Nước Pháp chia rẽ vì chiếc máy lạnh

Điều hòa không khí đang trở thành tâm điểm trong cuộc chiến văn hóa tại Pháp trong bối cảnh nắng nóng thiêu rụi phần lớn châu Âu vào mùa hè này.

Nhiều nước châu Âu vừa trải qua mùa hè nóng khủng khiếp. Ảnh: Reuters.

Chính trị gia cực hữu Marine Le Pen gần đây tuyên bố sẽ triển khai “kế hoạch trang bị điều hòa không khí ở quy mô lớn” trên khắp cả nước nếu đảng Mặt trận Quốc gia Pháp lên nắm quyền. Trong khi đó, bà Marine Tondelier - người đứng đầu đảng Xanh - chế giễu ý tưởng của bà Le Pen và đề xuất nhiều giải pháp chống nóng khác, như “xanh hóa” các thành phố.

Một bài bình luận trên tờ báo bảo thủ Le Figaro về phe chọn điều hòa không khí khi nhấn mạnh nắng nóng sẽ giảm năng suất học tập và làm việc, đồng thời tăng số bệnh nhân nhập viện.

Tờ báo cánh tả Libération lại phản bác những lập luận này, khẳng định điều hòa phả khí nóng ra đường phố và tiêu tốn nguồn năng lượng quý giá.

“Điều hòa không khí có phải sản phẩm cực hữu không?”, một chương trình trò chuyện đặt câu hỏi đầy khiêu khích, phản ánh tâm lý chia rẽ của nước Pháp trong vấn đề này.

Theo New York Times, mặc dù cuộc tranh luận gay gắt về điều hòa tại Pháp đã hạ nhiệt khi nhiệt độ dịu bớt trong những tuần qua, mùa hè ngày càng nóng bức ở châu Âu đồng nghĩa Pháp sẽ tiếp tục đối diện với chủ đề này trong thời gian tới.

Thay đổi thái độ với sản phẩm "đặc chất Mỹ"

Nhiều thập niên trước, tranh luận xoay quanh điều hòa không khí có vẻ kỳ lạ tại châu Âu, khi nhu cầu sử dụng sản phẩm này rất thấp do thời tiết ôn hòa. Nhưng thời tiết thay đổi đồng nghĩa nhu cầu cũng vậy.

Theo phân tích dữ liệu nhiệt độ hàng ngày tại Copernicus, phần lớn châu Âu hiện trải qua những đợt nắng nóng khắc nghiệt kéo dài hơn so với 40 năm trước. Vì vậy, trong khi nhiều người chế giễu điều hòa không khí là tiện nghi không cần thiết và “quá Mỹ”, sản phẩm này ngày càng được đón nhận để “sống sót” qua những ngày hè nóng nực.

Viện Thống kê Quốc gia Italy cho biết mặc dù nhiệt độ tăng cao, hiện chỉ khoảng 50% nhà tại Italy có lắp đặt điều hòa. Tại Tây Ban Nha, tỷ lệ ở khoảng 40%. Ở Pháp, chỉ có khoảng 20-25% hộ gia đình trang bị điều hòa.

Theo thống kê của EU, vào năm 2023, 62,5% năng lượng tiêu thụ của các hộ gia đình được sử dụng để sưởi ấm nhà cửa, so với chưa đến 1% để làm mát.

Điều hòa không phải sản phẩm phổ biến trong các hộ gia đình tại châu Âu. Ảnh: Reuters.

Chi phí năng lượng ở châu Âu cũng thường cao hơn ở Mỹ. Kiến trúc nhà cửa tại các thành phố châu Âu không phù hợp với các thiết bị điều hòa không khí cồng kềnh. Ở những nơi như Paris, việc xin giấy phép lắp điều hòa ở những tòa nhà chung cũ rất phức tạp.

“Điều hòa không khí khiến một số người e ngại. Họ liên tưởng tới các quốc gia như Mỹ, nơi nhà cửa và cửa hàng dày đặc điều hòa”, Baudouin de la Varende - người đồng sáng lập Ithaque, một công ty Pháp chuyên hỗ trợ hộ gia đình cải tạo nhà cửa tiết kiệm năng lượng - cho biết.

“Tôi hơi buồn khi cuộc tranh luận thường chỉ xoay quanh ủng hộ hay phản đối hoàn toàn điều hòa không khí. Thực tế, kết quả hầu hết đều ở giữa: Điều hòa không khí là công cụ hữu ích”, ông nói thêm.

Lắp đặt có chọn lọc?

Một số cuộc tranh cãi mang màu sắc chính trị. Bên cạnh những lời chỉ trích trên mạng xã hội, nhiều người cho rằng Pháp cần lắp đặt điều hòa không khí trong các không gian như viện dưỡng lão, bệnh viện và trường học. Hơn 1.800 trường học đã phải đóng cửa trong đợt nắng nóng khủng khiếp hồi tháng 7. Rất ít ý kiến kêu gọi dùng điều hòa tại nhà.

“Chúng ta cần điều hòa không khí để mang lại sự thoải mái cho những cá nhân dễ bị tổn thương. Nhưng chúng ta không được phép nhân rộng ở khắp nơi”, Agnès Pannier-Runacher - Bộ trưởng Môi trường Pháp - nói.

Mọi người thường bàn cãi về công dụng thực sự của điều hòa. Một phe - chủ yếu theo cánh tả - cho rằng điều hòa là minh chứng khác cho thấy giới lãnh đạo chỉ giải quyết hệ quả của biến đổi khí hậu thay vì giải quyết nguyên nhân gốc rễ. Họ lập luận điều hòa ngốn năng lượng, chỉ nên dành cho những đối tượng thực sự cần, trong khi xã hội cần triển khai những giải pháp không làm trầm trọng thêm tình trạng nóng lên toàn cầu.

“Thay vì giải quyết vấn đề, điều hòa đang khiến mọi chuyện tồi tệ hơn”, Dan Lert - quan chức phụ trách các chính sách chuyển đổi xanh tại Paris - cho biết.

Cầu thang dẫn đến mạng lưới làm mát đô thị ngầm lấy nước từ sông Seine do Fraicheur de Paris phát triển tại Paris. Ảnh: Reuters.

Đối lập với phe ủng hộ, các nhà môi trường học đang chỉ trích điều hòa một cách bất công. Họ lưu ý Pháp chủ yếu dựa vào năng lượng hạt nhân trung hòa carbon để cung cấp điện làm mát, và các thiết bị làm mát ít gây ô nhiễm hơn trước đây.

"Không có lý do gì để bám víu vào chủ nghĩa giáo điều ý thức hệ và phản đối các giải pháp cụ thể", nhóm nhà lập pháp bảo thủ liên minh với bà Le Pen viết trong một dự luật hồi tháng 7. Dự luật này đề xuất bắt buộc lắp điều hòa ở một số không gian công cộng.

Những người ủng hộ điều hòa cũng cho rằng các giải pháp như cửa chớp chắn nắng không thực sự hiệu quả trong những năm tới. Mỗi năm, phần lớn Nam Âu trải qua hơn 2 tháng có nhiệt độ hàng ngày cao trên 29 độ C. Thủ đô Madrid của Tây Ban Nha hứng chịu trung bình 63 ngày có nhiệt độ trên 29 độ C trong những năm gần đây, tăng từ 29 ngày/năm vào đầu những năm 1980.

Ở nhiều nơi, cái nóng không chỉ kéo dài hơn mà còn gay gắt. 40 năm trước, nhiệt độ ở Madrid hiếm khi vượt quá 32 độ C, nhưng trong 5 năm qua, một mùa hè thông thường đã có tới 40 ngày trên 32 độ C.

Cuộc chiến giữa phe điều hòa và không điều hòa tại Pháp vẫn chưa có hồi kết. Trong khi đó, chính phủ đang có cách tiếp cận mập mờ. Điều hòa nằm trong danh sách lựa chọn giữa mát cho ngôi nhà, song giới chức khuyến cáo người dân chỉ nên nghĩ tới điều hòa “sau khi đã thử tất cả lựa chọn khác”.