagram, từng là căn cứ lớn nhất của Mỹ tại Afghanistan và giữ vai trò trung tâm hậu cần trong cuộc chiến kéo dài 20 năm ở nước này, "chỉ cách nơi Trung Quốc phát triển vũ khí hạt nhân khoảng một giờ di chuyển".

Ông không nói rõ "nơi Trung Quốc phát triển vũ khí hạt nhân" là địa điểm nào. Tuy nhiên, Trung Quốc được cho là đang triển khai vũ khí hạt nhân tại Tây Tạng, nơi cách căn cứ Bagram khoảng 800 km.

Tuy không xác nhận liệu Washington có đang đàm phán với Taliban về thỏa thuận giành lại căn cứ Bagram hay không, ông Trump bình luận rằng ông có "đòn bẩy" vì Taliban "cần nhiều thứ từ chúng tôi".

Ông cũng chỉ trích người tiền nhiệm Joe Biden đã đánh mất căn cứ quân sự trong chiến dịch rút quân "thảm họa toàn diện" năm 2021.

"Tôi cũng từng có ý định rút quân khỏi Afghanistan, nhưng chúng tôi có kế hoạch rút đi trên tư thế mạnh mẽ và đàng hoàng. Tôi còn có ý định giữ lại Bagram, một trong những căn cứ không quân lớn nhất thế giới", ông Trump nói.

Tổng thống Mỹ từng đưa ra tuyên bố tương tự hồi tháng 3, khẳng định ông từng có ý tưởng duy trì một lực lượng nhỏ tại căn cứ không quân Bagram một khi kết thúc cuộc chiến ở Afghanistan.

Theo các nguồn thạo tin tiết lộ với CNN, ông Trump và giới chức an ninh quốc gia đã âm thầm thảo luận nhiều tháng qua về khả năng đòi lại Bagram. Giới chức Mỹ muốn dùng căn cứ Bagram để giám sát Trung Quốc, do khoảng cách khá gần của nó với biên giới nước này.

Bên cạnh đó, Washington muốn thiết lập trung tâm chống khủng bố để đối phó phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, tận dụng nguồn khoáng sản của Afghanistan và có thể mở lại cơ sở ngoại giao ở nước này. Tất cả những mục tiêu này đều đòi hỏi Mỹ tái lập hiện diện quân sự ở Afghanistan bằng một căn cứ.

Bagram được Liên Xô xây dựng từ thập niên 1950 và trở thành căn cứ then chốt của Mỹ sau sự kiện 11/9/2001. Tại thời kỳ đỉnh điểm, nơi đây có hơn 100.000 binh sĩ, hai đường băng dài, bệnh viện 50 giường và một nhà giam.

Trong cuộc chiến ở Afghanistan Bagram là điểm xuất phát cho hầu hết lực lượng Mỹ, nhiều đời tổng thống Mỹ cũng từng đến đây để thị sát.

Tháng 7/2021, tổng thống Biden ra lệnh cho Lầu Năm Góc rút toàn bộ lực lượng khỏi Bagram, khi lực lượng Taliban áp sát thủ đô Kabul. Báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ năm 2023 kết luận việc bỏ lại căn cứ Bagram góp phần khiến cuộc di tản hỗn loạn tại sân bay Kabul trở nên nghiêm trọng hơn, biến sân bay quốc tế Hamid Karzai trở thành lối sơ tán duy nhất.

Thanh Danh (Theo Politico, CNN)