Ông Trump lại đe dọa Harvard

Ông Trump lại có động thái gây sức ép cho Đại học Harvard. Ảnh: Independent.

The Guardian đưa tin Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick vừa gửi thư tới Chủ tịch Đại học Harvard Alan M. Garber, cáo buộc trường vi phạm các yêu cầu pháp lý và hợp đồng liên quan các chương trình nghiên cứu, bằng sáng chế được liên bang tài trợ.

Bức thư cho biết Bộ Thương mại Mỹ đã khởi động quy trình can thiệp theo Đạo luật Bayh-Dole. Quy trình này cho phép chính phủ tiếp quản quyền sở hữu hoặc cấp giấy phép các bằng sáng chế.

Ông Lutnick khẳng định bộ đánh giá cao những tiến bộ khoa học và công nghệ mang tính đột phá từ việc hợp tác với các cơ sở như Đại học Harvard. Điều này đồng nghĩa với việc Harvard phải có "trách nhiệm then chốt" là đảm bảo các tài sản trí tuệ được liên bang tài trợ phải được sử dụng để tối đa hóa lợi ích cho người dân Mỹ.

Ngoài ra, Bộ Thương mại yêu cầu trong vòng 4 tuần, Đại học Harvard phải cung cấp danh sách toàn bộ bằng sáng chế có nguồn gốc từ tài trợ liên bang, kèm thông tin về cách thức sử dụng và yêu cầu sản xuất tại Mỹ (nếu có).

Động thái này được xem là bước gia tăng áp lực từ Nhà Trắng. Trước đó, từ tháng 4, Đại học Harvard đã khởi kiện sau khi chính quyền ông Trump bắt đầu tước bỏ hoặc đóng băng hàng tỷ USD tiền tài trợ nghiên cứu.

Theo Văn phòng Phát triển Công nghệ Harvard, tính đến ngày 1/7/2024, Đại học Harvard nắm giữ hơn 5.800 bằng sáng chế, hơn 900 giấy phép công nghệ với hơn 650 đối tác trong ngành.

Hiện, phía Đại học Harvard hiện chưa có phát ngôn về vấn đề này.

Trước nguy cơ bị cắt nguồn tài trợ nghiên cứu, một số trường như Đại học Columbia hay Đại học Brown đã chọn dàn xếp với chính phủ. Trong khi đó, phía Đại học Harvard lại chọn cách tiếp tục đối đầu.

Chủ tịch Alan M. Garber bác bỏ thông tin cho rằng trường đang cân nhắc khoản dàn xếp trị giá 500 triệu USD với chính quyền Tổng thống Donald Trump, đồng thời nhấn mạnh khả năng đạt được thỏa thuận là “rất xa vời”.

Theo The Guardian, Đạo luật Bayh-Dole do Thượng nghị sĩ Birch Bayh (bang Indiana) và Bob Dole (bang Kansas) bảo trợ, được cựu Tổng thống Jimmy Carter ký ban hành nhằm thúc đẩy đổi mới công nghiệp và tăng hiệu quả của cơ chế khuyến khích bằng sáng chế.

Nhiều chuyên gia về quyền dân sự, giới học thuật và các nhà phê bình cho rằng việc chính quyền ông Trump dùng đến Đạo luật Bayh-Dole và nhắm vào các trường đại học với lý do "không xử lý vấn đề bài Do Thái" thực chất là cái cớ để siết kiểm soát, đe dọa tự do học thuật và tự do ngôn luận.