Những trường hợp thêm cơ hội nghỉ hưu sớm, hưởng trợ cấp dài hạn từ 1/7

Từ ngày 1/7/2025, theo Nghị định 159/2025 của Chính phủ, người tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện sẽ có thêm nhiều lựa chọn để hưởng chế độ hưu trí, đặc biệt là những trường hợp tham gia trước năm 2021 hoặc không đủ điều kiện nhận lương hưu.

Cộng dồn thời gian đóng BHXH để tính hưởng lương hưu

Theo quy định mới, người lao động từng có thời gian tham gia cả BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện sẽ được cộng dồn toàn bộ thời gian đã đóng để tính hưởng chế độ hưu trí. Điều này khắc phục tình trạng thiệt thòi cho những người có quãng thời gian làm việc linh hoạt hoặc chuyển đổi giữa khu vực nhà nước và ngoài nhà nước.

Nghị định nêu rõ, điều kiện hưởng lương hưu được áp dụng linh hoạt theo từng nhóm đối tượng:

Người có từ 15 năm đóng BHXH bắt buộc trở lên sẽ thực hiện điều kiện về tuổi nghỉ hưu theo Điều 64 của Luật BHXH. Cụ thể, khi đủ tuổi theo lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu (hiện là 62 tuổi với nam vào năm 2028, 60 tuổi với nữ vào năm 2035). 

Trường hợp có 20 năm đóng BHXH bắt buộc và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên, điều kiện tuổi nghỉ hưu thực hiện theo Điều 65 của Luật BHXH. 

Được nghỉ hưu sớm nếu tham gia BHXH tự nguyện trước năm 2021

Theo quy định mới, người bắt đầu tham gia BHXH tự nguyện trước ngày 1/1/2021, nếu đã đóng đủ 20 năm BHXH tự nguyện trở lên và có nguyện vọng, thì được hưởng lương hưu sớm khi đủ 60 tuổi với nam, 55 tuổi với nữ thay vì phải chờ đến độ tuổi nghỉ hưu theo lộ trình tăng tuổi hiện hành.

Mức lương hưu hằng tháng và thời điểm hưởng được tính theo quy định của Luật BHXH. Chi tiết về hồ sơ, thủ tục sẽ do Bộ Nội vụ hướng dẫn và quy định cụ thể.

Với những người tham gia BHXH tự nguyện đã đủ tuổi nghỉ hưu theo Bộ luật Lao động nhưng chưa đủ 20 năm đóng BHXH để hưởng lương hưu và cũng chưa đến tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội, thì vẫn được nhận trợ cấp hàng tháng nếu thỏa mãn các điều kiện: Không nhận BHXH một lần, không bảo lưu thời gian đóng BHXH; Có văn bản đề nghị hưởng trợ cấp hàng tháng.

Thời gian và mức hưởng trợ cấp được tính theo công thức cụ thể, căn cứ vào số năm đóng BHXH và mức thu nhập bình quân đóng BHXH tự nguyện. Trợ cấp này được chi trả từ lúc người lao động có đề nghị đến khi đủ tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội theo quy định của Luật BHXH.

Được đóng thêm để kéo dài thời gian hưởng trợ cấp

Nếu thời gian trợ cấp tính được ngắn hơn thời gian còn lại để đến tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội, người tham gia có thể đóng một lần phần còn thiếu, đảm bảo tiếp tục được nhận trợ cấp hàng tháng cho đến khi đủ tuổi.

Ngược lại, nếu thời gian tính theo công thức vượt quá thời gian còn lại, thì người tham gia được nhận mức trợ cấp cao hơn mức trợ cấp hưu trí xã hội hiện hành.

Mức trợ cấp hàng tháng sẽ được điều chỉnh khi Nhà nước điều chỉnh lương hưu, đảm bảo bám sát trượt giá và mặt bằng chi phí sinh hoạt.

Người tham gia BHXH tự nguyện cần nộp văn bản đề nghị theo mẫu do Bảo hiểm xã hội Việt Nam ban hành để được xem xét và giải quyết quyền lợi.

Chính sách mới là bước tiến quan trọng trong việc mở rộng diện bao phủ BHXH và nâng cao an sinh cho nhóm lao động tự do, người làm nghề nông, người không có hợp đồng lao động. Việc tạo điều kiện hưởng hưu trí sớm, đồng thời có cơ chế hỗ trợ người chưa đủ điều kiện về thời gian hoặc tuổi nghỉ hưu, thể hiện tính linh hoạt và nhân văn trong cải cách chính sách BHXH hiện nay.