Những chính sách giáo dục có hiệu lực từ tháng 10/2025

Sau gần 40, Bộ GD&ĐT thay thế 5 mức độ kỷ luật học sinh bằng các nguyên tắc xử lý mới. Ảnh: Thuận Thắng.

Chính sách nổi bật nhất sẽ có hiệu lực trong tháng 10 chính là Thông tư 19/2025/TT-BGDĐT quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh, có hiệu lực từ ngày 31/10. Sau gần 40 năm, thông tư này chính thức thay thế Thông tư số 08/TT về khen thưởng và kỷ luật học sinh đã được ban hành từ năm 1988.

Theo quy định mới, nguyên tắc xử lý vi phạm của học sinh phải dựa trên sự tôn trọng, bao dung, khách quan, không định kiến; đồng thời đảm bảo phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, giới tính, thể chất của các em.

Bộ cũng nhấn mạnh việc tuyệt đối không áp dụng các biện pháp kỷ luật mang tính bạo lực, xúc phạm nhân phẩm, danh dự hoặc gây ảnh hưởng tiêu cực đến thể chất và tinh thần học sinh.

Nếu như trong thông tư cũ, học sinh có thể bị xử lý theo 5 mức độ, từ khiển trách trước lớp đến đuổi học một năm, các biện pháp kỷ luật mới được điều chỉnh theo cấp học. Với bậc tiểu học, học sinh vi phạm chỉ bị nhắc nhở hoặc yêu cầu xin lỗi. Với các cấp học cao hơn, biện pháp có thể là nhắc nhở, phê bình hoặc yêu cầu viết bản tự kiểm điểm.

Bên cạnh kỷ luật, thông tư mới cũng bổ sung nhiều hoạt động hỗ trợ nhằm giúp học sinh khắc phục hành vi vi phạm. Cụ thể, các em sẽ được khuyên bảo, động viên để tự nhận thức hành vi sai trái; được theo dõi, tư vấn trong quá trình khắc phục; tham gia hoạt động tư vấn học đường, công tác xã hội, giáo dục kỹ năng hoặc các hoạt động khác do nhà trường tổ chức.

Đồng thời, việc phối hợp giữa gia đình, nhà trường và các lực lượng xã hội khác cũng được nhấn mạnh nhằm giúp học sinh điều chỉnh hành vi, thay đổi nhận thức và khắc phục hậu quả.

Cũng từ ngày 31/10, Thông tư 18/2025/TT-BGDĐT hướng dẫn về công tác tư vấn học đường và công tác xã hội trong trường học cũng sẽ có hiệu lực thi hành.

Theo thông tư, học sinh không chỉ được tư vấn về tình yêu, hôn nhân và gia đình mà còn được hỗ trợ ở nhiều khía cạnh khác như học tập, tâm lý, quan hệ xã hội, kỹ năng sống, hướng nghiệp, việc làm và khởi nghiệp.

Mục tiêu của công tác tư vấn là giúp học sinh phòng ngừa, nhận diện, tìm kiếm sự trợ giúp khi gặp khó khăn; rèn luyện kỹ năng sống; tăng cường sức khỏe thể chất và tinh thần; hình thành thái độ ứng xử phù hợp, góp phần hoàn thiện nhân cách.

Trước đó, Thông tư số 31/2017/TT-BGDĐT và Thông tư số 33/2018/TT-BGDĐT đã tạo hành lang pháp lý cho hoạt động tư vấn tâm lý và công tác xã hội trong trường học. Nhờ vậy, nhiều trường phổ thông đã hình thành mạng lưới trợ giúp, kịp thời hỗ trợ học sinh vượt qua khó khăn về tâm lý - xã hội trong học tập và cuộc sống. Tuy nhiên, quá trình triển khai vẫn gặp hạn chế do thiếu nhân sự, cơ sở vật chất, kinh phí và sự chồng chéo giữa hai thông tư.

Việc ban hành Thông tư số 18/2025 nhằm hợp nhất, đồng bộ hóa quy định, tháo gỡ vướng mắc, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác tư vấn và hỗ trợ học sinh. Bộ GD&ĐT nhấn mạnh nguyên tắc hoạt động tư vấn phải lấy người học làm trung tâm, bảo mật thông tin, tôn trọng sự tự nguyện, khách quan, bình đẳng và không phân biệt đối xử.

Ngoài tư vấn trực tiếp tại trường, các cơ sở giáo dục được khuyến khích triển khai tư vấn trực tuyến, kết hợp với truyền thông, chương trình phòng ngừa và hướng dẫn sử dụng dịch vụ tư vấn.

Thông tư cũng phân định rõ trách nhiệm của UBND các cấp, Sở GD&ĐT và người đứng đầu cơ sở giáo dục trong việc bố trí nhân sự, kinh phí, cơ sở vật chất, tập huấn đội ngũ, xây dựng kế hoạch hàng năm và phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội để triển khai hiệu quả.

Từ ngày 12/10, Thông tư số 16/2025/TT-BGDĐT quy định về liên kết tổ chức thi cấp chứng chỉ năng lực ngoại ngữ của nước ngoài cũng chính thức có hiệu lực. Thông tư này sẽ thay thế Thông tư số 11/2022/TT-BGDĐT được ban hành vào ngày 26/7/2022.

Một trong những điểm đáng chú ý của thông tư mới là việc cụ thể hóa chủ trương phân quyền, phân cấp, tạo sự chủ động cho chính quyền địa phương.

Theo đó, chủ tịch UBND cấp tỉnh được giao thẩm quyền phê duyệt hoạt động liên kết tổ chức thi, đồng thời có trách nhiệm quản lý, công khai và cập nhật trên cổng thông tin điện tử danh sách các đơn vị được phê duyệt, điều chỉnh, gia hạn hoặc chấm dứt liên kết.

Thông tư cũng quy định rõ trách nhiệm của các bên tham gia liên kết. Bên Việt Nam là đơn vị tổ chức thi tại Việt Nam, chịu trách nhiệm chính trong việc triển khai kỳ thi theo thỏa thuận với cơ sở đánh giá năng lực ngoại ngữ nước ngoài.

Trong khi đó, bên nước ngoài là đơn vị cấp chứng chỉ, có trách nhiệm và thẩm quyền cấp hoặc ủy quyền cho cơ sở đánh giá tổ chức thi, đảm bảo tính hợp pháp của chứng chỉ.

Ngoài ra, văn bản làm rõ khái niệm “chứng chỉ năng lực ngoại ngữ hợp pháp và phổ biến quốc tế”, tức là chứng chỉ được cơ quan có thẩm quyền ở nước sở tại công nhận, được chấp nhận trong các thủ tục nhập cư, học tập, nghiên cứu hay tuyển dụng lao động quốc tế.

Thông tư khẳng định việc phê duyệt liên kết tổ chức thi chứng chỉ ngoại ngữ nước ngoài không đồng nghĩa với công nhận các cấp độ của chứng chỉ này tương đương Khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc dùng cho Việt Nam.

Cùng với đó, một số quy định được sửa đổi, bổ sung nhằm tăng cường trách nhiệm của các cơ quan quản lý và các đơn vị liên kết trong công khai, minh bạch, giải trình trước xã hội, bảo đảm quyền lợi thí sinh và làm cơ sở để cơ quan chức năng thực hiện hậu kiểm.