Nỗi đau những học sinh khó khăn bị nêu tên trong lễ khai giảng

"Tôi từng chứng kiến một lễ khai giảng, trong đó các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn được gọi lên sân khấu, đứng trước đông đảo học sinh toàn trường và mọi người, để nhận quà từ thiện. Vẫn biết các em có gia cảnh khó khăn, nhưng nếu tôi và các bạn, được gọi lên giữa đám đông, nhận một gói quà nho nhỏ vì nhà nghèo, thì sự tự ti và tủi thân mới là cảm xúc rõ ràng nhất. Chúng ta hãy giúp các em bằng lòng tốt chứ đừng khoe lòng tốt của mình trước đám đông và làm tổn thương những người đáng thương cần được giúp đỡ".

Đó là chia sẻ của độc giả Trần Lập sau vụ việc trường học "bêu tên" học sinh khó khăn trong lễ khai giảng. Cụ thể, mạng xã hội lan truyền hình ảnh chụp trong lễ khai giảng. Hình ảnh cho thấy, trên màn hình lớn công khai giữa sân trường là danh sách gần 20 học sinh khó khăn được nhận hỗ trợ nhân dịp năm học mới. Tên các em được chú thích chi tiết kèm hoàn cảnh gia đình, thậm chí chi tiết bệnh tình của học sinh, người nhà. Trường sau đó đã phát đi thư xin lỗi phụ huynh, học sinh vì sai sót lớn trong lễ khai giảng. Tuy nhiên, vụ việc vẫn gây nhiều tranh cãi trái chiều.

Nói về việc công khai danh tính, hoàn cảnh học sinh khó khăn, bạn đọc Dzuyennguyen nhớ lại trường hợp của bản thân: "Thời đi học, tôi cũng được chọn là thành phần đáng thương tiêu biểu, đứng trước cả trường để nhận quà. Ngày đó, tôi không đủ ngây thơ để cảm thấy đó là điều bình thường, nên luôn ở trong cái vỏ mặc cảm. Mãi sau này lớn lên, nhìn các đồng nghiệp khó khăn, mình rất thận trọng khi tìm cách giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn, tôi mới hiểu những ảnh hưởng của việc từ thiện sai cách lớn đến mức nào? Nhất định người làm giáo dục phải có đủ cái tâm và cái tầm để tinh tế hơn trong xử lý tình huống tương tự".

>> Công thức tẩy trắng của những TikToker 'phông bạt' tiền từ thiện

Đồng quan điểm, độc giả Luan Pham bình luận: "Đợt trước tôi có đi theo một đoàn từ thiện xuống thăm một trường vùng sâu vùng xa. Tới nơi, tôi thấy các thầy cô xếp bàn ghế lại thành hình vuông, và kêu từng em có hoàn cảnh khó khăn đứng lên phía trước, đọc cụ thể gia cảnh của em đó trước khi trao quà. Tôi thấy mặt các em vô hồn, chẳng có cảm xúc hân hoan gì. Một số em còn bật khóc.

Sau hôm đó, tôi phải góp ý với bên tổ chức về hành động thiếu tinh tế này. Họ nói việc này đã có huấn luyện, đào tạo các thầy cô dưới đó rồi nhưng người ta vẫn làm như một thói quen. Như kiểu mặc định muốn xin tiền thì phải kể khổ vậy. Tôi mong các thầy cô phải thật tinh tế khi cư xử với các hoàn cảnh học sinh khó khăn, vì các em đã có quá nhiều tổn thương rồi. Trước khi làm gì hãy đặt mình vào đối tượng bị nói đến để biết cảm giác của họ thế nào?".

Thực tế, không phải người làm giáo dục nào cũng có đủ sự tinh tế, nhạy cảm để có cách làm đúng đắn. Trường hợp của bạn đọc Thùy Loan là một ví dụ: "Năm ngoái, con trai tôi đi học về kể: 'Cô con kỳ lắm mẹ ạ. Cô kêu bạn đó lên trước lớp rồi nói thẳng rằng nhà bạn khó khăn, không có bố, mẹ không biết chữ, phải đi nhặt ve chai cho con đi học... Rồi cô trao quà và dặn bạn phải mạnh mẽ và cố gắng học để mẹ vui lòng'.

Rõ ràng, cô có ý tốt nhưng vô tình đã làm bạn nhỏ bị một số bạn khác trong lớp trêu ghẹo là trẻ mồ côi, con nhà nghèo. Trẻ nhỏ thường không đủ ý thức để hiểu ý tốt của người lớn. Đặc biệt không ai muốn bị thương hại, bị rơi vào hoàn cảnh khốn khó và bị trêu ghẹo. Rất mong các thầy cô để tâm tới tâm lý của các em".

Nói về những hệ lụy tiêu cực khi ứng xử thiếu tinh tế với học sinh có hoàn cảnh khó khăn, độc giả Phungvanphuong nói thêm: "Là bác sĩ cấp cứu, mới cách đây một tháng, tôi nhận được một ca bệnh là em nữ sinh lớp 12 có hành động dại dột sau khi được nhận tiền ủng hộ cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Thực ra, em không muốn công khai hoàn cảnh trước toàn trường và cũng báo với cô giáo về việc không đồng ý nhận quà từ thiện, nhường khoản hỗ trợ đó cho các bạn khác. Thế nhưng cuối cùng nhà trường vẫn gọi tên em trong lễ khai giảng, dẫn tới chuyện đáng tiếc xảy ra. Cũng may, cháu bé đã ổn định sau điều trị. Vậy mới nói 'của cho không bằng cách cho'".

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc làm từ thiện đúng cách, bạn đọc Họ Trần nhận định: "Nơi tôi công tác thường tổ chức trao quà cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn, khuyết tật vào dịp đầu năm, lễ Tết. Nhưng tôi thấy việc tổ chức các hoạt động này rất thiếu tinh tế, gây tác dụng ngược. Thực tế cho thấy, nhiều em rơi vào mặc cảm, tự ti, không muốn nhận quà trước đám đông. Điều này tạo ra sự phân biệt, thậm chí xâm phạm đến đời tư, khiến các em bị tổn thương tâm lý nặng nề.

Việc hỗ trợ và động viên các em nên bằng những hình thức kín đáo, tôn trọng sự riêng tư, kết hợp cả tinh thần và vật chất một cách tự nhiên, bình đẳng. Chỉ khi làm được như vậy, phần thưởng mới thực sự trở thành nguồn khích lệ, giúp học sinh tự tin hòa nhập và vươn lên trong học tập".

"Cần có sự chấn chỉnh trong hoạt động thu thập, sử dụng và công khai dữ liệu cá nhân của học sinh. Thu thập để làm gì, sử dụng vào việc gì, được phép công khai cái gì? Những thứ đó phải được thông báo tới cá nhân và phải có sự đồng thuận. Điều này rất quan trọng trong việc bảo vệ công dân, đặc biệt là những người yếu thế", độc giả Victor kết lại.

Thành Lê tổng hợp