Nước NATO sắp nhận tiêm kích F-35 do Mỹ chế tạo dù sở hữu S-400 của Nga

Thổ Nhĩ Kỳ đã đạt tiến triển trong các cuộc đàm phán với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại hội nghị thượng đỉnh NATO liên quan tới thương vụ mua tiêm kích F-35.

Hãng thông tấn Anadolu dẫn lời Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan phát biểu tại một cuộc họp báo ở The Hague, Hà Lan hôm 26/6: "Chúng tôi đã thảo luận về vấn đề tiêm kích F-35. Chúng tôi đã thanh toán từ 1,3 - 1,4 tỷ USD cho các máy bay này và chúng tôi nhận thấy ông Trump có thiện chí trong việc chuyển giao chúng. Các nhóm của chúng tôi đang tiếp tục làm việc để bảo dưỡng và hiện đại hóa dàn chiến đấu cơ F-16 cũng như chương trình mua sắm liên quan đến tiêm kích F-35". 

Hiện Bộ Quốc phòng Mỹ và Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ chưa lên tiếng bình luận về thông tin do ông Erdogan công bố. 

Việc Mỹ chuyển giao F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ, một nước thành viên NATO, đã bị đình chỉ kể từ năm 2019, sau khi Ankara mua hệ thống phòng không S-400 của Nga.

Trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump, giới chức Mỹ nhiều lần nhấn mạnh, việc Thổ Nhĩ Kỳ vừa sử dụng "rồng lửa" S-400 của Nga, vừa thu mua tiêm kích tàng hình F-35 là không thể chấp nhận được. Tuy nhiên, ông Trump từng gọi lệnh cấm bán F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ là "không công bằng" và than thở về những tổn thất tài chính Mỹ phải hứng chịu. 

Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu nhận hệ thống S-400 của Nga vào tháng 7/2019 theo một thỏa thuận trị giá 2,5 tỷ USD. Do đó, Washington đã loại Ankara khỏi chương trình mua F-35.

Vào thời điểm đó, Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố "thật không công bằng khi loại Thổ Nhĩ Kỳ, một đối tác chính khỏi chương trình F-35 và việc xem S-400 gây nguy hiểm cho F-35 là vô căn cứ".

Hiện tại, Ảrập Xêút, một đối tác quan trọng khác của Mỹ ở Trung Đông, cũng đang để mắt đến F-35. Ngoài Mỹ, hiện chỉ có Israel sở hữu F-35. Đáng nói, Israel đã dùng tiêm kích này trong các cuộc tấn công gần đây vào Iran.

Ông Erdogan đã cố gắng vun đắp mối quan hệ chặt chẽ với ông Trump. Nếu có được F-35, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ sở hữu lực lượng không quân ngang bằng với Israel. 

Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã tăng cường nỗ lực phát triển ngành công nghiệp quốc phòng nội địa nhằm giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung vũ khí nước ngoài, trong bối cảnh các đồng minh phương Tây liên tục hạn chế xuất khẩu thiết bị quân sự hiện đại.