Ông chủ Thuận An khai làm dự án giao thông vì 'địa phương nhờ vả'

Ngày 8/9, ông Nguyễn Duy Hưng, cựu Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thuận An, là một trong 29 người bị TAND Hà Nội xét xử tại vụ án vi phạm đấu thầu xảy ra ở Bắc Giang, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Hà Nội và Cục Đường bộ.

Nhiều cựu cán bộ cấp cao, cán bộ địa phương cũng bị xét xử do "tạo điều kiện không trong sáng" cho bị cáo Hưng, trong đó có ông Phạm Thái Hà, cựu Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cựu trợ lý nguyên Chủ tịch Quốc hội; Lê Ô Pích, cựu Phó chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang cũ.

>> Danh sách 29 bị cáo

VKSND Tối cao cáo buộc ông Hưng "lợi dụng mối quan hệ thân thiết" với một số lãnh đạo nhằm can thiệp, tác động đến địa phương, Bộ Giao thông vận tải. Việc này giúp Tập đoàn Thuận An được tạo điều kiện tham gia đấu thầu, thi công.

Ông Hưng cũng trực tiếp gặp người có thẩm quyền liên quan đến chỉ đạo, triển khai thực hiện dự án để thỏa thuận tỷ lệ chi phần trăm, thông đồng, móc ngoặc tại 5 dự án, gây thiệt hại tài sản Nhà nước hơn 120 tỷ đồng.

"Chê" dự án ít tiền định bỏ

Khai tại phiên tòa sáng nay, ông Hưng cho hay Thuận An có vốn điều lệ 800 tỷ đồng do mình làm chủ tịch với 86% vốn; vợ 10% và bố đẻ 4%, kinh doanh trong lĩnh vực xây dựng. Bị cáo thừa nhận hành vi như truy tố, song cho hay 2 trong 5 dự án "có giá dự toán quá thấp", từng định bỏ nhưng địa phương nhờ nên lại làm.

Cụ thể, tại Tuyên Quang có gói thầu dự án cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ trị giá 488 tỷ đồng, do Ban quản lý Dự án tỉnh làm chủ đầu tư. Do quen biết từ trước, ông Hưng tìm gặp ông Trần Viết Cương, khi này là Giám đốc Ban quản lý dự án, để xin tham gia và được đồng ý ngay. Chủ tịch Hưng còn được ông Cương chuyển file dự toán.

"Bị cáo chuyển file cho nhân viên tập đoàn xem, anh em báo là giá dự toán rất thấp, đề nghị không tham gia", chủ tịch Thuận An khai và cho hay sau đó nói lại với Cương về việc sẽ không tham gia.

Đứng trước lời khước từ, vị giám đốc Ban quản lý "xuống nước", đề nghị Thuận An tham gia 50% còn lại sẽ bố trí nhà thầu khác kèm lời hứa hẹn: "Sau này có dự án khác thuận lợi hơn thì Ban quản lý sẽ ủng hộ lại (tập đoàn) sau".

Ông Hưng khai vì hứa hẹn này nên chấp nhận tham gia 50% gói thầu. Chủ tịch Thuận An từ đây chỉ đạo Tổng giám đốc phối hợp các nhà thầu liên danh để tìm "quân xanh, quân đỏ", lên kịch bản đấu thầu và trúng thầu.

Cách làm tương tự được ông Hưng áp dụng với dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14E thuộc địa phận tỉnh Quảng Nam với chủ đầu tư là Ban quản lý số 4 của Cục Đường bộ, Bộ Giao thông vận tải, nay là Bộ Xây dựng.

Tại dự án này, Thuận An không phải móc nối ai vì bị cáo Nguyễn Quang Huy, Giám đốc Ban quản lý khi đó, là đồng nghiệp cũ với Hưng tại Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 4 (Cienco 4).

Được Hưng ngỏ lời, ông Huy ủng hộ và nói sẽ cho làm hai gói thầu xây lắp. Song trong quá trình khảo sát hiện trường và rà soát hồ sơ thiết kế, dự toán, ông Hưng khai thấy hồ sơ dự toán "rất là thấp" nên trả lời "không thể tham gia" cả hai.

Cũng giống ở Tuyên Quang, theo lời bị cáo Hưng, ông Huy nhượng bộ, thiết tha nhờ. "Giờ nó sát thời điểm thi công quá, không thể tìm kịp nhà thầu", Hưng thuật lại lời ông Huy. Theo đó, ông Huy nhờ Thuận An tiếp tục làm công trình, kèm hứa hẹn "hỗ trợ tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn, giảm bớt thiệt hại", không nói rõ là "thiệt hại" ở đây là gì.

Ông Hưng nói tại cả hai dự án do "được nhờ nên mới làm vì tiền ít". Nhưng cáo trạng của VKS xác định, tổng trị giá hai dự án lên tới 937 tỷ đồng. Sau mỗi lần đấu thầu thành công, Thuận An đều trích hàng chục tỷ đồng để cảm ơn. Người nhận nhiều nhất lại chính là người đã "nhờ vả".

Cụ thể, ở Tuyên Quang, ông Trần Viết Cương đã được cảm ơn tới 12,5 tỷ đồng, các cấp dưới 160 triệu đồng. Tại Ban quản lý dự án 4, Thuận An chi quà gần 14 tỷ đồng, trong đó ông Huy khoảng 9,2 tỷ đồng; chi 4,65 tỷ đồng cho ông Vũ Hải Tùng, cựu Chi cục trưởng quản lý xây dựng đường bộ, Cục Đường bộ Việt Nam.

Ông Hưng thừa nhận "tất cả gói thầu từng thi công", tập đoàn Thuận An đều sẽ hỗ trợ cho Ban quản lý dự án "tiền công tác", thường là 3% tiền thanh toán trước thuế. Tiền lại quả cho quan chức được "nã" từ các nhà thầu, công ty liên doanh cùng góp hoặc "gửi giá" (khống giá) tại các đơn vị cung cấp vật liệu.

Những bữa ăn mang lại dự án

Ngoài hai dự án bị "chê ít", các dự án còn lại trong vụ án đều thuộc loại đủ tốt khiến ông Hưng phải huy động các mối quan hệ cấp cao để có được.

Dự án cầu Đồng Việt tại huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang (cũ) với gói thầu trị giá 1.100 tỷ đồng là ví dụ. Theo cáo trạng và thừa nhận tại tòa, Hưng có mối quan hệ từ trước với bị cáo Phạm Thái Hà, cựu Phó chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cựu trợ lý nguyên Chủ tịch Quốc hội và bị can Dương Văn Thái, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang.

Để có dự án, ông Hưng một mặt gọi điện thoại cho ông Thái hẹn gặp, mặt khác kể cho ông Hà việc sắp về Bắc Giang. "Bị cáo hỏi anh Hà là trong cuộc nói chuyện với anh Thái có nên gọi điện cho "lãnh đạo cấp cao" để nhờ nói với anh Thái một vài tiếng không. Anh Hà bảo là nên", Hưng khai.

Một tuần sau, trên đường về Bắc Giang gặp Bí thư Thái, Hưng nhắn cho ông Hà dặn: "Lát nữa, có gì em gọi điện cho anh chuyển máy để nói chuyện với lãnh đạo". Song ông Hà đang bận, dặn Hưng liên lạc trực tiếp hoặc qua thư ký của lãnh đạo.

Tại cuộc gặp, ông Thái chia sẻ dự án này yêu cầu công nghệ cao nhưng "toàn bộ nhà thầu của Bắc Giang không ai đủ năng lực". Ông Thái nói nếu Thuận An và liên danh thực hiện thì sẽ ủng hộ.

Tại phiên tòa sáng nay, bị cáo Hưng không khai về việc có gọi điện cho vị "lãnh đạo cấp cao" hay không nhưng thừa nhận hôm đó "được việc, đã nhắn tin khoe với ông Hà". Hai tuần sau, Bí thư Thái nhờ ông Hưng tổ chức buổi ăn cơm thân mật.

Cáo trạng xác định vào cuối tháng 12/2021 tại nhà Chủ tịch Quốc hội khi đó có tổ chức bữa cơm tối với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bắc Giang. Tại đây, ông Hà giới thiệu với ông Thái rằng Thuận An là "đơn vị có năng lực, nhờ các anh quan tâm, xem xét cho tập đoàn tham gia dự án cầu Đồng Việt".

Với việc "mở đường" này, Thuận An sau đó được can dự vào từng chi tiết của hồ sơ thầu, được trực tiếp xem xét, đánh giá thậm chí yêu cầu điều chỉnh tiêu chí đấu thầu để phù hợp với năng lực, giúp trúng gói thầu.

Bữa ăn thứ hai do ông Hưng tổ chức cũng giúp Thuận An được tham gia thi công dự án cầu Vĩnh Tuy 2. Dù cáo trạng xác định ông Phạm Thái Hà có "tác động" để Tập đoàn Thuận An có công trình này, nhưng tại tòa, ông Hưng khẳng định do trước đó làm tốt hai gói thầu dự án Đê An Dương nên có quan hệ tốt với Ban quản lý dự án.

Khi biết tới dự án cầu Vĩnh Tuy 2, Hưng chủ động xin gặp ông Phạm Hoàng Tuấn, khi này là Giám đốc Ban quản lý dự án Hà Nội, để trình bày. "Sau buổi ăn sáng tại nhà của lãnh đạo", Hưng khai ông Tuấn biết có các mối quan hệ nên đồng ý giúp đỡ.

Còn theo cáo trạng, ông Tuấn không chỉ đồng ý, còn đốc thúc cấp phó và các cán bộ dưới quyền tận tình giúp đỡ bằng nhiều cách. Đặc biệt nhất, Thuận An còn được tạo điều kiện chấm thầu trước, chỉ ra cho còn thiếu sót những gì để bổ sung, đảm bảo thắng các nhà thầu còn lại. Kết quả, Thuận An trúng gói thầu 290 tỷ.

Trong vụ án này, ông Dương Văn Thái, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bắc Giang, bị khởi tố tháng 12/2024 về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Sau đó, VKSND Tối cao có yêu cầu điều tra bổ sung "làm rõ số tiền đã nhận" của Hưng. Ngày 2/6/2025, Cơ quan điều tra ra quyết định tách vụ án, tách hành vi của ông Thái để xác minh và kết luận điều tra, đề nghị truy tố riêng. Sai phạm của một số cá nhân khác sẽ tiếp tục được điều tra, xử lý.

Phiên tòa đang tiếp tục làm việc.

Thanh Lam - Phạm Dự