Nữ kiến trúc sư và hành trình cải tạo không gian công cộng trong thành phố

Bắt đầu xây dựng những sân chơi cho trẻ em trong thành phố từ năm 2014, đến nay kiến trúc sư Chu Kim Đức, đồng sáng lập nhóm Think Playgrounds vẫn đang ấp ủ nhiều sáng kiến, mô hình cải tạo không gian công cộng trong đô thị.

Tại sự kiện LIXIL ALP 2025 - 2026 do LIXIL Việt Nam tổ chức với sự bảo trợ của Hội Kiến Trúc sư Việt Nam ngày 7-11 diễn ra ở Hà Nội, kiến trúc sư Chu Kim Đức mang đến góc nhìn gần gũi và thực tiễn qua nghiên cứu "Đa dạng sinh thái cho một đô thị khỏe".

LIXIL ALP là một chương trình nghiên cứu và hợp tác đa ngành trong lĩnh vực kiến trúc, xây dựng & đô thị. Mục tiêu tạo không gian đối thoại giữa kiến trúc sư, nhà thiết kế, hiệp hội và các chuyên gia về các giải pháp thiết kế, kiến trúc, môi trường và đô thị hướng tới sức khỏe cư dân và bền vững.

Theo kiến trúc sư Chu Kim Đức, nghiên cứu "Đa dạng sinh thái cho một đô thị khỏe" nhấn mạnh vai trò của thiên nhiên như một hạ tầng sống. Thông qua các dự án rừng mini, công viên cộng đồng và tuyến sinh thái ven sông Hồng - những mô hình gợi mở khả năng kết nối con người, thiết kế và tự nhiên trong kiến tạo đô thị khỏe mạnh, bền vững.

Cách đây 10 năm, kiến trúc sư Chu Kim Đức được biết đến với những sân chơi trong đô thị được dựng lên ở khắp những con phố nhỏ, trở thành không gian vui chơi công cộng cho hàng ngàn trẻ em. Những sân chơi ấy được xây dựng, cải tạo từ bãi rác, không gian bị "lãng quên" trong những khu tập thể.

Sau khi xây dựng hàng trăm sân chơi, không gian công cộng trong cộng đồng, những năm gần đây nhóm Think Playgrounds tiếp tục mở rộng hướng nghiên cứu, hướng tới môi trường sinh thái và đa dạng sinh học trong đô thị.

Từ năm 2021, nhóm đã theo đuổi mô hình "công viên rừng", ý tưởng xây dựng những không gian vừa phục vụ sinh hoạt cộng đồng, vừa thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái tự nhiên, bền vững.

Kiến trúc sư Kim Đức chia sẻ dự án "Đánh thức nơi chốn trong thành phố" năm 2024 với mong muốn mở rộng tầm nhìn, không chỉ con người mà còn cả các sinh vật, thảm thực vật, những yếu tố cấu thành hệ sinh thái đô thị.

"Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh, môi trường sống đang ngày càng bị nhân tạo hóa bê tông, nhựa đường, nhà cao tầng… dần thay thế cây xanh và mặt nước, thì những hệ sinh thái dù lớn hay nhỏ được tạo nên trong thành phố sẽ như điều hòa không khí, giảm ngập lụt, làm mát đô thị hay cung cấp không gian thư giãn cho người dân. 

Đây cũng đều là yếu tố thiết yếu giúp duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần của con người", bà Đức nói.

Theo đó, dự án "Đánh thức nơi chốn trong thành phố" với ý tưởng tạo ra những không gian được sáng tạo nơi công cộng như các không gian giao thông; các khu đất bị thu hồi từ dự án chậm hoặc không triển khai; các công viên/vườn hoa chưa được thiết kế xây dựng và vận hành phù hợp, các không gian đất công chưa được sử dụng hoặc bị bỏ hoang,....

Năm nay, kiến trúc sư Chu Kim Đức và nhóm Think Playgrounds sẽ tham gia nghiên cứu "Đa dạng sinh học cho một đô thị khoẻ" đưa ra các giải pháp toàn diện hơn cho chất lượng không gian sống và "Sức khỏe đô thị" tại Việt Nam.