Nội bộ Đảng Cộng hòa của ông Trump và cuộc chiến Israel - Iran

Trong bối cảnh xung đột Iran - Israel leo thang, Đảng Cộng hòa của Tổng thống Donald Trump đang chia rẽ về việc liệu Mỹ có nên can dự vào một cuộc xung đột nữa hay không.

Báo New York Times chỉ ra ông Trump đang đứng giữa: Một bên là những người theo chủ nghĩa biệt lập, lo ngại rằng Israel có thể lôi kéo Mỹ vào một cuộc chiến mới ở Trung Đông. Một bên là những người "diều hâu" với Iran và ủng hộ Israel - những người từ lâu đã kêu gọi hành động quân sự kiểu này trong nhiều năm.

Kiến tạo hòa bình?

Ông Trump dường như bị kẹt giữa hai bên, liên tục dao động khi vừa cố gắng giữ cho Mỹ không liên quan với cuộc tấn công chưa từng có của Israel, vừa ca ngợi thành công của cuộc tấn công này và cảnh báo Iran rằng sẽ còn nhiều cuộc tấn công nữa.

"Hiện tại, tôi nghĩ điều này sẽ gây ra sự chia rẽ lớn trong cộng đồng ủng hộ phong trào MAGA (Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại) trên mạng" - ông Charlie Kirk, nhà hoạt động cánh hữu và người dẫn podcast, bình luận.

Trong năm nay, ông Trump đã vài lần can ngăn Israel tấn công Iran, nói rằng ông muốn theo đuổi đàm phán với Tehran. 

Vì thế ngay sau khi cuộc tấn công của Israel bắt đầu hôm 13-6, Nhà Trắng đã phát đi tuyên bố từ Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio, khẳng định Washington không tham gia vào chiến dịch quân sự tấn công Iran.

Tuy nhiên, trong các cuộc phỏng vấn sau đó, Tổng thống Trump cho biết ông đã điện đàm với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, thừa nhận biết trước về kế hoạch tấn công và gọi các cuộc không kích là "tuyệt vời". 

Trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump còn cảnh báo Iran về những cuộc tấn công "thậm chí tàn bạo hơn nữa". 

Ông Elliott Abrams - nhà nghiên cứu Trung Đông tại Hội đồng Quan hệ đối ngoại (CFR) - nhận thấy ông Trump đã thay đổi lập trường về việc Israel có nên tấn công Iran hay không. Nhưng theo ông, Israel cũng đã đánh cược rằng nếu Tel Aviv hành động, thì ông Trump cuối cùng cũng sẽ ủng hộ.

"Ông Trump, trong phần lớn thời gian ông ấy tại vị, đã luôn nói 'không, chúng tôi đang đàm phán, đừng làm vậy'. Thế nhưng người Israel đã tấn công, và hôm nay ông Trump lại gọi đó là điều tuyệt vời" - nhà nghiên cứu này lưu ý.

Trong chiến dịch tranh cử tổng thống Mỹ, ông Trump từng hứa sẽ chấm dứt các cuộc chiến trên toàn cầu, và trong bài phát biểu nhậm chức, ông nói muốn được nhớ đến như một tổng thống kiến tạo hòa bình.

Nhưng cho đến nay, những nỗ lực ngoại giao của ông Trump vẫn chưa thể giúp chấm dứt cuộc chiến giữa Nga - Ukraine cũng như cuộc xung đột giữa Israel - Hamas.

99:1

Đối với nhiều thành viên Đảng Cộng hòa, các cuộc không kích của Israel lẽ ra đã phải diễn ra từ lâu, giữa nỗi lo Iran đang tiến gần hơn tới việc đạt được năng lực hạt nhân hoàn chỉnh.

"Số lượng thành viên Đảng Cộng hòa không coi việc Iran sở hữu vũ khí hạt nhân là mối đe dọa đối với Israel và thế giới là vô cùng nhỏ" - Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, thành viên Đảng Cộng hòa từ bang South Carolina và là đồng minh thân thiết của Tổng thống Trump, cho biết. 

Ông nói: "Đại đa số thành viên Đảng Cộng hòa ủng hộ việc Israel sử dụng vũ lực quân sự để vô hiệu hóa mối đe dọa hạt nhân từ Iran".

Tuy nhiên, một phe khác trong số những người ủng hộ trung thành nhất của ông Trump lại có quan điểm khác. Họ cho rằng các cuộc tấn công của Israel và viễn cảnh Mỹ dính líu vào cuộc xung đột sẽ đi ngược lại với chính sách đối ngoại "Nước Mỹ trên hết" của ông Trump.

"Lượng email phản đối việc Israel thực hiện hành động này là cực kỳ áp đảo, tôi phải nói là tỉ lệ tới 99 trên 1" - ông Kirk nói về những phản hồi mà ông nhận được từ người nghe của mình.

Một số người ủng hộ MAGA lập luận rằng cuộc tấn công của Israel nhằm vào cả các cơ sở hạt nhân và các chỉ huy quân sự cấp cao Iran là một phần nỗ lực châm ngòi cho cuộc xung đột lớn hơn và lôi kéo Mỹ tham gia. 

Ngày 13-6, các quan chức Mỹ cho biết Lầu Năm Góc đang triển khai tàu chiến và các khí tài quân sự khác tại Trung Đông để giúp bảo vệ Israel và binh sĩ Mỹ trong khu vực khỏi bất kỳ hành động trả đũa nào khác từ Iran.

"Vấn đề cốt lõi là chúng ta không thể để mình bị lôi kéo - một cách không thể tránh khỏi - vào một cuộc chiến trên lục địa Á - Âu, dù là ở Trung Đông hay Đông Âu" - ông Stephen K. Bannon, cựu cố vấn cấp cao của ông Trump và vẫn có mối quan hệ thân cận với ông, nhấn mạnh.

Ông nói về Israel: "Này, các anh đã làm điều đó. Các anh đặt đất nước của mình lên trên hết. Việc bảo vệ đất nước các anh là ưu tiên trước nhất. Điều đó không sao cả, nhưng chúng tôi cũng phải đặt việc phòng thủ của chúng tôi lên hàng đầu".