Triệu chứng cao huyết áp ban đầu không rõ nhưng kéo dài có thể gây biến chứng đột quỵ, suy tim, nhồi máu cơ tim, bệnh thận mạn tính. Bên cạnh dùng thuốc điều trị, điều chỉnh lối sống và chế độ ăn uống quan trọng. Chuyên viên Nguyễn Thị Thu Huyền, khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết những nhóm thực phẩm dưới đây mà người cao huyết áp nên hạn chế.
Muối và thực phẩm nhiều natri
Ăn quá nhiều natri khiến cơ thể giữ nước, tăng áp lực thành mạch, làm huyết áp tăng cao. Tổ chức Thế giới (WHO) khuyến nghị mỗi người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ dưới 5 g muối mỗi ngày (tương đương một thìa cà phê muối). Thực tế, lượng muối ẩn chứa trong thực phẩm chế biến sẵn (mì gói, xúc xích, cá khô, mắm, đồ hộp...) thường vượt xa mức khuyến nghị. Người cao huyết áp nên giảm muối khi nấu ăn, hạn chế dùng nước mắm, nước tương đồng thời chọn sản phẩm có nhãn "ít muối" hoặc "không natri".
Thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ
Thức ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ làm tăng cholesterol xấu (LDL), thúc đẩy xơ vữa động mạch - yếu tố nguy cơ gây biến chứng tim mạch ở bệnh nhân tăng huyết áp. Gà rán, khoai tây chiên, bánh rán, đồ ăn nhanh... là những món nên hạn chế. Người bệnh nên chế biến bằng phương pháp hấp, luộc, áp chảo ít dầu để vừa giữ dinh dưỡng, giảm gánh nặng cho tim mạch.
Thịt đỏ và thịt chế biến sẵn
Ăn nhiều thịt đỏ (bò, cừu, dê) và thịt chế biến sẵn (xúc xích, thịt xông khói, giăm bông) có thể làm huyết áp tăng, tăng nguy cơ mắc bệnh bệnh tim. Những loại thịt này chứa nhiều chất béo bão hòa, cholesterol và thường được ướp nhiều muối. Người cao huyết áp nên ưu tiên đạm từ cá, thịt gia cầm bỏ da, loại đậu, hạt... cung cấp axit béo không bão hòa, protein tốt cho tim mạch.
Đồ ngọt và thực phẩm nhiều đường
Đường tinh luyện trong bánh kẹo, nước ngọt, trà sữa, nước tăng lực... khi nạp nhiều dễ dẫn đến tăng cân, béo phì - yếu tố nguy cơ trực tiếp của cao huyết áp. Đường còn ảnh hưởng đến sự cân bằng insulin và chức năng thành mạch. Người bệnh nên hạn chế tối đa nước ngọt có gas, thay thế bằng nước lọc, trà thảo mộc hoặc ăn trái cây tươi. Lượng đường khuyến nghị không quá 25 g/ngày cho phụ nữ và 36 g/ngày cho nam giới.
Rượu bia và đồ uống có cồn
Uống rượu bia thường xuyên làm huyết áp tăng, giảm hiệu quả của thuốc hạ áp và gây tổn thương gan, tim. Theo WHO, không có mức tiêu thụ rượu bia nào là an toàn cho sức khỏe. Tốt nhất, người cao huyết áp nên kiêng hoàn toàn. Tuy nhiên, nếu buộc phải uống, nam giới không nên vượt quá hai đơn vị cồn/ngày, nữ giới không quá một đơn vị (một đơn vị cồn tương đương một lon bia 330 ml có nồng độ 5,3% hoặc một ly vang 150 ml nồng độ 12%).
Cà phê và đồ uống nhiều caffein
Caffein có thể làm tăng nhịp tim và huyết áp tạm thời. Ở người nhạy cảm hoặc uống liều cao, nguy cơ tăng huyết áp càng rõ rệt. Ngoài cà phê, nhiều loại nước tăng lực, trà đặc, chocolate cũng chứa caffein.
Bệnh nhân cao huyết áp không nhất thiết phải bỏ hoàn toàn cà phê, nhưng nên giới hạn dưới 200 mg caffein/ngày (tương đương 1-2 tách nhỏ), tránh uống vào buổi tối hoặc khi đang stress.
Người cao huyết áp nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt; bổ sung cá béo (cá hồi, cá thu, cá mòi) 2 lần một tuần - tương đương 200-300 g cá nấu chín mỗi tuần để cung cấp omega-3 tốt cho tim mạch. Uống đủ nước, hạn chế thức uống công nghiệp. Tập thể dục thường xuyên, tối thiểu 30 phút mỗi ngày, năm lần một tuần, duy trì cân nặng hợp lý. Nếu mới bắt đầu tập luyện có thể chia thành hai buổi mới buổi tập 15 phút để làm quen, sau đó tăng dần. Đo huyết áp thường xuyên và tuân thủ điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ.
Chế độ ăn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát cao huyết áp. Tránh các thực phẩm không lành mạnh, kết hợp lối sống khoa học, có thể giúp người bệnh sống khỏe mạnh, phòng ngừa được nhiều biến chứng nguy hiểm.
Thanh Ba
| Độc giả đặt câu hỏi về dinh dưỡng tại đây để bác sĩ giải đáp |















