Nvidia đã thoát hiểm như thế nào?

Đối mặt nguy cơ mất hàng chục tỷ USD vì căng thẳng Mỹ-Trung, CEO Nvidia Jensen Huang đã trực tiếp vận động ở Washington và Bắc Kinh để cứu thị trường chip.

Giữa bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ-Trung leo thang, ngành công nghiệp bán dẫn trở thành tâm điểm cạnh tranh chiến lược. Các lệnh hạn chế xuất khẩu công nghệ cao từ Washington khiến nhiều tập đoàn công nghệ Mỹ, trong đó có Nvidia, đối mặt nguy cơ mất đi một trong những thị trường lớn nhất thế giới.

Với vai trò là nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới, Nvidia chịu áp lực phải vừa tuân thủ chính sách của Mỹ, vừa duy trì quan hệ thương mại với Trung Quốc, nơi nhu cầu về chip AI đang bùng nổ.

Trong tình thế đó, CEO Jensen Huang đã lựa chọn một hướng đi hiếm thấy khi trực tiếp bước vào chính trường, tham gia vận động hành lang ở cả Washington và Bắc Kinh. Những cuộc gặp kín với Tổng thống Donald Trump, các nhà hoạch định chính sách và giới chức Trung Quốc đã mở ra cơ hội đảo chiều một số quyết định hạn chế xuất khẩu.

Lật ngược tình thế

Jensen Huang, Giám đốc điều hành Nvidia đã dành nhiều tháng làm việc âm thầm tại Washington và Bắc Kinh nhằm bảo vệ hàng chục tỷ USD doanh số bán chip khỏi tác động của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.

Huang thuyết phục Tổng thống Donald Trump rằng việc hạn chế xuất khẩu chip của Mỹ sang Trung Quốc sẽ phản tác dụng, buộc các công ty công nghệ hàng đầu tại quốc gia Đông Á tự phát triển sản phẩm thay thế. Theo ông, duy trì sự phụ thuộc của Trung Quốc vào công nghệ Mỹ là chiến lược khôn ngoan hơn. Để củng cố lập luận, Huang cam kết Nvidia sẽ đầu tư tới 500 tỷ USD vào Mỹ. Những lập luận này cùng lời hứa đầu tư khổng lồ dường như đã mang lại kết quả. Tháng 7, chính quyền ông Trump bất ngờ cho phép Trung Quốc mua chip trí tuệ nhân tạo H20 của Nvidia, sản phẩm được thiết kế riêng cho thị trường này để đáp ứng các hạn chế xuất khẩu trước đó. Thông tin này đã giúp cổ phiếu Nvidia tăng 4%, đưa vốn hóa vượt mốc 4.000 tỷ USD. Jensen Huang thuyết phục Tổng thống Trump cấp phép việc bán chip AI sang Trung Quốc. Ảnh: aa. Bắc Kinh đáp trả bằng cách bật đèn xanh cho một thỏa thuận 35 tỷ USD với các công ty phần mềm chip Mỹ từng bị trì hoãn hơn một năm, đồng thời đóng băng một cuộc điều tra liên quan tới Nvidia. Giới chức Trung Quốc kỳ vọng Huang tiếp tục vận động để Washington nới lỏng kiểm soát xuất khẩu. Tuy nhiên, trong cuộc gặp tại Nhà Trắng vào đầu tháng 8, ông Trump đưa thêm yêu cầu với Nvidia rằng họ phải chia 20% doanh thu bán chip tại Trung Quốc cho chính phủ liên bang để đổi lấy giấy phép xuất khẩu. Huang phản bác khi chỉ chấp nhận đề xuất mức 15%. Ông thuyết trình cho Trump về tác động tiêu cực của thuế quan đối với sản lượng chip Mỹ và ngay sau đó vị Tổng thống tuyên bố miễn thuế nhập khẩu bán dẫn cho các công ty đầu tư vào Mỹ. Quyết định cho phép Trung Quốc mua H20 đánh dấu bước ngoặt so với chính sách trước đây, vốn ưu tiên an ninh quốc gia hơn lợi ích kinh doanh. Nhiều ý kiến cho rằng đây là kết quả trực tiếp từ hoạt động vận động hành lang của Huang. Chiến lược khéo léo Tại Washington, Huang dành lời khen cho cả Tổng thống Trump và chính quyền Trung Quốc. Trong chuyến thăm Bắc Kinh vào tháng 7, ông đã ca ngợi tiến bộ công nghệ của nước này. Một thư ký của Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết Bắc Kinh đánh giá cao đóng góp của Nvidia đối với sự phát triển AI toàn cầu. Tuy vậy, không ít nghị sĩ Mỹ phản đối với lo ngại chip Nvidia giúp các công ty AI Trung Quốc tăng sức mạnh, từ đó hỗ trợ cho quân đội nước này. Về phần mình, nhà sản xuất chip bác bỏ suy đoán trên và khẳng định H20 không gia tăng năng lực quân sự mà chỉ thúc đẩy phát triển phần mềm toàn cầu. Jensen Huang trực tiếp bước chân vào chính trường để kiếm thoả thuận có lợi cho Nvidia. Ảnh: Bloomberg. Trong nhiều năm, Huang tránh xa chính trường Mỹ và chỉ cử cấp dưới phụ trách quan hệ về mặt chính sách. Chỉ tới 2023, khi đối mặt với các hạn chế xuất khẩu mới dưới thời cựu Tổng thống Biden, ông mới trực tiếp vận động hành lang. Nvidia cũng thuê cựu Cố vấn an ninh quốc gia Robert O’Brien để truyền tải lo ngại về tiến bộ của Huawei và các công ty AI Trung Quốc. Tới tháng 4, khi Nhà Trắng chuẩn bị siết doanh số H20, Huang dự bữa tối gây quỹ tại Mar-a-Lago để tái khẳng định rằng việc bán chip cho Trung Quốc không đe dọa an ninh Mỹ cũng như cam kết đầu tư 500 tỷ USD vào các dự án trong nước. Tuy nhiên, Elon Musk khi đó đã can thiệp, cảnh báo ông Trump về rủi ro để chip tiên tiến lọt vào tay Trung Quốc. Không chấp nhận thất bại, Huang tăng tốc vận động. Tháng 5, ông dành 2 giờ gặp Ủy ban Đối ngoại Hạ viện, cảnh báo rằng hạn chế quá chặt sẽ khiến Huawei vượt lên. Tại thời điểm đó, Nvidia tìm được đồng minh là David Sacks, một doanh nhân có tiếng cùng Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick. Thế khó của Nvidia Ngày 10/7, CEO Nvidia gặp Tổng thống Trump tại Nhà Trắng, nhấn mạnh Nvidia cần tiếp cận thị trường và nhân lực AI Trung Quốc. Vài ngày sau, khi ông Huang đến thăm Bắc Kinh, Trump công bố quyết định cho phép xuất khẩu chip H20. Động thái này gây phản ứng mạnh từ các nghị sĩ đảng Dân chủ, dẫn đầu là Thượng nghị sĩ Mark Warner, người cảnh báo AI thương mại của Trung Quốc đang nhanh chóng mang lại lợi thế cho quân đội. Huang đã 3 lần sang Bắc Kinh trong năm nay để củng cố niềm tin của các tập đoàn công nghệ lớn như Alibaba, Xiaomi và MiniMax. Giới kỹ sư Trung Quốc đặt biệt danh cho ông là “thợ may ma thuật” vì khả năng thiết kế chip phù hợp quy định Mỹ. Thị phần của Nvidia tại Trung Quốc giảm mạnh. Ảnh: Bloomberg. Dù vậy, thị phần Nvidia tại Trung Quốc đã giảm từ 95% xuống 50% trong 4 năm qua. Chính quyền Bắc Kinh gần đây còn triệu tập đại diện Nvidia, viện dẫn rủi ro bảo mật của chip H20 theo quan điểm của một số nghị sĩ Mỹ. Trong khi đó, Nvidia phủ nhận và khẳng định chip của công ty không thể huấn luyện các mô hình AI lớn như ChatGPT, mà chỉ hỗ trợ “suy luận”. H20 hiện đáp ứng nhu cầu khổng lồ cho các ứng dụng AI mã nguồn mở của Trung Quốc như DeepSeek hay Qwen. Điều này mở đường cho Nvidia giới thiệu chip thế hệ tiếp theo tại đây, sử dụng kiến trúc Blackwell mới nhất nhưng tiếp tục được điều chỉnh để tuân thủ hạn chế xuất khẩu. “Tôi hy vọng sẽ đưa được nhiều loại chip tiên tiến hơn vào Trung Quốc so với H20”, Huang nói trong chuyến thăm Trung Quốc gần đây. Tổng thống Trump cũng cho biết ông cho phép xuất khẩu H20 vì Mỹ sở hữu công nghệ vượt trội, đồng thời nhấn mạnh các sản phẩm mạnh nhất sẽ không được xuất khẩu nếu không bị giảm hiệu năng. NVIDIA từng được cứu bởi cộng đồng game thủ Ngay cả khi giá cổ phiếu rơi xuống đáy, NVIDIA vẫn xuất xưởng những con chip silicon phức tạp nhất từng được chế tạo. Những con chip này kết hợp sự bùng nổ của internet băng thông rộng tại gia và sự phát triển của máy tính đa phương tiện gia đình đã mở ra điều mà một số nhà phê bình sau này gọi là Thời kỳ Hoàng kim của game PC. Cuốn sách NVIDIA - Cỗ máy tư duy vĩ đại thuật lại câu chuyện đầy lôi cuốn của Jensen Huang và NVIDIA và cách ông dẫn dắt công ty trở thành một đế chế công nghệ.