Nơi tập trung iPhone bị trộm trên toàn thế giới

Một tòa nhà ở Thâm Quyến (Trung Quốc) là điểm trung chuyển lớn trong chuỗi cung ứng iPhone bị đánh cắp từ London, New York...

Tại một góc khuất của quận Hoa Cường Bắc - trung tâm thương mại điện tử nổi tiếng ở Thâm Quyến (Trung Quốc) - có một tòa nhà tên Feiyang Times với vẻ ngoài xám xịt, cũ kỹ, nằm lọt thỏm giữa những biển hiệu rực rỡ và những dòng người hối hả. Từ bên ngoài, chẳng ai nghĩ nơi này lại là điểm đến cuối cùng của hàng nghìn chiếc iPhone bị đánh cắp tại Anh, Mỹ hay Pháp.

Thế nhưng trong giới công nghệ ngầm, đây được mệnh danh là “tòa nhà iPhone ăn trộm”, theo Financial Times.

Bên trong tầng 3 và 4 của tòa nhà, các quầy kính nhỏ, chật kín người chen chân mua bán điện thoại cũ. Họ đến từ khắp nơi: Trung Đông, Đông Nam Á, Nam Á, châu Phi... Phần lớn là các thương nhân, gom hàng với số lượng lớn để tái phân phối về thị trường của mình.

Những chiếc iPhone được xếp thành từng chồng, đủ loại đời, đủ trạng thái: mới 98%, chưa active, đã qua sửa, bị khóa mạng, thậm chí khóa iCloud. Người bán không mấy ai biết hoặc muốn nói về nguồn gốc của số điện thoại đó. Câu trả lời phổ biến nhất là: “Tôi không rõ, tôi chỉ bán hàng”.

Những gian hàng bên trong tầng 2 của "tòa nhà iPhone ăn trộm".

Hành trình của một chiếc điện thoại bị đánh cắp

Một buổi tối giữa tuần, Sam Amrani - doanh nhân công nghệ người Anh - vừa tan làm và đang nhắn tin qua WhatsApp trên phố Kensington. Anh bất ngờ bị hai người đàn ông đi xe đạp điện áp sát và giật mất chiếc iPhone 15 Pro mới mua được 4 tháng.

Chuyện tưởng như sẽ rơi vào quên lãng, nhưng Amrani lại quyết định lần theo hành trình của thiết bị nhờ tính năng định vị. Chỉ trong vài ngày, điện thoại của anh được xác định đã đi qua một tiệm sửa ở London, tới Hong Kong rồi "nằm yên" tại khu Hoa Cường Bắc - quận điện tử nổi tiếng tại Thâm Quyến.

Anh chia sẻ trải nghiệm lên LinkedIn và nhanh chóng nhận được hàng chục phản hồi tương tự. Rất nhiều người dùng tại Anh, Mỹ, Pháp cũng bị mất điện thoại, và tất cả đều lần ra vết tích ở Hoa Cường Bắc. Một số người thậm chí nhận được tin nhắn từ người lạ ở Trung Quốc yêu cầu gỡ khóa iCloud hoặc xóa thiết bị khỏi hệ thống "Find My iPhone".

Những nạn nhân này bất đắc dĩ trở thành mắt xích cuối cùng trong một chuỗi cung ứng điện thoại cũ mà điểm đến là những quầy hàng nhỏ chen chúc trong các trung tâm mua sắm như tòa Feiyang Times - "tòa nhà iPhone ăn trộm".

Lối vào tòa nhà Feiyang Times, nơi có một khu chợ bán iPhone cũ.

Biến rác thành vàng

Tại Thâm Quyến, mỗi bộ phận trong một chiếc điện thoại - dù là màn hình, bo mạch, chip, thậm chí cả lớp nhựa vỏ - đều có thể tiêu thụ. Thợ chuyên tháo máy, kiểm tra linh kiện, phân loại, sau đó bán cho các tiệm sửa khác hoặc dùng để dựng máy mới.

Ngay cả các thiết bị bị khóa hoàn toàn, không thể sử dụng cũng không bị bỏ đi. Chúng được coi là “tài nguyên điện tử”, luôn có người sẵn sàng mua lại với giá rẻ rồi kiếm lời từ từng con ốc.

Feiyang không phải địa điểm duy nhất. Toàn bộ khu Hoa Cường Bắc rộng khoảng 3 km2 là một "chợ đen công nghệ" khổng lồ. Hàng trăm ki-ốt rao bán điện thoại cũ.

Tuy nhiên, các thương nhân trong khu vực xác nhận rằng Feiyang là nơi chuyên bán iPhone quốc tế với mức giá rẻ hơn, do bị khóa mạng hoặc không đầy đủ phụ kiện. Những chiếc iPhone như vậy rất được săn đón tại các quốc gia có mức thu nhập trung bình, nơi người dùng chỉ cần điện thoại có camera tốt, lướt web mượt, không quan trọng việc gọi điện hay dùng 4G.

Lối vào số 1 đường Hung To ở Hong Kong, nơi có một số đường dây bán đồ công nghệ cũ.

Cửa ngõ cho dòng chảy hàng lậu xuyên biên giới

Trước khi xuất hiện tại Thâm Quyến, phần lớn iPhone bị mất hoặc đã qua sử dụng đều được tập kết tại Hong Kong. Tại một tòa nhà công nghiệp cao 31 tầng ở đường Hung To (Kwun Tong), hàng trăm thương nhân quốc tế - từ Trung Quốc đại lục đến Thổ Nhĩ Kỳ, Philippines - tham gia đấu giá điện thoại qua các ứng dụng như WhatsApp, WeChat, Facebook.

Các lô hàng được chia rõ ràng theo tình trạng: “Has ID”, “No ID”, “iCloud Locked”, giúp người mua dễ dàng ước tính mức lời có thể.

Hong Kong đóng vai trò chiến lược vì có chính sách thương mại tự do, không thuế nhập khẩu - xuất khẩu, lại có hải quan đơn giản. Việc vận chuyển hàng hóa về Thâm Quyến cũng không khó: lô nhỏ có thể mang bằng hành lý cá nhân, lô lớn được gửi qua các công ty “logistics chuyên dụng” - thực chất là hệ thống trung chuyển nửa hợp pháp, nửa ngầm.

Nhiều quảng cáo trên mạng xã hội Trung Quốc công khai đề xuất dịch vụ "vượt biên linh kiện", trốn thuế hoặc "hợp tác với người chuyên chở" để đưa hàng vào nội địa.

Kevin Li, một thương nhân từ Thâm Quyến thường xuyên lên Hong Kong mua điện thoại, chia sẻ: "Với các thiết bị bị khóa iCloud, quan trọng nhất là mua được với giá rẻ hơn 70% so với máy thường".

Sau đó, tùy vào tình trạng, hoặc tháo linh kiện bán rời, hoặc tìm người mua ở các nước chấp nhận sử dụng iPhone không đầy đủ chức năng.

Li thẳng thắn thừa nhận: "Phần lớn hàng có ID là máy bị trộm. Chúng từ Mỹ, Anh, qua Hong Kong rồi được phân phối đi khắp nơi, đặc biệt là Trung Đông và châu Á".

Dù nhiều quốc gia phương Tây siết chặt xử lý nạn trộm điện thoại, như London từng thống kê giá trị thiệt hại hơn 50 triệu bảng Anh/năm, nhưng chuỗi cung ứng này vẫn tồn tại, nhờ nhu cầu lớn và lợi nhuận hấp dẫn. Trong thế giới công nghệ cũ, một chiếc iPhone - dù bị khóa, hỏng, hay “vô chủ” - vẫn luôn là món hàng có giá. Và Hoa Cường Bắc, với tòa nhà Feiyang Times ở trung tâm, vẫn là nơi tái sinh chúng theo cách ít ai ngờ tới.