Tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình không chỉ là huyền thoại toán học mà còn để lại nhiều khoảnh khắc đáng chú ý trong đời thường và nghệ thuật từ thời ông còn là học sinh, sinh viên.
Tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình sinh năm 1962 tại Huế, được biết đến với biệt danh "cậu bé vàng của toán học Việt Nam".
Tại kỳ thi Olympic Toán học quốc tế (IMO) năm 1979 ở Anh, ông đoạt Huy chương Vàng với số điểm tuyệt đối 40/40, đồng thời giành giải đặc biệt với lời giải được đánh giá độc đáo và sáng tạo bậc nhất năm đó. Đến nay, ông vẫn là học sinh Việt Nam duy nhất đạt giải đặc biệt trong một kỳ thi Toán quốc tế.
Sau chiến thắng ấy, ông vào học Khoa Toán, Đại học Tổng hợp Quốc gia Moskva. Trong môi trường học thuật chuẩn mực và khắt khe, ông được dẫn dắt bởi GS, Viện sĩ Andrey Aleksandrovich Gonchar. Dưới sự dìu dắt của vị giáo sư nổi tiếng, Lê Bá Khánh Trình hoàn thành luận văn tốt nghiệp và sau đó là luận án tiến sĩ.
Trở về Việt Nam trong những năm đầu đổi mới, ông bắt đầu bước vào sự nghiệp giảng dạy. Gần 40 năm đứng lớp, ông gắn bó với Trường Phổ thông Năng khiếu và Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - ĐH Quốc gia TPHCM, trở thành người thầy của hàng nghìn học sinh, sinh viên. Ông là người có kiến thức chuyên sâu, phong thái điềm đạm và sự tận tụy hiếm thấy, khiến các thế hệ học trò đều nhớ về ông với niềm kính trọng đặc biệt.
Không chỉ giảng dạy, Tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình còn là linh hồn của phong trào bồi dưỡng học sinh giỏi Toán Việt Nam. Nhiều năm liền, ông giữ vai trò trưởng đoàn hoặc thành viên ban huấn luyện đội tuyển IMO quốc gia, dẫn dắt không ít học sinh bước lên bục vinh quang quốc tế. Nhiều học trò của ông nay đã trở thành tiến sĩ, nhà nghiên cứu ở các trường đại học lớn trên thế giới.
Điều khiến đồng nghiệp và học trò nể trọng nhất ở Lê Bá Khánh Trình không phải hào quang mà là sự giản dị và khiêm nhường tuyệt đối. Ông hiếm khi nhắc đến thành tích của mình, luôn xem chiến thắng IMO 1979 chỉ là “một dấu mốc đẹp” trong tuổi trẻ, còn điều quan trọng hơn là cách một người thầy giúp thế hệ sau tìm ra con đường của chính họ. Gần 40 năm dành cho bảng đen phấn trắng, nghề giáo, ông trở thành tấm gương đặc biệt - một người thầy không màng danh tiếng, một người thầy coi trọng sự trưởng thành của học trò.
Trong một chia sẻ mới đây với PV VietNamNet, Tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình nói rằng 40 năm gắn bó với nghề giáo, giảng dạy và bồi dưỡng nhiều thế hệ học sinh giỏi là một hành trình gian khổ, nhưng chính những gian khổ ấy lại tạo cho ông nhiều động lực để học tập và làm việc. Ông may mắn được dạy và đồng hành cùng những học sinh vừa ngoan ngoãn, vừa thông minh, có nền tảng và ứng xử tốt. Các em rất lễ giáo, suy nghĩ chín chắn và đặc biệt có tư duy sắc bén. Công việc của ông được hoàn thành tốt một phần lớn nhờ hệ thống các trường chuyên - nơi tuyển chọn những học sinh ưu tú để ông có cơ hội gắn bó, hỗ trợ và giúp các em phát triển.
Theo ông, một nhà giáo muốn đi dài phải có động lực nội tại. Nếu không, người thầy rất dễ buồn chán và trở nên nhạt nhòa. Nhà giáo phải luôn tìm tòi, nâng tầm chính mình trong quá trình dạy học cùng học sinh. Động lực đôi khi rất bí ẩn. Với ông, lý tưởng đi tìm “lời giải của thượng đế” chính là động lực lớn nhất. Ông và học trò âm thầm cùng nhau đi tìm lời giải - lời giải mà sách vở mô tả là tối ưu nhất, thâm sâu nhất và tinh anh nhất. Lý tưởng chung ấy khiến thầy trò gắn kết, học hỏi nhau và tôn trọng nhau, dù mọi điều đều diễn ra thật lặng lẽ.
Trong giảng dạy, ông luôn coi trọng sự công bằng. Vì vậy, ông tự nhắc mình rằng để bền lâu và tiến bộ thì phải công bằng. Không có chuyện học sinh giỏi hơn thì được ưu ái hơn. Ông không bao giờ để học trò nghĩ rằng ai đó là “ruột” của mình. Tất cả các em đều được đối xử bình đẳng như nhau.
Mới đây Tiến sĩ Lê Bá Khánh Trình đã chia sẻ với PV VietNamNet một số hình ảnh "thời thanh niên sôi nổi" của ông:
47 Nguyễn Tuân, Phường Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội, Việt Nam.
Điện thoại: 1900 98 98 36
Fax: 045625169
Email: info@daisan.vn