Những ngôi làng tuyệt đẹp ven biển: Làng Lò trong ký ức

Chạy dọc bờ biển P.Hòa Hiệp, Đắk Lắk (P.Hòa Hiệp Trung, TX.Đông Hòa, Phú Yên cũ) khoảng 2 km, làng Lò là nơi còn lưu giữ nét xưa cũ hiếm hoi của một làng chài ven biển miền Trung. Không ồn ào, xô bồ, làng Lò hiện lên như một thước phim cũ, nơi mỗi mái ngói, bờ tường, lối nhỏ đều nhuốm màu thời gian, chất chứa ký ức về một thời biển mặn.

Nghề là tên của làng

Làng Lò có khoảng 1.500 hộ dân sinh sống. Tên gọi "làng Lò" bắt nguồn từ chính lịch sử nghề truyền thống từng gắn bó mật thiết với ngư dân nơi đây. Theo lời bà Huỳnh Thị Chín (66 tuổi), người gắn bó hơn 46 năm với làng, kể lại trước đây làng có rất nhiều lò, người dân sống bằng nghề đánh bắt cá nên phải xây lò để hấp, sấy cá để bảo quản lâu hơn. Cứ 3 - 4 nhà góp lại xây một cái lò bằng gạch, trét bùn rơm bên ngoài để giữ nhiệt tốt. Cá đánh về, trộn muối hột rồi đưa vào hấp. Từ đây, cá được gửi đi khắp nơi.

"Bây giờ nghề cá vẫn còn đó nhưng lò thì không còn nữa. Ngày nay, với phương pháp bảo quản mới bằng đá lạnh, cá lên cảng được thương lái thu mua nên ngư dân cũng đỡ phải sấy, hấp. Nghề này vất vả lắm nên lớp trẻ sau này cũng dần bỏ nghề", bà Chín nói.

Ngày nay, những chiếc lò truyền thống chỉ còn trong ký ức, nhưng cái tên "làng Lò" vẫn còn mãi cùng dân làng và trở thành nét riêng độc đáo chẳng nơi nào có. Khách từ nhiều tỉnh thành đổ về đây không chỉ để tắm biển mà còn để tìm lại những gì còn sót của một làng chài cổ.

Một trong những điểm nhấn thu hút du khách chính là ngôi nhà xây dựng từ năm 1961 - 1969, với kiến trúc nhà 2 gian chữ L, tường vàng, mái ngói đỏ. Qua bao mùa biển động, ngói đỏ đã ngả màu rêu, tường vàng vôi úa phai theo gió biển, những vết rạn trên tường in dấu vết hư hao là minh chứng sống động cho bao mùa biển động đã đi qua. Nhà không chỉ là nơi ở, mà còn là bảo tàng ký ức giữa làng.

Từ làng nghề đến địa điểm du lịch

Dọc theo lối nhỏ trong làng nay đã được xây dựng khang trang, vẫn còn đó những hàng dừa, hàng cau xanh rì, bờ tường thấp ôm theo đường làng. Cuộc sống nơi đây trôi chậm, nhẹ nhàng theo tiếng sóng vỗ đủ để xoa dịu tâm hồn những người tìm về từ phố thị chật chội.

Một yếu tố khiến làng Lò trở nên đặc biệt trong mắt du khách là bãi cát biển hiếm có. Không phải cát trắng mịn như biển Long Thủy (P.Bình Kiến) hay Vịnh Hòa (P.Sông Cầu), cát biển làng Lò là loại cát núi lửa có hạt to, tròn, mịn, màu đỏ vàng đặc trưng, chỉ tìm thấy rải rác dọc từ Quy Nhơn (Gia Lai) đến Nha Trang (Khánh Hòa).

Ông Huỳnh Nguyễn Ngọc Giang, Chủ tịch UBND P.Hòa Hiệp, cho biết: "Năm 2023, TX.Đông Hòa cũ đã triển khai đề án phát triển du lịch cộng đồng tại làng Lò. Một số homestay, quán cà phê biển nhỏ đã mọc lên để đáp ứng nhu cầu trải nghiệm của du khách phương xa".

Từ một làng biển sống nhờ vào nghề đánh bắt, làng Lò đang dần chuyển mình. Những khu homestay đang mọc lên, những ngôi nhà theo thiết kế hiện đại đang dần thay thế cho những nếp nhà đã cũ, mái ngói đỏ cũng dần thưa đi. Ngư dân vùng này cũng dần thích nghi với một lĩnh vực mới - làm du lịch cộng đồng.

Dẫu bao đổi thay nhưng nếp nhà vẫn còn đó, ký ức vẫn còn hiện hữu trong lời kể của những người ở làng, từ bậc cao niên đến lớp trẻ vẫn còn nhớ, kể về cái tên "làng Lò". Đó là lý do khiến nhiều người đến rồi muốn trở lại, không chỉ vì biển đẹp, mà vì làng đẹp theo đúng nghĩa của sự sống thật, chân thành và lặng lẽ. (còn tiếp)